UOKiK uczy seniorów jak się nie dać oszukać

Osoby starsze niechętnie składają reklamacje i rzadko czytają umowy, które podpisują; ich ufność mogą wykorzystać nieuczciwi przedsiębiorcy - alarmuje UOKiK. Z okazji Urząd przypomina o zasadach bezpiecznych zakupów.

Na pokazie i od akwizytora - to zapowiedź wygodnych zakupów pod warunkiem, że konsument zna swoje prawa, a przedsiębiorca je respektuje. Pod tym hasłem UOKiK oraz 21 innych instytucji wspólnie informują o prawach i obowiązkach konsumentów.

Podstawowe prawo osób zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorcy to możliwość zrezygnowania w ciągu 10 dni. Przed transakcją sprzedawca musi poinformować o takim prawie i wręczyć formularz odstąpienia od umowy.

Jak wynika z praktyki UOKiK, konsumenci najczęściej mają problem z tym, że firmy nie respektują prawa odstąpienia od umowy, nie wydają dokumentów potwierdzających zawarcie kontraktu i nierzetelnie informują o kosztach kredytu zaciągniętego na zakup produktu. Najwięcej zgłoszeń napływa od osób powyżej 60. roku życia i ich rodzin.

UOKiK radzi, by zawsze pytać sprzedawcę, czy miejsce, w którym jesteśmy, to jego siedziba lub oddział. Niektórzy sprzedawcy celowo zmieniają siedziby, rejestrują oddział w nowym miejscu, chcąc ominąć przepisy pozwalające na odstąpienie od umowy.

Nie należy ufać całkowicie zapewnieniom sprzedawcy, a jeśli unika on odpowiedzi na pytania, namawia do podpisania umowy bez czytania, nie wolno ulegać presji. Trzeba pamiętać, że obowiązuje to, co jest napisane w umowie, a nie zapewnienia sprzedawcy.

Jeśli nie chcemy uczestniczyć w pokazach połączonych ze sprzedażą, już podczas rozmowy telefonicznej warto ustalić, jaki charakter ma spotkanie. Ukrywanie handlowego celu takich zaproszeń to jedna z nieuczciwych praktyk, na którą skarżą się konsumenci.

UOKiK radzi, by uważać zwłaszcza na pokazy sprawiające wrażenie refundowanych badań medycznych: w rzeczywistości to działania marketingowe mające przekonać do właściwości oferowanych produktów paramedycznych.

Akwizytor i sprzedawca na pokazie przed zawarciem umowy muszą pokazać konsumentom dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej oraz dowód osobisty. Odmowa powinna wzbudzić podejrzenia klienta.

Podobne zasady obowiązują, gdy w domu odwiedza nas przedstawiciel jakiejś firmy, proponując np. zmianę dostawcy prądu, gazu lub usług telekomunikacyjnych. Zawsze należy poprosić go o imię i nazwisko, nazwę firmy, którą reprezentuje, a także okazanie identyfikatora lub legitymacji. Jeśli podpisujemy umowę w domu, mamy prawo odstąpić od niej w ciągu 10 dni.

Przed podpisaniem trzeba przeczytać umowę - złożenie podpisu oznacza akceptację dla warunków w niej przedstawionych, nawet jeśli konsument jej nie przeczytał. Jeśli mamy wątpliwości, nie musimy podpisywać jej od razu.

Urząd Komunikacji Elektronicznej radzi, by zachować szczególną czujność w sytuacji, gdy konsument nie wnioskował o zmianę dostawcy usług lub zmianę umowy, a wizyta przedstawiciela handlowego w domu jest zaskoczeniem. Również kiedy dzwoni telefon i konsultant proponuje "wspaniałą ofertę", należy się upewnić, czy osoba dzwoniąca mówi prawdę, a w przypadku wątpliwości skontaktować się z biurem obsługi klienta swojego operatora.

Z kolei Urząd Regulacji Energetyki radzi, by przed podpisaniem umowy na sprzedaż energii dokładnie sprawdzić ofertę nowego sprzedawcy, przede wszystkim ceny, dostępne opcje płatności (np. co miesiąc, rozlicznie prognozowane raz na pół roku lub raz na rok), okres obowiązywania umowy i warunki wypowiedzenia (np. czy umowa jest przedłużana automatycznie, jakie są kary umowne za wcześniejsze rozwiązanie umowy).

Jeśli nie wiemy, jakie mamy prawa lub jak odstąpić od umowy, można skorzystać z bezpłatnej pomocy, np. dzwoniąc na bezpłatną infolinię Federacji Konsumentów 800 007 707, Centrum Informacji Konsumenckiej UKE 801 900 853, infolinię URE 22 244 26 36 lub zwracając się do Miejskiego/Powiatowego Rzecznika Konsumentów - osobiście, pisemnie lub telefonicznie.

Prokuratura Generalna przypomina, że każdy, kto został oszukany, ma prawo powiadomić o przestępstwie prokuraturę lub policję; zawiadomienie można złożyć w dowolnej prokuraturze lub jednostce policji na piśmie albo ustnie.

W celu odzyskania pieniędzy utraconych w wyniku oszustwa, pokrzywdzony może wytoczyć w toku postępowania karnego powództwo cywilne albo wystąpić z wnioskiem o naprawienie szkody. Prokurator również może sam wytoczyć powództwo na rzecz pokrzywdzonego albo popierać powództwo wniesione przez pokrzywdzonego, jeżeli wymaga tego interes społeczny.

Światowy Dzień Praw Osób Starszych jest obchodzony 15 czerwca.

(PAP)

akw/ bos/ gma/