Pracujesz przy komputerze? Uważaj!
Praca przy komputerze nie zwiększa ryzyka jaskry, są jednak podejrzenia, że może pogarszać jej przebieg - ostrzega dr hab. Anna Kamińska z PTO. Korzystne może być spożywanie herbaty i aktywność fizyczna. Przed tą chorobą może chronić też m.in. alkohol, jednak lekarze nie zalecają tej używki.
Głównym powodem jaskry jest wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, czego skutkiem jest postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego i stopniowe zawężenie pola widzenia. Najczęściej choroba ta występuje u osób po 35. roku życia, z krótkowzrocznością i cienką rogówką, podwyższonym poziomem lipidów we krwi, a także mających zimne stopy i dłonie oraz chorujących na cukrzycę. Może do niej doprowadzić także niskie ciśnienie tętnicze krwi, wywołujące niedożywienie nerwu wzrokowego.
Nie można jednak określić u kogo na pewno dojdzie do rozwoju jaskry. Zdaniem dr hab. Anny Kamińskiej, przewodniczącej sekcji jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (PTO), jej rozwojowi mogą sprzyjać praca przy komputerze, dieta oraz styl życia.
Od dawna dyskutuje się w jakim stopniu jaskrze sprzyja praca przy komputerze oraz korzystanie ze smartfonów. „Praca przy komputerze powoduje zmęczenie oczu, podrażnienie i niewyraźne widzenie” - wyjaśnia dr hab. Kamińska. Jej zdaniem, ma to związek z nasileniem objawów suchego oka i mniejszą częstotliwością mrugania.
Również akomodacja oka - związana z widzeniem do bliży - może powodować przejściowe wahania ciśnienia wewnątrzgałkowego nawet u zdrowych, młodych ludzi. Średnia zmiana ciśnienia wewnątrz gałki ocznej może wynosić 2-3 mmHg (prawidłowe ciśnienie powinno być poniżej 22 mmHg). „Taka zmiana ciśnienia wewnątrzgałkowego nie zwiększa ryzyka wystąpienia jaskry, jednak u pacjentów z tą chorobą takie wahanie może przyczynić się do jej progresji” - twierdzi specjalistka.
Podczas korzystania z komputera lub smartfona niekorzystne jest pochylanie głowy o 35-45 st. od pionu, gdyż może ono zwiększać ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Niekorzystne jest też używanie smartfona w słabym oświetleniu, bo to również powoduje wahania tego ciśnienia w granicach 2-3 mmHg. Opinia specjalistki jest w tym przypadku podobna: „Prawdopodobnie nie zwiększa to ryzyka wystąpienia jaskry, ale fluktuacje ciśnienia wewnątrzgałkowego mogą wpływać na jej postęp”.
Niekorzystny jest też stres, zarówno u ludzi zdrowych, jak i z jaskrą. Stres zwiększa w organizmie poziom noradrenaliny i ciśnienie wewnątrzgałkowe. Z kolei występujące podczas pracy przy komputerze suche oko stymuluje nerw trójdzielny, co również może zwiększać ciśnienie wewnątrzgałkowe. „Jednak dokładny związek między suchym okiem a tym ciśnieniem nie został jeszcze wyjaśniony” - dodaje dr hab. Kamińska.
Zaskakujące jest, że palenie tytoniu choć ma niekorzystny wpływ na tkanki oka, podobnie zresztą jak na cały organizm, to jednak ma tę zaletę, że powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Skutkiem tego - podejrzewa się - może być lepsze ukrwienie nerwu wzrokowego. „Jednak przewaga dowodów wskazujących na negatywny wpływ palenia tytoniu na ogólny stan zdrowia, powinna skłaniać lekarzy do zalecania pacjentom rzucenia palenia” - podkreśla specjalistka.
Lekarze nie zalecają picia alkoholu, bo w każdej ilości jest on toksyczny dla organizmu. Jednak obniża ciśnienie wewnątrz gałki ocznej oraz zwiększa przepływ krwi przez głowę nerwu wzrokowego. Dla rozwoju jaskry nie ma znaczenia picie kawy. „Kawa powoduje jedynie przejściowy wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, jednakże nie wykazano żadnego, pozytywnego ani negatywnego związku między spożywaniem kofeiny a występowaniem jaskry” - wyjaśnia specjalistka.
Jej zdaniem korzystne może być spożywanie herbaty, gdyż zawiera dużo flawonoidów oraz azotanów znajdujących się w zielonych warzywach, bo substancje te zmniejszają ryzyko jaskry. „Nie ma jednak dowodów - podkreśla - że przed jaskrą może chronić zażywanie suplementów diety”.
Korzystna jest natomiast aktywność fizyczna. W początkowej fazie ćwiczeń może ona przejściowo podwyższać ciśnienie wewnątrz gałki ocznej, jednak poprawia ukrwienie nerwu wzrokowego. Jedynie w tzw. jaskrze barwnikowej (związanej z uwalnianiem ziarenek barwnika osadzających się na różnych strukturach oka) stały i ciężki wysiłek fizyczny jest jednym z czynników ryzyka jaskry.
Ciśnienie wewnątrz gałki ocznej - zwraca uwagę specjalistka - zwiększają ćwiczenia z pochylaniem głowy oraz sporty wytrzymałościowe. Korzystne są natomiast ćwiczenia izometryczne, wymagające ciągłego napinania i rozluźniania mięśni.
Dr hab. Anna Kamińska podkreśla, że styl życia i umiejętne korzystanie z komputera oraz smartfona ma jedynie drugorzędne znaczenie. Najważniejsze jest wczesne wykrycie jaskry oraz dobranie odpowiedniego leczenia, w tym przede wszystkim regularne stosowanie kropli do oczu obniżających ciśnienie wewnątrz gałki ocznej.
PAP/ as/
