Apolonia, 15 stycznia 1803 r. Od jej pochówku zaczęła się historia cmentarza Rakowickiego
Prawie połowa ksiąg cmentarnych, zawierających informacje o pochówkach na nekropolii rakowickiej, jest już zdigitalizowana. Najstarsze, XIX-wieczne dokumenty, są dostępne w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej.
Pierwszą osobą, która spoczęła na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, jest mieszczka Apolonia z Lubowieckich Bursikowa, zmarła na gruźlicę 15 stycznia 1803 r. Kobieta miała 18 lat, była mężatką. Zapisu o jej zgonie nie ma w księgach cmentarnych, ponieważ nie zachowały się. Nie wiadomo, w którym miejscu dokładnie spoczęła. O pochówku przypomina symboliczna tabliczka na terenie nekropolii.
Informacji o wielu innych osobach pochowanych na najbardziej znanym krakowskim cmentarzu nie ma w ewidencji. Część z zachowanych XIX-wiecznych ksiąg jest pusta albo tak zniszczona, że nie można odczytać danych zmarłych.
Digitalizacja zachowanych zasobów rozpoczęła się w zeszłym roku. Od tego czasu scyfryzowano zapisy do roku 1922, czyli prawie połowę wszystkich ksiąg nekropolii rakowickiej. Waga tylko 11,4 tys. kart z XIX w. to 115 kilogramów. Najstarsze księgi udostępniła już Małopolska Biblioteka Cyfrowa (mbc.malopolska.pl).
Dzięki kolejnej umowie Zarządu Cmentarzy Komunalnych (ZCK) z Biblioteką Jagiellońską (BJ) cyfryzacji poddane są kolejne księgi z XX wieku. W najbliższym czasie BJ zeskanuje i odkwasi 43 woluminy zawierające ponad 8,2 tys. kart o łącznej wadze 155 kg. Biblioteka wykona też opakowania ochronne dla zabytków.
Plan jest taki, żeby scyfryzować wszystkie księgi nekropolii komunalnych, ale będzie to uzależnione od środków finansowych – powiedziała Patrycja Ćwikła z ZCK w Krakowie.
Księgi cmentarne zawierają informacje m.in. o tym, w którym miejscu na nekropolii spoczywa dana osoba, jej wiek, datę śmierci. Niegdyś zamieszczano również niekiedy informację o zajęciu zmarłego, np. gospodyni.
Digitalizacja ksiąg służy ich ochronie i promowaniu dziedzictwa kulturowego, ale również ułatwia prowadzenie badań genealogicznych, umożliwia dostęp pasjonatom i wszystkim zainteresowany. RODO nie dotyczy zmarłych.
Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie jest jednym z pierwszych, który podjął się cyfryzacji ksiąg cmentarnych. Od 1 stycznia 2021 r. ZCK prowadzi księgi wieczyste wyłącznie w systemie elektronicznym. Okresowo te elektryczne zasoby są drukowane w wersji papierowej dla dodatkowego bezpieczeństwa.
Księgi cmentarne zgodnie z obecnym stanem prawnym są przechowywane wieczyście, tj. nie mogą zostać zniszczone. Należą do cmentarzy – podkreśliła Patrycja Ćwikła.
Cmentarz Rakowicki w Krakowie powstał na pocz. XIX w. na terenie podmiejskiego wówczas folwarku Bosackiego, w związku z wydanym zakazem pochówków na dotychczas istniejących cmentarzach przykościelnych w obrębie miasta. Teren wykupiły od zakonu karmelitów bosych władze austriackie, a koszt urządzenia cmentarza pokryło miasto Kraków i okoliczne gminy. W kolejnych latach nekropolia powiększała się. Dzisiaj zajmuje 42 ha. Spoczywają tu zarówno zwykli mieszkańcy, jak i osoby wybitne. Częścią nekropolii jest Aleja Zasłużonych, a także cmentarz wojskowy.
PAP/RO
