Muzeum upamiętniające Polaków ratujących Żydów wzmocni gospodarkę Podkarpacia

Muzeum Polaków ratujących Żydów w Markowej, centrum wystawienniczo-kongresowe w Jasionce oraz ostatni odcinek autostrady A4 - to najważniejsze inwestycje, które mają być zrealizowane na Podkarpaciu w 2016 r.

Jak poinformował rzecznik prasowy marszałka woj. podkarpackiego Tomasz Leyko, Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów, które zostało wybudowane w Markowej k. Łańcuta, będzie uroczyście otwarte w połowie marca 2016 r.

Koszt powstania obiektu to prawie 8,5 mln zł. Będzie to jedyne w kraju muzeum podejmujące temat Polaków, którzy w czasie II wojny św. narażali życie, pomagając Żydom. Mają się w nim znajdować pamiątki i dokumenty z całej Polski związane z tą tematyką.

Obiekt powstał w Markowej, bo w tej wsi 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę i będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię. Niemcy zabili też szóstkę dzieci Ulmów: Stanisławę (wówczas najstarszą, miała 8 lat), Barbarę, Władysława, Franciszka, Antoniego i Marię.

Józef Ulma urodził się w 1900 r. Był znanym w okolicy sadownikiem, hodował pszczoły i jedwabniki. Był też społecznikiem, bibliotekarzem oraz działaczem katolickim i ZMW "Wici". Jego wielką pasją było fotografowanie. W Kościele katolickim trwa proces beatyfikacyjny Ulmów.

Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali tam ok. 200 Polaków ratujących Żydów.

Zupełnie inny charakter będzie mieć Centrum Wystawienniczo-Kongresowe w podrzeszowskiej Jasionce, którego budowa zakończyła się pod koniec 2015 r. Otwarcie centrum zaplanowane jest na połowę 2016 r. Ta warta ponad 130 mln zł inwestycja ma służyć gospodarce i promocji regionu.

Centrum składać się będzie z dwóch połączonych budynków. W pierwszym ulokowana będzie część kongresowa, m.in. z największą na Podkarpaciu aulą na tysiąc osób. Drugi budynek będzie przeznaczony na działalność wystawienniczą i biurową. Łączna powierzchnia centrum wyniesie ponad 27,5 tys. m kw.

W założeniach samorządu województwa w centrum mają się mieścić też m.in. instytucje i agendy międzynarodowe.

2016 r. będzie szczególny dla kierowców, bowiem po oddaniu ostatniego podkarpackiego odcinka autostrady A4 Rzeszów-Jarosław będzie to jedyna w kraju w pełni zakończona i przejezdna autostrada.

Trasa A4, która biegnie od granicy z Niemcami do przejścia granicznego z Ukrainą w Korczowej, miała być gotowa już w 2012 r., na piłkarskie Mistrzostwa Europy. Jednak z powodu m.in. problemów firm, które budowały podkarpackie odcinki tej trasy, nie udało się zrealizować planów.

Wciąż budowany jest ponad 41-km fragment A4 między Rzeszowem a Jarosławiem. Obecnie buduje go konsorcjum firm Budimex i Strabag. Wysokość podpisanej we wrześniu 2014 r. umowy to ponad 719 mln zł. Pierwotnie odcinek budował od 2010 r. Polimex-Mostostal, ale w połowie stycznia 2014 r. GDDKiA zerwała umowę na jego wykonanie. Powodem były znaczne opóźnienia w budowie.

Obecnie, jak wynika z danych GDDKiA, trwają prace wykończeniowe m.in. przy montażu barier energochłonnych i ogrodzeń. Ustawiane jest też oznakowanie poziome.

Jak poinformowała Bożena Wielgo z firmy Budimex, w czasie prac pojawiły się problemy. "Ze względu na czas, jaki minął od rozwiązania umowy z poprzednim wykonawcą, musieliśmy wprowadzić roboty naprawcze. Dotyczyły one obiektów mostowych, co wynikało nie tylko z przestoju, ale także licznych wad. Prowadziliśmy również prace naprawcze związane z badaniem podłoża" - dodała Wielgo.

Wielgo podkreśliła tylko, że obowiązuje termin umowny zakończenia prac - maj 2016 r.

Pod koniec 2015 r. zakończyła się też budowa podkarpackiego odcinka szlaku rowerowego Green Velo, który połączył pięć województw Polski wschodniej. W regionie powstało prawie 460 km trasy, z której skorzystać będzie można już wiosną 2016 r.

Cały szlak będzie miał blisko 2 tys. km. Koszt powstania ścieżki w pięciu regionach to ponad 274 mln zł. Z tej kwoty 85 proc. stanowi dofinansowanie unijne.

W 2016 r. rozpocznie się projektowanie lub budowa kilku obwodnic w województwie - m.in. Lubaczowa, Strzyżowa, Kolbuszowej, Sokołowa Małopolskiego.

PAP/ as/