NBP o sytuacji firm w IV kwartale 2015 r.: rośnie dynamika przychodów

Narodowy Bank Polski opublikował 9 maja br. raport na temat sytuacji finansowej sektora przedsiębiorstw w IV kwartale 2015 r. Wynika z niego, że w 2015 r. koniunktura, mierzona dynamiką przychodów, nieznacznie poprawiła się względem 2014 r. – z perspektywy popytu generowanego przez odbiorców krajowych oraz możliwości sprzedaży na rynkach zagranicznych.

Przychody

W IV kwartale 2015 r. dynamika nominalnych przychodów ogółem była wyższa niż przed kwartałem (wzrost o 1 pkt proc. do 3,3 proc. r/r). Wzrost wynikał głównie z bardzo wysokiego wzrostu przychodów z dywidend, który jest bardzo podatny na wydarzenia o charakterze jednorazowym i zmiany własnościowe w ramach grup kapitałowych. Dynamika sprzedaży ukształtowała się na podobnym poziomie jak przed kwartałem, do czego przyczyniło się nieznaczne wyhamowanie dynamiki sprzedaży krajowej (z 4,4 proc. r/r w III kw. 2015 r. do 3,5 proc. w IV kw. 2015 r.) oraz przyspieszenie dynamiki sprzedaży zagranicznej (z 1,3 proc. r/r w III kw. 2015 r. do 4,1 proc. w IV kw. 2015 r.). Po uwzględnieniu wskaźnika PPI różnica pomiędzy dynamiką sprzedaży krajowej (5,2 proc. r/r) i zagranicznej (5,6 proc. r/r) była jednak mniejsza.

Koszty ogółem

Spadające trzeci rok z rzędu ceny produkcji miały istotny dodatni wpływ na poprawę rentowności sektora przedsiębiorstw – ze względu na spadek kosztów zużycia surowców i materiałów. Niskie ceny surowców i materiałów przełożyły się więc na niższą dynamikę kosztów sprzedaży. Natomiast rosnące koszty pracy, usług obcych oraz towarów zakupionych w celu dalszej odsprzedaży rosły w 2015 r. dynamicznie, podwyższając koszty ogółem i obniżając wzrost rentowności.

Wynik finansowy i rentowność

Kondycja finansowa sektora przedsiębiorstw w 2015 r. pozostała dobra - nadal zwiększał się odsetek firm rentownych oraz mediana rozkładu wskaźnika rentowności. Dynamika wyniku finansowego netto wyniosła jednak zaledwie 1,5%, co związane było z wysokimi odpisami trzech bardzo dużych polskich firm, dokonanymi w III i IV kw. 2015 r. Odpisy wynikały z aktualizacji wartości majątku oraz rozliczenia strat na inwestycjach w akcje i udziały w innych przedsiębiorstwach. Głównymi czynnikami zwiększającymi zyski była natomiast malejąca dynamika kosztów produkcji oraz spadek cen ropy naftowej.

Zatrudnienie

W 2015 r. w sektorze dużych przedsiębiorstw utrzymywał się ponad 2 proc. wzrost zatrudnienia. W IV kw. 2015 r. dynamika tego wzrostu przyspieszyła do 2,6 proc. – powodem był wzrost liczebności sprawozdających się firm. Wśród firm składających sprawozdania co najmniej dwa lata z rzędu nieznacznie przeważały podmioty, które nie zwiększyły liczby pracowników (50,5 proc.). Liczba etatów rosła przede wszystkim w przetwórstwie przemysłowym oraz w usługach. Dalsze redukcje liczby pracowników były obserwowane w górnictwie, energetyce oraz budownictwie.

Koszty wynagrodzeń

Razem ze wzrostem zatrudnienia w 2015 r. rosły koszty wynagrodzeń oraz przeciętne płace. Dynamika kosztów wynagrodzeń (wraz z ubezpieczeniami społecznymi) była więc wyższa niż dynamika zatrudnienia - w całym 2015 r. wyniosła 4,7 proc., zaś w IV kw. kształtowała się niżej niż w poprzednim (3,0 proc.). Wzrost kosztów wynagrodzeń odnotowano w zdecydowanej większości przedsiębiorstw (w 69,4 proc., tj. o 1,6 pkt proc. więcej niż w poprzednim roku). Warto zauważyć, że wskutek utrzymującej się deflacji udział firm zwiększających realnie koszty pracy wzrósł do jednego z wyższych poziomów od początku badań (tj. do 74,3 proc.).

Aktywność inwestycyjna ogółem

W 2015 r. przedsiębiorstwa dynamicznie zwiększały inwestycje – ostateczne wydatki na cele rozwojowe zwiększyły się o 13,6 proc. względem 2014 r., a stopa inwestycji mierzona relacją nakładów do aktywów podniosła się do 6,5 proc. Nadal jednak stopa inwestycji kształtowała się poniżej poziomów z okresu szczytu koniunktury w latach 2007-2008. Obniżeniu uległo też tempo wzrostu inwestycji - podobnie jak w całej gospodarce. Najszybciej zwiększały się nakłady na nowe środki transportu, w tym m.in. w branży zajmującej się wynajmem sprzętu. Wyraźne ożywienie inwestycyjne zanotowano ponadto w budownictwie oraz wśród firm oferujących dobra inwestycyjne.

Sytuacja płynnościowa

W sektorze przedsiębiorstw utrzymały się bardzo dobre warunki płynnościowe. Na poziomie przeciętnego przedsiębiorstwa relacja środków pieniężnych i najbardziej płynnych aktywów do zobowiązań krótkoterminowych silnie wzrosła i osiągnęła historycznie najwyższy poziom. Na koniec 2015 r. wskaźniki zagregowane kształtowały się jednak mniej korzystnie niż rok wcześniej - powodem było obniżenie dynamiki środków pieniężnych, przy dość znacznym wzroście dynamiki zobowiązań krótkoterminowych.