TYLKO U NAS
COVID-19. Te szczepienia chronią czy szkodzą? Ciekawe badanie z dużym ALE!
By rozstrzygnąć, co tak naprawdę w tej sprawie działo się we Włoszech, potrzeba więcej danych. Jednak sprawę najbardziej skrupulatnie jak można było udało się chyba wyjaśnić badaczom w Brazylii. Jednak, w przypadku osób starszych, z myślą o których podobno forsowane są szczepienia na grypę, sprawa wcale nie jest tak prosta
W poprzednim artykule pisaliśmy o różnych teoriach, w tym popularnych spiskowych, odnośnie rzekomej zwiększonej śmiertelności COVID-19 w wyniku szczepień na grypę. Do tej pory nie otrzymaliśmy w tej sprawie ani komentarza od Ministerstwa Zdrowia, ani od Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, które w naszej ocenie powinny udzielać się aktywniej w wyjaśnianiu potencjalnie niebezpiecznych dla życia, zdrowia, a nawet dla ładu społecznego teorii.
CZYTAJ TEŻ: Szczepienia na grypę zwiększają śmiertelność COVID-19. Podobno
Jeden z naszych czytelników polecił za to bardzo ciekawe badanie
Z korelacjami odnośnie danych jest tak, że czasem nawet przypadkowym korelacjom logicznie udaje się nadać sens, którego absolutnie nie mają. W ten sposób można wykazać choćby, że zwiększona konsumpcja lodów jest ściśle związana z rosnącą falą zabójstw, jedzenie organicznej żywności powoduje autyzm, otyłość wywołała bańkę na rynku długu, a import cytryn z Meksyku do USA obniża liczbę wypadków drogowych. Niektórym udaje się w ten sposób wykazać znacznie więcej, z korzyścią dla sprzedawanych przez siebie para-medycznych „patentów”. Więcej o tych i innych dziwnych korelacjach - tu.
W przypadku kwestii korelacji danych ze szczepień na grypę z danymi o COVID-19 należy wziąć pod uwagę choćby ilość osób w wieku pow. 65 roku życia w danym społeczeństwie. Jeśli są to kraje Zachodu, to jasne jest, że więcej seniorów szczepi się częściej, stąd możliwa korelacja wyższej śmiertelności COVID-19 wśród osób szczepionych grypę.
Słowem, wyższa śmiertelność na COVID-19 w grupie wyszczepionej przeciw grypie samo w sobie nie jest kłamstwem. Natomiast staje się nim, jeśli pominiemy fakt, że grupa ta, to głównie osoby 65+.
Czyli jak to finalnie jest? Szczepienia na grypę zwiększają ryzyko zgonu na COVID-19? Warto przyjrzeć się tu danym z Brazylii.
Badanie z udziałem ponad 92 000 pacjentów z COVID-19 w Brazylii, którego wyniki opublikowano w lipcu na news-medical.net, pokazuje, że prawdopodobieństwo wystąpienia ciężkiej choroby, konieczności wspomagania wentylacji i zgonu jest zmniejszone dzięki niedawnej trójwalentnej szczepionce przeciw grypie. Jak czytamy na tej stronie, wydaje się to wskazywać, że szczepionki te powinny być stosowane jak najszerzej, aby zmniejszyć ryzyko ciężkiego COVID-19, zwłaszcza wśród grup wysokiego ryzyka. Badanie zostało opublikowane na serwerze preprint medRxiv * w czerwcu 2020 r.
Lipiec. Sytuacja COVID-19 w Brazylii
Brazylia doświadczyła ogromnego wzrostu liczby przypadków COVID-19 w ciągu zaledwie kilku tygodni. W tym czasie w większości krajów strefy umiarkowanej, z wyjątkiem USA, wybuch epidemii wydawał się być opanowany. Pandemia wciąż się rozprzestrzenia w krajach na południe od tych szerokości geograficznych. Osoby w podeszłym wieku i chore poniosły szczególny ciężar pandemii, zwłaszcza osoby z takimi chorobami, jak cukrzyca, otyłość i choroby układu krążenia.
Interwencje niefarmaceutyczne były główną drogą walki z pandemią, w tym blokady regionalne lub krajowe, ograniczenie mobilności publicznej oraz stosowanie środków do dezynfekcji rąk i masek na twarz. Spowodowało to największe globalne załamanie gospodarcze od drugiej wojny światowej.
Zbliżający się sezon grypowy na południowych szerokościach geograficznych
W wielu krajach dotkniętych obecnie koronawirusem 2 (SARS-CoV-2) ciężkiego ostrego zespołu oddechowego zbliża się zima, co może powodować sezonowy wzrost zachorowań na grypę. Powodują one nawet 650 000 zgonów rocznie w strefie umiarkowanej. Szczepionki przeciw grypie są dostępne i zalecane, ale nadal są stosowane z powodu wątpliwości co do ich bezpieczeństwa i skuteczności. Błędne informacje na temat ich związku z niekorzystnymi skutkami u pacjentów z COVID-19 również przyczyniły się do ich niedostatecznego wykorzystania.
Czy szczepienie przeciw grypie przynosi korzyści pacjentom z COVID-19, czy zwiększa ryzyko?
Lipcowe badanie analizowało wyniki u ponad 92 000 pacjentów z COVID-19 w Brazylii, którzy niedługo przedtem otrzymali szczepionki przeciw grypie i ich nie przyjęli. Około 84 proc. tych pacjentów miało pozytywny wynik testu na obecność wirusa w RT-PCR. Resztę zdiagnozowano klinicznie. Około 57 proc. stanowili mężczyźni, a mediana wieku dla całej grupy wynosiła 59 lat.
Większość osób znajdowała się w grupie wiekowej 60-69 lat, przy czym 37 proc. wymagało w pewnym momencie intensywnej terapii, a 23 proc. ostatecznie poddano wentylacji mechanicznej. Około 47 proc. pacjentów zmarło. Wskaźnik śmiertelności, już wyjątkowo w tych grupach wysoki, waha się od około 15 proc. wśród dzieci poniżej 10 lat do 83 proc. wśród osób powyżej 90 roku życia.
Ten wskaźnik śmiertelności jest tak wysoki nie bez powodu. Około 66 proc. analizowanej grupy miało już chorobę sercowo-naczyniową, podczas gdy 55 proc. miało cukrzycę. Około 11 proc. było otyłych lub miało chorobę neurologiczną, a 12 proc. miało chorobę nerek.
Około jedna trzecia z tych pacjentów została zaszczepiona podczas ostatniego cyklu szczepień, głównie wśród osób w wieku 60 lat i starszych oraz lepiej wykształconych.
Czy winna temu grypa? Tak to było w Brazylii
Sezon epidemiologiczny w Brazylii przypada na szczyt między 18. a 19. tygodniem, przypada na kwiecień i maj, a później, w 25-27 tygodniu, w bardziej południowych stanach. Tegoroczna coroczna kampania szczepień przeciw grypie została przeprowadzona miesiąc wcześniej niż planowano w oczekiwaniu na nadchodzący szczyt epidemii COVID-19. Skierowana jest przede wszystkim do starszych pacjentów i pracowników służby zdrowia, następnie do pacjentów z przewlekłymi schorzeniami i innych pracowników pozostających w bezpośrednim, długotrwałym kontakcie z otoczeniem. Dzieci i inne grupy wysokiego ryzyka są szczepione w fazie 3. W obecnej rundzie zastosowano zalecaną przez WHO trójwalentną szczepionkę.
Wszystkie grupy miały mniej niż 50 proc. pokrycia szczepionką przeciw grypie, przy czym najwyższy odsetek dotyczył dzieci i dorosłych w wieku 60 lat i starszych. Około dwóch z trzech osób zostało zaszczepionych w ramach bieżącej kampanii, ale około 7 proc. po zgłoszeniu objawów COVID-19.
A jednak? Niższa śmiertelność po szczepieniu przeciw grypie
Naukowcy odkryli, że w grupie nieimmunizowanej śmiertelność COVID-19 wzrosła z około 14 proc. w grupie wiekowej poniżej 10 lat i aż do 84 proc. wśród osób w wieku 90 lat lub starszych. Jednak śmiertelność była niższa we wszystkich grupach wiekowych w grupie szczepionej przeciwko grypie, a dokładniej ryzyko było niższe o 17 proc. w grupie wiekowej 10-19 lat i o 3 proc. niższe w grupie osób w wieku 90 lat i więcej.
Kiedy badano związek między wiekiem a szczepionką przeciw grypie, prawdopodobieństwo zgonu z powodu COVID-19 znacznie spadło o ponad jedną trzecią, o 35 proc. Następnie badacze przyjrzeli się wskaźnikom zgonów wśród zaszczepionych i nieszczepionych pacjentów w tej samej placówce. Okazało się, że ryzyko śmierci z powodu COVID-19 było niższe o 18 proc.
Badacze dostosowali się również do wielu zmiennych dotyczących zdrowia i zmiennych społeczno-ekonomicznych, ale stwierdzili, że nie zmieniło to istotnie wielkości pozytywnego związku.
Gdy rozważa się tylko pacjentów z pozytywną diagnozą potwierdzoną RT-PCR (Laboratoryjny Test Molekularny PCR na COVID-19, wymagany w podróży, zalecany przez WHO), związek pozostaje znaczący.
Jak wykazano we wcześniejszych badaniach, obecność otyłości i chorób płuc, a także chorób nerek i nerek wiązała się z wyższym ryzykiem zgonu, ale - co ciekawe - osoby z astmą miały mniejsze ryzyko.
Zmniejszone szanse na złe wyniki po szczepieniu przeciw grypie
Pacjenci, którzy otrzymali szczepionkę przeciw grypie, mieli o 8 proc. mniejsze szanse na wymaganie intensywnej opieki i około 20 proc. mniejsze prawdopodobieństwo konieczności wspomagania oddychania.
Ogólnie badacze stwierdzili, że osoby zaszczepione w bieżącej rundzie były chronione, ale nie były chronione osoby zaszczepione wcześniej. Osoby, które zostały zaszczepione przed wystąpieniem objawów COVID-19, miały o 20 proc. mniejsze prawdopodobieństwo zgonu. Mimo to, jeśli szczepionka została podana już po wystąpieniu choroby, wiązała się z 27 proc. zmniejszeniem prawdopodobieństwa zgonu. Trzeba zauważyć, że różnica ta nie jest znacząca.
W tej drugiej grupie ochrona była bardziej znacząca u osób poniżej 60. roku życia, gdy została podana przed wystąpieniem objawów COVID-19.
Mechanizm ochrony szczepionką przeciw grypie
Badanie pokazuje, że szczepionki przeciw grypie nie zwiększają ryzyka wystąpienia działań niepożądanych po COVID-19, ale mają działanie ochronne. Może to być spowodowane kilkoma mechanizmami. Jednym z nich jest potencjalne zapobieganie koinfekcji grypy przez COVID-19, ale jest to rzadkie, występujące tylko w 30 przypadkach w dużej populacji badanej.
Drugim wyjaśnieniem jest efekt szczepionki wywołujący długotrwałe ochronne przeciwciała neutralizujące i specyficzne odpowiedzi limfocytów T. Mogą one reagować krzyżowo z SARS-CoV-2. Jest to również mało prawdopodobne ze względu na dużą różnorodność wirusów grypy, a także z powodu braku ochrony zapewnianej przez wcześniejsze serie szczepień przeciw grypie w porównaniu z przyjmowaniem ich w bieżącej kampanii.
Dlatego najbardziej prawdopodobnym mechanizmem jest wywołana przez szczepionkę zmiana odporności wrodzonej. Immunologiczne komórki pamięci znajdują się w przedziale odporności wrodzonej oraz w tkankowych komórkach macierzystych. Mogą być one aktywowane zarówno przez naturalne, jak i sztuczne prowokacje antygenami. W rezultacie te wrodzone komórki odpornościowe będą bronić organizmu przed wieloma patogenami, w tym tymi, które nie są celem szczepionki.
Implikacje i zalecenia dla lekarzy
Wcześniejsze badania wykazały, że po tym, jak badani po raz pierwszy otrzymali szczepionkę BCG lub szczepionkę przeciw grypie, a następnie komórki jednojądrzaste krwi obwodowej ponownie stymulowano niespokrewnionymi antygenami, uwolniono szeroki zakres cytokin, z dominującym wydzielaniem TNF-α i IL-6. Podobnie, żywe szczepionki przeciw odrze, ospie i polio zapewniły znaczną ochronę również przed innymi patogenami. Wszystko to przyczynia się do znacznego zmniejszenia śmiertelności po szczepieniach.
Jak pisze recenzent badania, dr Thomas, osoby starsze inaczej jednak będą reagować na szczepionkę.
Potwierdzają to badania pokazujące, że jednoniciowy RNA wirusa grypy wiąże się z receptorem Toll-podobnym (TLR), co wywołuje odpowiedź immunologiczną, zarówno humoralną, jak i limfocytów T, a także wrodzoną odpowiedź immunologiczną w wyniku pobudzania przez zwiększoną cytokinę. Skutkuje to wyszkolonymi komórkami naturalnymi zabójcami (NK), które mogą być następnie aktywowane przez inne wirusy, takie jak SARS-CoV-2. Ta hipoteza jest poparta dowodami na niższą ochronę u starszych pacjentów, o czym wiadomo, że ma miejsce w przypadku szczepionki przeciw grypie, ponieważ wrodzony układ odpornościowy może być mniej aktywny wraz z wiekiem - pisze Dr. Liji Thomas
Może się zatem okazać, że o ile dla większości faktycznie szczepienia na grypę są wskazane i mogą pomóc w dalszej ochronie, tak dla osób najstarszych (pow. 80-90 roku życia) wobec skutków COVID-19 szczepienia na grypę nie robią większej różnicy, za to reakcja organizmu na te szczepienia może należeć do silnych i nieprzyjemnych.
