Wyłączenie książek dostarczanych drogą elektroniczną ze stosowania obniżonej stawki VAT nie jest sprzeczne z prawem UE

Wyłączenie książek dostarczanych drogą elektroniczną ze stosowania obniżonej stawki VAT nie jest sprzeczne z zasadą równego traktowania w świetle prawa UE - orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE, odpowiadając na pytanie polskiego Trybunału Konstytucyjnego.

Wątpliwości TK, do którego w 2013 r. w tej sprawie zwrócił się Rzecznik Praw Obywatelskich, dotyczyły zapisów unijnej dyrektywy o VAT i ich stosowania do e-booków. Zgodnie z tą dyrektywą państwa UE mogą objąć obniżoną stawką VAT publikacje drukowane, takie jak książki, gazety i czasopisma, chyba że publikacje te służą głównie celom reklamowym. Z kolei publikacje elektroniczne podlegają podstawowej stawce VAT, jednak z wyjątkiem książek cyfrowych, dostarczanych na nośniku fizycznym, jak CD-ROM, co do których także można stosować obniżoną stawką VAT. TK zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości UE w lipcu 2015 r.

Jeżeli jednak książki cyfrowe dostarczane są odbiorcy poprzez pobranie z internetu albo streaming, obowiązuje podstawowa stawka podatku. Gazety i czasopisma cyfrowe zawsze objęte są podstawową stawką VAT, niezależnie od formy ich dostarczenia.

Polski TK zwrócił się do Trybunału w Luksemburgu z pytaniem, czy takie zróżnicowanie podatku VAT odnośnie do publikacji cyfrowych jest zgodne z zasadą równego traktowania wobec prawa UE i nie dyskryminuje e-booków i ich wydawców. Polscy sędziowie argumentowali we wniosku, że podobne produkty powinny zostać podobnie opodatkowane, ponieważ dla czytelnika znaczenie ma treść. TK pytał też, czy Parlament Europejski był w wystarczającym stopniu zaangażowany w proces ustawodawczy.

We wtorkowym wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE przyznał, że unijne przepisy odmiennie traktują dwie podobne sytuacje: książki cyfrowe dostarczane drogą elektroniczną oraz książki cyfrowe na nośnikach fizycznych. Jednak ta różnica jest - zdaniem sędziów w Luksemburgu - uzasadniona i proporcjonalna do celu, jakim jest ustanowienie jasnych, prostych i jednolitych reguł podatku VAT dotyczących handlu elektronicznego.

"Trybunał zauważył, że wyłączenie stosowania obniżonej stawki VAT do dostawy książek cyfrowych drogą elektroniczną jest konsekwencją szczególnego systemu VAT mającego zastosowanie do handlu elektronicznego" - wyjaśniono w komunikacie TS.

"Mając bowiem na względzie ciągły rozwój, jakiemu podlegają usługi elektroniczne w całości, uznał on (Trybunał) za niezbędne poddanie ich jasnym, prostym i jednolitym regułom, aby stawka VAT mająca zastosowanie do tych usług mogła zostać określona w sposób pewny, a także aby ułatwić zarządzanie tym podatkiem przez podatników i krajowe organy podatkowe" - dodano.

Według Trybunału wyłączając usługi świadczone drogą elektroniczną ze stosowania obniżonej stawki VAT, wyeliminowano "konieczność analizy przez podatników i krajowe organy podatkowe każdego rodzaju tych usług, czy należy on jednak do jednej z kategorii usług mogących podlegać takiej stawce na mocy dyrektywy VAT".

"Ponadto uznanie, że państwa członkowskie dysponują możliwością stosowania obniżonej stawki VAT do dostawy książek cyfrowych drogą elektroniczną, tak jak jest to dopuszczalne dla dostawy takich książek na wszystkich nośnikach fizycznych, zagrażałoby spójności całości środka zamierzonego przez prawodawcę Unii, polegającego na wyłączeniu wszystkich usług elektronicznych z możliwości stosowania obniżonej stawki VAT" - ocenili sędziowie w Luksemburgu.

Uznali także, że w trakcie prac nad dyrektywą Rada UE nie była zobowiązana do ponownej konsultacji z Parlamentem Europejskim w sprawie przepisu dyrektywy ograniczającego stosowanie obniżonej stawki VAT jedynie do dostawy książek na nośniku fizycznym. Takie ponowne konsultacje byłyby konieczne, gdyby ostatecznie przyjęty tekst dyrektywy istotnie różnił się od tekstu poddanego wcześniejszym konsultacjom. Tymczasem - uznał Trybunał - "ostateczny tekst danego przepisu jest jedynie redakcyjnym uproszczeniem tekstu zawartego w projekcie dyrektywy, którego istota została w pełni zachowana".

"Trybunał wywnioskował z tego, że ów przepis dyrektywy nie jest nieważny" - poinformowano w komunikacie.

Już w 2015 roku unijny Trybunał Sprawiedliwości uznał w wyroku dotyczącym przepisów o VAT we Francji i Luksemburgu, że książki cyfrowe dostarczane drogą elektroniczną nie są towarem, ale usługą, dlatego nie można stosować wobec nich obniżonej stawki VAT.

Polska od kilku lat zabiega o taką zmianę unijnych przepisów w sprawie VAT, aby umożliwić objęcie obniżoną stawką tego podatku wszystkich elektronicznych wydań książek.

W grudniu 2016 roku Komisja Europejska zaproponowała nowe zasady dotyczące VAT w handlu elektronicznym, aby otworzyć państwom UE drogę do objęcia książek i gazet cyfrowych obniżona stawką VAT.

PAP/ as/