Zalewska: Porównywalność kwalifikacji zawodowych to wyzwanie XXI wieku

Porównywalność kwalifikacji zawodowych to wyzwanie XXI wieku, pracom nad nią musimy nadać tempo i rytm, bo pracodawcy tego oczekują - mówiła minister edukacji narodowej Anna Zalewska otwierając w czwartek w Warszawie międzynarodową konferencję Peer Learning Activity.

W rozpoczętej w czwartek dwudniowej konferencji poświęconej porównywalności kwalifikacji zawodowych w różnych krajach biorą udział eksperci z 16 krajów, w tym członkowie Grupy Doradczej ds. Europejskiej Ramy Kwalifikacji.

"Wszyscy musimy być przyjaciółmi Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji i ram kwalifikacji, bo to po prostu wyzwanie XXI wieku" - powiedziała Zalewska do uczestników konferencji. "Za nami kilka lat pracy, mamy ustawę, mamy radę interesariuszy, mamy Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, mamy determinację. Oprócz codziennej pracy mamy jeszcze dwa cele: upowszechnić i uprościć. Chcemy żeby ramy kwalifikacji, kwalifikacje i język kwalifikacji stał się językiem powszechnym, bo to jest gwarancja sukcesu" - podkreśliła.

"Musimy Zintegrowanemu Systemowi Kwalifikacji, porównywaniu kwalifikacji nadać tempo i rytm. Pracodawcy tego od nas oczekują. Unia Europejska, czyli również Polska to wolny rynek, wspólny rynek, a przede wszystkim wolny przepływ pracowników i kapitału. Żeby tak się stało, i żebyśmy byli potrzebą odpowiedzą dla potrzeb pracodawców, a jednocześnie konkurencją dla ciągle jeszcze globalizującej się gospodarki potrzebujemy możliwości odpowiedzi dla pracodawców całej Unii Europejskiej jaki jest pracownik" - zaznaczyła minister.

Zintegrowany System Edukacji jest polską odpowiedzią na powstawanie ram kwalifikacji w całej UE. Ramy mają ułatwić jej mieszkańcom szukanie pracy na całym europejskim rynku oraz zwiększać możliwości znalezienia zajęcia zgodnego z ich kompetencjami i ambicjami. Punktem wyjścia do ram krajowych jest Europejska Rama Kwalifikacji.

Rama powstała w 2009 r. - przypomniał Koen Nomden z Komisji Europejskiej, szef projektu "Przejrzystość i uznawanie umiejętności i kwalifikacji". "Celem tego narzędzia jest to by kwalifikacje zawodowe były lepiej rozumiane przez pracodawców. Ważna jest też ich transparentność. Pomoże ona w lepszej ich uznawalności" - zaznaczył.

"Porównywanie kwalifikacji jest coraz ważniejsze" - dodał Jens Bjornavold z Europejskiego Centrum Rozwoju Szkolenia Zawodowego (Cedefop). "Staramy się zidentyfikować podobieństwa i różnice w kwalifikacjach zawodowych w Europie. Robimy to by wzmocnić ich znaczenie" - zaznaczył. Jak mówił podobieństwa i różnice w kwalifikacjach odzwierciedlają potrzeby poszczególnych rynków pracy, dlatego możliwość porównywania kwalifikacji nabiera coraz większego znaczenia dla rynku pracy.

Na Zintegrowany System Edukacji, funkcjonujący w Polsce od roku, składa się Polska Rama Kwalifikacji i Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji.

Polska Rama Kwalifikacji - podobnie jak Europejska Rama Kwalifikacji, na której jest wzorowana - ma osiem poziomów kwalifikacji osiąganych na drodze edukacji formalnej (od podstawówki po doktorat), pozaformalnej (na kursach, warsztatach, szkoleniach) lub nieformalnej (w pracy, w drodze e-learningu). Każdemu poziomowi zostają przypisane poszczególne etapy edukacji, np. matura to poziom czwarty, dyplom inżyniera - szósty, magistra - siódmy, a doktorat - ósmy.

W polskim systemie kwalifikacji wyróżnione są kwalifikacje "pełne" i "cząstkowe". Przykładem kwalifikacji pełnej mogą być np. matura lub licencjat, a cząstkowej np. znajomość programowania stron internetowych, specjalizacja w dziedzinie kulinarnej, ogrodniczej, kosmetycznej czy budowlanej.

W systemie - obok kwalifikacji zdobywanych w oświacie i szkolnictwie wyższym - znajdą się też kwalifikacje rynkowe i kwalifikacje uregulowane. Kwalifikacje rynkowe to kwalifikacje cząstkowe, nieuregulowane przepisami prawa, których nadawanie odbywa się w drodze decyzji ministra odpowiedzialnego za dany obszar na zasadzie swobody działalności gospodarczej. Kwalifikacje uregulowane to kwalifikacje cząstkowe, ustanowione odrębnymi przepisami (poza formalną edukacją), których nadawanie odbywa się w drodze decyzji ministra odpowiedzialnego za dany obszar na zasadach określonych w tych przepisach.

Gdy ktoś uzyska pełną kwalifikację na danym poziomie, będzie mógł ubiegać się o kolejną kwalifikację pełną na wyższym poziomie. Każdemu poziomowi kwalifikacji towarzyszy opis efektów uczenia się na tym poziomie w kategoriach: wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Charakterystyki wybranych poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji będą mogły być rozwijane za pomocą Sektorowych Ram Kwalifikacji uwzględniających specyfikę danej branży.

Poziomy kwalifikacji będą umieszczane na świadectwach, dyplomach i certyfikatach. Umożliwi to łatwiejsze identyfikowanie i porównywanie kwalifikacji zawodowych. Dzięki temu osoba starająca się o pracę, zarówno w kraju, jak i za granicą, będzie mogła posługiwać się dokumentami, które będą wiarygodne dla potencjalnego pracodawcy. Z kolei pracodawca będzie miał pełną informację o wiedzy i umiejętnościach pracownika.

Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji to publiczny rejestr ewidencjonujący nadawane w Polsce kwalifikacje zawodowe. Docelowo ma zawierać komplet informacji o wszystkich kwalifikacjach możliwych do zdobycia w Polsce. Prowadzi go Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w oparciu o system teleinformatyczny.

PAP/ as/