NBP: Banki są dobrze wyposażone w kapitał

Gospodarka realna i system finansowy Polski pozostają zrównoważone, a system charakteryzuje się dobrym wyposażeniem w kapitał, czemu towarzyszy niski poziom dźwigni finansowej. Zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego mają obecnie głównie charakter zewnętrzny - poinformował NBP w „Raporcie o stabilności systemu finansowego”.

NBP podał, że ryzyko związane z kredytami hipotecznymi w walutach obcych słabnie, a sytuacja sektora SKOK pozostaje trudna i trwa jego restrukturyzacja.

Strukturalne cechy polskiego systemu finansowego sprzyjają jego stabilności. Poziom koncentracji w polskim systemie finansowym pozostaje umiarkowany. Skala bezpośrednich powiązań między różnymi typami instytucji finansowych, jak również ich charakter, powodują, że prawdopodobieństwo wystąpienia efektu zarażania w przypadku problemów pojedynczych instytucji jest małe - napisano w raporcie.

W raporcie czytamy, że w niektórych kategoriach kredytu występują jednak tendencje wymagające szczególnego monitorowania.

Po pierwsze, dotyczy to kredytów na zakup nieruchomości udzielanych w warunkach niskich stóp procentowych, z uwagi na fazę cyklu na rynku nieruchomości i występującą na nim wysoką aktywność. Po drugie, coraz bardziej powszechne staje się zjawisko udzielania wysokokwotowych kredytów konsumpcyjnych o długich (kilkuletnich) terminach zapadalności przy jednoczesnym wysokim tempie wzrostu całego portfela tych kredytów – piszą autorzy raportu.

Utrzymująca się niepewność w otoczeniu gospodarczym Polski, mimo pozytywnej bieżącej sytuacji makroekonomicznej, wskazuje na możliwość wystąpienia negatywnych szoków mogących spowolnić wzrost gospodarczy w Polsce. Bezpośrednia ekspozycja polskiego systemu bankowego na zagranicę jest ograniczona, jednak duże znaczenie ma finansowanie zagraniczne sektora bankowego, rządowego i przedsiębiorstw

Dynamika gospodarki Polski jest również w istotnym stopniu uwarunkowana koniunkturą w UE. Gdyby gospodarka globalna i system finansowy doświadczyły szoków, to miałoby to również wpływ na polski rynek. Wyniki testów warunków skrajnych wskazują jednak, że banki w Polsce - dzięki konsekwentnej akumulacji kapitału - pozostają stosunkowo odporne. Tylko mała grupa banków zanotowałaby niewielkie niedobory kapitału w stosunku do wymogów kapitałowych w filarze I i II. Pozostałe banki nadal byłyby wypłacalne i mogłyby nadal finansować gospodarkę - czytamy w raporcie. 

NBP wskazał, że strukturalne cechy polskiego systemu finansowego sprzyjają jego stabilności. Poziom koncentracji w polskim systemie finansowym pozostaje umiarkowany.

Skala bezpośrednich powiązań między różnymi typami instytucji finansowych, jak również ich charakter, powodują, że prawdopodobieństwo wystąpienia efektu zarażania w przypadku problemów pojedynczych instytucji jest małe. Potwierdzają to analizy możliwości powstania efektu domina w sektorze bankowym. Skala powiązań międzysektorowych w ostatnim czasie wzrosła w efekcie powstania konglomeratu finansowego PZU kontrolowanego przez Skarb Państwa. Trudno jest na obecnym etapie ocenić, jaki to będzie miało wpływ na ryzyko systemowe, dlatego działania grupy wymagają uważnego monitorowania przez instytucje sieci bezpieczeństwa finansowego - czytamy dalej. 

Podkreślono, że nowym uwarunkowaniem dla instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego jest rosnąca rola sektora rządowego w systemie finansowym, która przejawia się w dominującym udziale właścicielskim w szeregu dużych podmiotów finansowych, w tym w sektorze bankowym i ubezpieczeniowym. W ocenie NBP, w tej sytuacji ważne jest rozdzielenie funkcji nadzorczych i właścicielskich. 

Bank centralny wskazał, że polski system bankowy charakteryzuje się dobrym wyposażeniem w kapitał, czemu towarzyszy niski poziom dźwigni finansowej.  Banki kontynuowały zwiększanie funduszy własnych, utrzymując ich wysoką jakość. Średni, łączny współczynnik kapitałowy utrzymuje się na poziomie 18%, przy czym średnia waga ryzyka jest wyższa niż w większości krajów UE, co przekłada się na relatywnie wyższą odporność banków na szoki.

Według raportu, finansowanie akcji kredytowej przez banki odbywa się w oparciu o stabilne źródła finansowania. Brak oznak istotnego łagodzenia polityki kredytowej przez banki i wyniki analiz cyklu kredytowego w Polsce wskazują na niskie ryzyko nadmiernej akcji kredytowej. W efekcie bufor antycykliczny pozostaje na poziomie 0%. 

W niektórych kategoriach kredytu występują jednak tendencje wymagające szczególnego monitorowania. Po pierwsze, dotyczy to kredytów na zakup nieruchomości udzielanych w warunkach niskich stóp procentowych, z uwagi na fazę cyklu na rynku nieruchomości i występującą na nim wysoką aktywność. Po drugie, coraz bardziej powszechne staje się zjawisko udzielania wysokokwotowych kredytów konsumpcyjnych o długich (kilkuletnich) terminach zapadalności przy jednoczesnym wysokim tempie wzrostu całego portfela tych kredytów - głosi raport. 

NBP podał, że sektor banków spółdzielczych funkcjonuje stabilnie, aczkolwiek stoi on przed szeregiem wyzwań krótko- i długoterminowych.

Banki spółdzielcze, w większości przypadków, spełniają nadzorcze wymogi kapitałowe i płynnościowe. Tym niemniej, niska efektywność związana z modelem biznesowym i niski poziom integracji sektora stanowią wyzwanie dla zyskowności banków spółdzielczych oraz dla ich zdolności rozwoju w średnim terminie. Dotychczasowe doświadczenia związane z funkcjonowaniem systemów ochrony instytucjonalnej (IPS) są pozytywne. Dlatego pozostawanie szeregu banków spółdzielczych poza strukturami IPS jest zjawiskiem niepokojącym, w szczególności ze względu na  wygasanie przed końcem 2018 r. dotychczasowych umów zrzeszenia - czytamy również. 

Z kolei sytuacja sektora SKOK pozostaje trudna i trwa jego restrukturyzacja. Bank centralny podkreślił, że choć sam sektor SKOK jest relatywnie mały (0,5% aktywów systemu bankowego) i jego aktywa wciąż spadają, to może on negatywnie oddziaływać na cały system finansowy w sytuacji upadłości kas, która rodzi konieczność uzupełniania przez banki funduszu gwarantowania depozytów, podnosząc ich koszty i zmniejszając możliwość uzupełnienia kapitałów. Pozytywny wpływ na ograniczenie kosztów restrukturyzacji mają działania wspierające proces przejęć niewypłacalnych kas przez silniejsze kasy lub banki przy udziale BFG, ponieważ pozwalają uniknąć wypłaty depozytów, co jest bardziej kosztowne.

NBP podał, że analiza przeprowadzona w obecnej edycji raportu opiera się na danych dostępnych do 30 września 2018 r. (cut-off date). Raport został przyjęty przez zarząd Narodowego Banku Polskiego na posiedzeniu 29 listopada 2018 r.

Na podst. PAP/ISBnews