Długi samorządów pod większą kontrolą

W środę rząd zajmie się projektem nowelizacji ustawy o finansach publicznych, który - zdaniem MF - ma m.in. zracjonalizować możliwości zadłużania się samorządów - przewiduje porządek obrad najbliższego posiedzenia rady ministrów.

Projektowana ustawa zmierza do zracjonalizowania możliwości zadłużania się samorządów, uelastycznienia ich gospodarki finansowej oraz wzmocnienia mechanizmów prawnych służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego - napisano w uzasadnieniu do projektu.

Ministerstwo finansów tłumaczy, że na potrzebę dokonania zmian wskazują wnioski z przeprowadzonej przez resort analizy dotychczasowego funkcjonowania regulacji, w tym indywidualnego wskaźnika spłaty zadłużenia, a także postulaty regionalnych izb obrachunkowych, Najwyższej Izby Kontroli oraz propozycje organizacji samorządowych.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu, przewidziano trzy grupy zmian. Pierwsza dotyczy regulacji racjonalizujących proces zadłużania w samorządach i powiększania przestrzeni do dokonywania wydatków.

Projektowane regulacje umożliwiają dokonywanie restrukturyzacji i wcześniejszej spłaty długu jednostek samorządu terytorialnego - wyjaśniono.

Wskazano, że obecnie zależy to od nadwyżki w części bieżącej. Jeżeli samorząd nie ma jej w odpowiedniej wysokości z trzech ostatnich lat, to nie może spłacić długu. Dlatego, według MF racjonalne jest umożliwienie JTS wcześniejsze spłaty długu w sytuacji, gdy jednostka ma środki finansowe w danym roku.

Druga część zmian dotyczy uelastycznienia gospodarki finansowej. Wyjaśniono, że obecnie jedynie organ stanowiący (czyli np. rada gminy) może dokonywać zmian wydatków na realizację przedsięwzięć wieloletnich finansowanych z udziałem środków UE. Chodzi zarówno o przeniesienie nakładów w ramach jednego roku budżetowego między działami, jak i potrzeby zmiany nakładów w poszczególnych latach. Według MF obecne przepisy mogą wpływać na obniżenie efektywności zarządzania środkami regionalnych programów operacyjnych, dla których instytucja zarządzającą jest zarząd województwa.

(…) zmiany mają na celu umożliwienie organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego dokonywanie zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej jednostki, w związku z realizacją projektów finansowanych z udziałem środków europejskich - tłumaczy MF.

Trzecia grupa zmian przewidzianych w projekcie obejmuje regulacje dotyczące kontroli poziomu zadłużenia. MF uważa, że obecne mechanizmy są niewystarczające przede wszystkim wobec tzw. niestandardowych instrumentów finansowania, które nie podlegają ograniczeniom ustawowym. Resort finansów uważa, że to niebezpieczna sytuacja, bowiem zastosowanie takich instrumentów na szerszą skalę może prowadzić do niekontrolowanego wzrostu zadłużenia samorządu terytorialnego oraz znaczącego zniekształcenia danych obrazujących sytuację finansową danej jednostki JST.

Celem projektu jest więc wzmocnienie instrumentów prawnych służących bezpieczeństwu finansowemu JST - napisano w uzasadnieniu. Projekt przewiduje kilka zmian, które mają temu służyć.

Ponadto projekt zawiera regulacje, zgodnie z którymi limitem spłaty zadłużenia będą objęte nie tylko - jak dotychczas - odsetki od zobowiązań dłużnych, ale wszystkie wydatki na obsługę długu JST, np. prowizje płacone przez JST w związku z udzieleniem kredytu, czy pożyczki.

PAP, MS