W. Brytania, raport: Reakcja rządu na pandemię pełna błędów

Początkowa reakcja brytyjskiego rządu na pandemię koronawirusa była jednym z najgorszych błędów w dziedzinie zdrowia publicznego w historii, co kosztowało życie tysięcy ludzi, ale część winy ponoszą też naukowcy – ocenili posłowie w opublikowanym we wtorek raporcie

Wskazali jednak również na sukcesy, w tym przede wszystkim na szybkie opracowanie szczepionki przeciw Covid-19 i skuteczne przeprowadzenie programu szczepień, co nazwano jedną z najskuteczniejszych inicjatyw w historii Wielkiej Brytanii.

Liczący 150 stron raport jest efektem dochodzenia prowadzonego od października 2020 r. przez poselskie komisje zdrowia oraz nauki, w ramach którego przesłuchano ponad 50 świadków, w tym byłego ministra zdrowia Matta Hancocka, byłego głównego doradcę premiera, Dominica Cummingsa, naczelnego lekarza Anglii Chrisa Whitty’ego i głównego doradcę naukowego rządu Patricka Vallance’a. Poselskie dochodzenie jest niezależne od publicznego śledztwa w sprawie reakcji rządu na pandemię, które ma się zacząć wiosną przyszłego roku.

W raporcie stwierdzono, że początkowe podejście rządu – wspierane przez naukowców – polegało na próbach zarządzania rozprzestrzenianiem się wirusa, a nie na powstrzymywaniu go. Posłowie ocenili, że plan walki z koronawirusem zbyt mocno opierał się na działaniach podejmowanych wobec grypy. Choć osiągnięcie odporności zbiorowej nigdy nie było oficjalnie celem rządu, w początkowym etapie działania do tego właśnie się sprowadzały. W efekcie zbyt późno wprowadzono pierwszy lockdown, a to kosztowało życie tysięcy ludzi.

Zauważono, że te działania na żadnym etapie nie zostały w wystarczający sposób zakwestionowane przez ministrów, co wskazuje na „pewien stopień myślenia grupowego”.

Podkreślono, że Wielka Brytania w początkowym etapie, mimo ostrzeżeń, że wirus jest wysoce zakaźny i nie ma na niego lekarstwa, w niewystarczającym stopniu skorzystała z doświadczeń innych krajów, w tym zwłaszcza Azji Wschodniej. Błędnie założono, że brytyjskie społeczeństwo może nie zaakceptować lockdownu.

Wskazano, że na początku pandemii nie traktowano priorytetowo domów opieki, czego przykładem było szybkie wypisywanie ludzi ze szpitala do domów opieki bez przeprowadzenia testów lub izolacji. To, w połączeniu z brakiem testów wśród personelu, doprowadziło do wielu tysięcy zgonów, których można było uniknąć.

Posłowie zwrócili uwagę, że Wielka Brytania była jednym z pierwszych krajów na świecie, który opracował test na obecność koronawirusa - w styczniu 2020 r., ale mimo to w pierwszym etapie pandemii nie udało się przełożyć tego na skuteczny system testów oraz śledzenia kontaktów. Podczas pierwszego szczytu pandemii testowano tylko osoby przyjmowane do szpitala. Dopiero w maju uruchomiono w Anglii system NHS Test and Trace, ale jego początek określono jako „powolny, niepewny i często chaotyczny”.

Pochwalono natomiast cel wyznaczony przez ówczesnego ministra zdrowia Hancocka, by do końca kwietnia 2020 r. wykonywać co najmniej 100 tys. testów dziennie, co odegrało ważną rolę w rozpędzeniu systemu testowania.

Największe uznanie posłowie wyrazili dla programu szczepień i sposobu, w jaki rząd wspierał rozwój wielu szczepionek, w tym tej opracowanej przez naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego i firmę AstraZeneca. Oceniono, że cały program był jedną z najskuteczniejszych inicjatyw w historii i ostatecznie pomoże uratować miliony istnień ludzkich w Wielkiej Brytanii i na całym świecie.

Wskazano, że kluczowym krokiem, podjętym na wczesnym etapie po sugestii głównego doradcy naukowego Patricka Vallance’a, było powołanie grupy zadaniowej, która połączyła talenty naukowców, publicznej służby zdrowia NHS i sektora prywatnego pod przewodnictwem specjalistki od kapitału wysokiego ryzyka Kate Bingham. Pochwalono decyzję rządu o wstępnym zamówieniu wielu rodzajów szczepionek, zanim jeszcze testy wykazały ich skuteczność.

Posłowie docenili publiczną służbę zdrowia oraz rząd za sposób, w jaki zwiększono możliwości intensywnej opieki szpitalnej, aby zapewnić, że większość osób, które potrzebowały leczenia szpitalnego, otrzymało je.

Deputowani wskazali, że pandemia pogłębiła również istniejące nierówności społeczne, ekonomiczne i zdrowotne, które wymagają rozwiązania. W raporcie zwrócono uwagę na „niedopuszczalnie wysokie” wskaźniki zgonów w grupach mniejszości etnicznych oraz wśród osób z trudnościami w nauce i autyzmem. Wyjaśniono, że w przypadku mniejszości etnicznych istniały różne czynniki, które mogły to spowodować, w tym możliwe przyczyny biologiczne i zwiększone narażenie ze względu na warunki mieszkaniowe i warunki pracy.

Przewodniczący komisji zdrowia Jeremy Hunt i nauki - Greg Clark podkreślili, że natura pandemii oznaczała, że „niemożliwe jest, aby wszystko było w porządku”. „Wielka Brytania połączyła kilka dużych osiągnięć z kilkoma dużymi błędami. Istotne jest, aby wyciągać wnioski z jednych i drugich” – oświadczyli.

Rzecznik rządu zapewnił, że wnioski zostaną wyciągnięte, dlatego w przyszłym roku odbędzie się pełne publiczne śledztwo. Nigdy nie wahaliśmy się przed podejmowaniem szybkich i zdecydowanych działań w celu ratowania życia i ochrony naszej NHS, w tym wprowadzenia ograniczeń i lockdownów. Dzięki wspólnemu narodowemu wysiłkowi uniknęliśmy sytuacji, w której NHS została przytłoczona – oświadczył.

PAP/mt

Czytaj tez: Premier: Chcemy zacieśniać więzi gospodarcze z UE; polexit to fake news