Polscy szefowie firm są pesymistami i będą ciąć koszty

Polscy prezesi i dyrektorzy zarządzający, choć wciąż pozostają pesymistyczni wobec sytuacji swoich firm w krótkim okresie, wykazują więcej optymizmu w dłuższym horyzoncie czasowym. Prawie połowa z nich pozytywnie ocenia perspektywy wzrostu w ciągu najbliższych trzech lat.

Nadal, wśród działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, dominuje kompleksowa restrukturyzacja kosztów, planuje ją aż 45% respondentów – to główne wnioski z badania „CEO Survey 2013” przeprowadzonego przez firmę doradczą PwC.

Z badania firmy doradczej PwC wynika, że zaledwie 26% polskich prezesów ocenia, iż przychody  ich firm zdecydowanie wzrosną w ciągu najbliższych 12 miesięcy, w porównaniu do 28% rok wcześniej. Jest to z jednej strony, znacznie poniżej średniej dla naszego regionu (Europa Środkowo - Wschodnia -aż 42%) i świata (36%), ale z drugiej, nieco lepiej niż średnia dla Europy Zachodniej (22%), z którą jesteśmy najsilniej związani gospodarczo. Bardzo poprawiły się natomiast oczekiwania dotyczące perspektyw rozwojowych firm w dłuższej perspektywie. Aż 45% polskich prezesów wykazuje optymizm w horyzoncie 3-letnim (rok temu było to tylko 33%), podczas gdy na świecie odsetek silnie przekonanych co do wzrostu przychodów ich firm w ciągu 3 lat wciąż spada (46% wobec  47% rok temu).

Szefowie polskich firm najbardziej obawiają się negatywnych tendencji makroekonomicznych, bezpośrednio związanych z obecną sytuacją gospodarczą. 88% respondentów odczuwa niepokój w związku z niepewnym lub bardzo nieregularnym wzrostem PKB, a 77% pytanych obawia się zmiany zachowań konsumenckich (wobec 49% na świecie).

 „Znacznie mniej niepokoju wśród polskich liderów budzą długookresowe trendy biznesowe, które mogą mieć wpływ na sposób prowadzenia firm i trwale zmieniają ich funkcjonowanie. Zaledwie 37% respondentów obawia się o dostępność pracowników o kluczowych umiejętnościach, a 23% pytanych zmian technologicznych czy problemów z ochroną własności intelektualnej.  W wynikach światowych, tendencja ta jest odwrotna. Świadczy to o tym, iż globalne procesy natury strukturalnej wciąż docierają do naszego kraju z pewnym opóźnieniem” – mówi prof. Witold Orłowski, Główny Doradca Ekonomiczny PwC.

Działania restrukturyzacyjne planowane na 2013 r. będą bardzo podobne do tych z roku ubiegłego.  Ich zakres związany jest ze strategią zmian w przedsiębiorstwach, która koncentruje się na działaniach  obronnych. Firmy zarówno w Polsce (45%) jak i na świecie (70%) planują przede wszystkim kompleksowe programy restrukturyzacji kosztów. Na drugim miejscu jest wyprowadzenie na zewnątrz (outsourcing) procesu lub funkcji biznesowej, co wskazało 30% prezesów w Polsce (wobec 31% na świecie). Rzadziej w polskich firmach planowane są natomiast kroki w zakresie zawarcia aliansu strategicznego lub joint-venture (25% wobec aż 47% na świecie) czy realizacji transakcji międzynarodowej z zakresu fuzji i przejęć (15% wobec 28%). Działania te są jak widać filarami budowy przewagi firm na świecie. Zdaniem ekspertów firmy doradczej PwC, jeżeli polskie firmy chcą być konkurencyjne na światowych rynkach, muszą poszukać nowych, odważniejszych rozwiązań.

Z badania firmy doradczej PwC wynika również, że polscy CEO częściej niż w poprzednich latach planują wyjście na rynki zagraniczne, choć rzadko z nowymi produktami. Rok temu gotowość taką deklarowało tylko 5% ankietowanych, w tym roku jest to już 12%. Mimo tego, że 68% prezesów deklaruje zwiększenie zakresu prac badawczo-rozwojowych w firmie, częściej widzą oni szanse w zdobyciu nowych rynków zagranicznych, niż w opracowaniu nowego produktu lub usługi.

„Trudne czasy wymagają właściwego przywództwa. Polscy prezesi są gotowi brać na siebie to wyzwanie, 71% respondentów deklaruje, że odpowiedzialność za zarządzanie ryzykiem jest  w firmach coraz bardziej scentralizowana, a 82%, że kluczowe decyzje podejmowane są na najwyższym szczeblu. Proces ten oznacza, iż bardzo istotne dla długookresowego rozwoju przedsiębiorstwa staje się zarówno przygotowanie odpowiednich następców dla obecnej kadry kierowniczej, jak i opracowanie efektywnych metod wyłaniania przyszłych liderów” - podkreśla prof. Witold Orłowski z PwC.

Narzędzia stosowane w polskich firmach są tu bardzo zbliżone do stosowanych na świecie: angażowanie menedżerów niższego szczebla w podejmowanie decyzji strategicznych (78% w Polsce wobec 79% na świecie), dedykowane programy rozwoju (odpowiednio 66% i 68%) oraz rotacje pomiędzy funkcjami (odpowiednio 63% i 62%). Zdecydowanie rzadziej w polskich firmach stosowane są promowanie różnorodności (36% wobec 58% na świecie) oraz aktywne planowanie sukcesji (55% wobec 71%).

Polscy prezesi lepiej niż na świecie oceniają funkcjonujące modele wynagrodzeń kadry menedżerskiej. W ocenach światowych liderów biznesu widać gorzkie lekcje, które wyciągnięto w krajach rozwiniętych z systemów wynagradzania nadmiernie premiujących ryzyko i skłaniających do poszukiwania krótkookresowych zysków. W przypadku polskich prezesów, akceptacja dla tych modeli jest dużo większa.