Budowa zbiornika Racibórz dobiega końca
Budowa suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny faktycznie dobiega końca - powiedział w czwartek na placu budowy szef MGMiŻŚ Marek Gróbarczyk. Prezes Wód Polskich Przemysław Daca zapowiedział, że zbiornik będzie w pełni funkcjonalny na przełomie roku.
Tego dnia przy głównym obiekcie inwestycji, tzw. budowli przelewowo-spustowej, przeprowadzono operację hydrotechniczną, polegającą na zmianie biegu Odry w czaszy zbiornika. Ma to umożliwić dokończenie budowy i uzyskanie pełnej funkcjonalności do końca br.
Jak ocenił minister Gróbarczyk, to wydarzenie, na które czekali chyba wszyscy na Górnym i Dolnym Śląsku.
Podniesienie tych zasuw spowoduje przekierowanie Odry w zupełnie nowy nurt, nowy kierunek. Ta inwestycja, która dla nas ma niesłychanie duże znaczenie, która jest ważna dla całej zachodniej Polski, dzisiaj faktycznie dobiega końca” - mówił.
Prezes Wód Polskich Przemysław Daca akcentował, że to największa i najważniejsza inwestycja tej instytucji.
Jest warta ponad 2 mld zł, ale najważniejszą wartością jest to, że ta budowla będzie chroniła ponad 2,5 mln ludzi. Z tego względu Wody Polskie bardzo pilnowały tej budowy - zapewnił.
Puściliśmy wodę kanałem dopływowym z Odry, w tym momencie trwają też prace: Budimex zasypuje kanał ulgi. Zasypywanie, wzmacnianie kanału ulgi doprowadzi do tego, że ta zapora w ciągu dwóch miesięcy, do końca roku, się domknie i będziemy mieli w pełni funkcjonalny zbiornik o pojemności w przypadku powodzi 185 mln m sześc. - obrazował Daca.
Minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej wskazał, że ochrona przeciwpowodziowa to kluczowy aspekt inwestycji.
Jeżeli ten zbiornik byłby wcześniej, nie byłoby tych powodzi, nie byłoby tych zniszczeń, które dotknęły zachodnią Polskę (w poprzednich latach - PAP)” - zaznaczył Gróbarczyk.
Prezes Daca zobrazował, że biorąc pod uwagę symulacje przepływów wody z 1997 r., gdy powódź bardzo silnie dotknęła Racibórz i poniższe miasta oraz tereny, ówczesna woda zmieściłaby się w dzisiejszym zbiorniku - i zostałoby jeszcze 30 proc. jego pojemności (która ma być jeszcze zwiększana - poprzez wydobycie kruszyw w czaszy zbiornika).
Przedstawiciel wykonawcy, wiceprezes Budimeksu Artur Popko wyjaśniał, że czwartkowa operacja była kluczowa w procesie inwestycyjnym. „Gdybyśmy nie przełożyli tej wody i dzisiaj nie rozpoczęli jej przepuszczania przez zaporę przelewowo-spustową, nie zbudowalibyśmy do końca tego zbiornika do końca 2019 r.” - wskazał Popko.
Powodowałoby to zagrożenie dla mieszkańców, ponieważ w okresie wiosennym mogłoby dojść do powodzi. A dzisiaj możemy z pełną świadomością powiedzieć, że funkcjonalność tego zbiornika będzie wykonana do końca 2019 r. - zadeklarował wiceszef Budimeksu.
Minister Gróbarczyk zastrzegł, że obecny etap prac, oznacza rozpoczęcie kolejnego. „To jest zamknięcie tego zbiornika i budowa zamkniętego mokrego zbiornika Racibórz” - wyjaśnił.
Jesteśmy w miejscu chyba najważniejszym dla żeglugi śródlądowej, czyli crossie, węźle wodnym, łączącym Odrę, Dunaj oraz Łabę - przypomniał.
Jesteśmy po ostatecznych uzgodnieniach ze stroną czeską. Wspólnie będziemy aplikować do Komisji Europejskiej o wpisanie Odrzańskiej Drogi Wodnej do bazowej sieci dróg TEN-T. W ten sposób uzyskamy finansowanie i w końcu połączymy się z Ostrawą. To jest ten pierwszy etap, który chcemy zrealizować i przystąpić już do projektowania konkretnych rozwiązań w ramach realizacji tej budowy” - zapowiedział Gróbarczyk.
Prezes Wód Polskich Przemysław Daca uściślił, że jeszcze w tym roku powinien rozpocząć się przetarg na koncepcję dostosowania tego zbiornika - po okresie trwałości projektu unijnego - do pełnej funkcjonalności zbiornika wielofunkcyjnego oraz śródlądowej drogi wodnej o znaczeniu międzynarodowym.
Myślę, że przetarg będzie w tym roku i będziemy już przygotowywać się do tego, żeby ten zbiornik zmienić - zaznaczył Daca.
Dyrektor Wód Polskich Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach (RZGW), który jest formalnym inwestorem przedsięwzięcia, Łukasz Lange przekazał, że budowa suchego zbiornika osiągnęła już 85 proc. zaawansowania rzeczowego. O przekroczeniu 50 proc. zaawansowania inwestycji RZGW i MGMiŻŚ informowały w październiku ub. roku.
Gliwicki RZGW w październiku 2016 r. odstąpił od kontraktu z prowadzącym prace od 2013 r. pierwotnym wykonawcą, firmą Dragados. Następnie otrzymał zgodę współfinansującego inwestycję Banku Światowego na realziację niewykonanej części projektów wykonawczych oraz robót zabezpieczających i niwelujących stratę sezonu budowlanego z dotychczasowymi podwykonawcami - w okresie do czasu wyłonienia nowego generalnego wykonawcy.
Przetarg na wykonanie brakujących prac ruszył w kwietniu 2017 r., a z końcem listopada 2017 r. RZGW podpisał umowę z konsorcjum Budimeksu i firmy Ferrovial Agroman. Wartość kontraktu wynosi 734,85 mln zł netto. Budimex ma 95-proc. udział w konsorcjum, a Ferrovial Agroman - 5 proc. Określony przy podpisaniu umowy termin zakończenia prac to 18 stycznia 2020 r.
Struktura finansowania budowy zbiornika (koszt robót budowlanych to 1,56 mld zł), to kwoty: 532,5 mln zł z budżetu państwa, 41,6 mln zł z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW, 109,6 mln zł z Banku Światowego, 457,4 mln zł z BRRE oraz 417 mln zł z Funduszu Spójności.
Na razie zbiornik Racibórz Dolny ma być polderem o powierzchni 26,3 km kw., czyli suchym zbiornikiem wypełnianym wodą tylko przy powodzi. Jego maksymalna pojemność wyniesie 185 mln m sześc. wody - będzie to największy taki zbiornik w kraju. Jego zapora czołowa ma 4 km długości (znajduje się tam budowla przelewowo-spustowa), zapora lewobrzeżna - 9,6 km, a prawobrzeżna - 8,8 km. Ziemne zapory mają do ok. 10 m wysokości.
Zbiornik zacznie działać przy wartości przepływu wody w Odrze powyżej 1210 m sześc na sekundę.
Zbiornik Racibórz Dolny zaprojektowano jako element systemu przeciwpowodziowego Odry. Oznacza to, że bez tego zbiornika inne inwestycje przeciwpowodziowe na tej rzece w razie powodzi nie zadziałają właściwie.
Intencją MGMiŻŚ oraz Wód Polskich jest, aby zbiornik Racibórz w przyszłości pełnił też funkcję retencyjną, rekreacyjną, gospodarczą, energetyczną oraz żeglugową - co wpisuje się w rządową strategię rozwoju śródlądowych dróg wodnych.
SzSz (PAP)
