Podatnicy będą mieli swojego Rzecznika

Dysproporcja między siłą organów państwa a możliwościami obrony obywateli wymaga stworzenia wyspecjalizowanej instytucji, która wspomoże słabszą stronę, czyli podatnika - czytamy w projekcie ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika skierowanym do konsultacji przez resort finansów.

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, nowe prawo ma być odpowiedzią na zgłaszane przez różne środowiska postulaty dotyczące zwiększenia ochrony pozycji podatnika w relacji z organami podatkowymi. Projekt wchodzi w skład pakietu ustaw obejmującego m.in. projekt ustawy Ordynacja podatkowa.

Dodano, że Rzecznik będzie stał na straży praw podatników, w szczególności poszanowania zasady zaufania do władzy publicznej, bezstronności, równego oraz sprawiedliwego traktowania, respektowania słusznych interesów podatników oraz racjonalności działania organów podatkowych wobec podatników. Ma reagować, gdy prawa podatnika będą naruszane oraz „wspierał zobowiązanego w powstałym sporze z organem podatkowym, jeśli wystąpi taka konieczność”.

Bardzo istotną grupą zadań tej instytucji będzie bieżąca analiza stosowania prawa podatkowego i funkcja sygnalizowania zmian co do praktyki stosowania lub co do stanowienia prawa podatkowego - zaznaczono.

Jak czytamy w OSR, projektowane rozwiązania dotyczą w pierwszej kolejności osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

W zakresie spraw przedsiębiorców, podlegających ochronie przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, pierwszeństwo w udzielaniu im wsparcia będzie przysługiwał o temu drugiemu. Projekt więc zakłada, że Rzecznik Praw Podatnika będzie współpracował z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców i w razie potrzeby udzielał mu wsparcia. Tym samym rozwiązania te będą korzystnie oddziaływać na podmioty prowadzące działalność gospodarczą - napisano.

Zdaniem projektodawców proponowane rozwiązania zwiększają poczucie bezpieczeństwa prowadzonej działalności oraz w kontaktach z organami podatkowymi.

W ocenie projektodawcy wejście w życie ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika pośrednio korzystnie wpłynie na rozwój przedsiębiorstw, co będzie wynikiem mniejszej liczby spraw, w których działanie organów postrzegane jest negatywnie przez podatników. „Spowoduje to zwiększenie zaangażowania przedsiębiorców w rozwój prowadzonej działalności i zmniejszenie czasu poświęcanego na załatwianie spraw administracyjnych. W konsekwencji proponowane rozwiązania będą miały pozytywny wpływ na rynek pracy. Rozwój przedsiębiorstw, spowoduje zwiększenie ich konkurencyjności na rynku krajowym i zagranicznym. Następstwem tego będzie zwiększenie zapotrzebowania na nowych pracowników” - napisano.

Jak czytamy, instytucja Rzecznika (ombudsmana) reprezentującego interesy podatników lub przedsiębiorców, zaczyna pojawiać się w ostatnich latach w systemach prawno - instytucjonalnych coraz większej liczby państw. Instytucje posiadające funkcje zbliżone do Rzecznika Podatnika działają, m.in. w Kanadzie (Taxpayer’s Ombudsman), RPA (Tax Ombudsman), Meksyku (Mexican Tax Ombudsman), Australii (od 2016 r.), Gruzji, na Ukrainie oraz w niektórych stanach USA (np. w stanie Maryland).

Zgodnie z projektem Rzecznik Praw Podatnika będzie powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na 6-letnią kadencję na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Rzecznik nie będzie mógł należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności gospodarczej, jak również działalności publicznej, która nie daje się pogodzić z godnością urzędu.

Do zadań Rzecznika będzie należało m.in.: opiniowanie projektów aktów normatywnych z zakresu prawa podatkowego; promowanie mediacji między podatnikami a organami podatkowymi; współdziałanie ze stowarzyszeniami, samorządami zawodowymi, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami, organizacjami reprezentującymi podatników oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami działającymi na rzecz ochrony praw podatnika, zajmującymi się monitoringiem jakości prawa podatkowego i kierunkami jego reform. Podjęcie czynności przez Rzecznika będzie następowało z urzędu lub na wniosek.

Rzecznik ma realizować zadania poprzez Biuro Rzecznika Praw Podatnika, będzie też miał 16 zastępców w terenie i 32 przedstawicieli terenowych.

Jak czytamy w projekcie, nowa instytucja będzie miała wpływ na wydatki sektora finansów publicznych. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika i jego Biura ujmowane będą w ustawie budżetowej i pokrywane ze środków budżetu państwa. Oszacowano, że w 2020 r. wydatki budżetu państwa z tytułu utworzenia instytucji Rzecznika Praw Podatnika wyniosą ok. 20,89 mln zł.

W projekcie podano, że ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2020 r.

SzSz(PAP)