
Opieka farmaceutyczna istotnym elementem terapii lekowej
System ochrony zdrowia od lat zmaga się z niedofinansowaniem, a jego niewydolność potęgowana jest przez kolejne problemy – starzejące się społeczeństwo i rosnącą liczbę pacjentów cierpiących na choroby cywilizacyjne czy niedobór kadr medycznych. Pandemia COVID-19 jedynie uwypukliła dotychczasowe trudności zdrowia publicznego. Wsparciem dla kadry medycznej w leczeniu chorych mogą być farmaceuci - ustawa o Zawodzie Farmaceuty właśnie wchodzi w życie
Czytaj też: Prezydent podpisał w piątek ustawę o zawodzie farmaceuty
Świadomość środowiska medycznego i pacjentów na temat opieki farmaceutycznej jest znikoma. Jak wynika z badania dr Agnieszki Skowron i współautorów, 89 proc. społeczeństwa nigdy nie słyszała o opiece farmaceutycznej. Lekarze obawiają się zmniejszenia lub podziału kompetencji, a sami farmaceuci podchodzą do tematu z rezerwą. Wynika to głównie z braku wystarczających informacji na temat opieki farmaceutycznej i poszerzonego zakresu obowiązków farmaceutów. Jednak bez pomocy tak dużej grupy zawodowej nie uda się w Polsce zaspokoić potrzeb zdrowotnych społeczeństwa w najbliższym czasie. Warto dodać, że opieka farmaceutyczna jest rozwiązaniem skutecznym i znanym w wielu krajach europejskich, m.in. w Holandii czy Szwecji.
Do apteki zgłaszają się osoby, które chcą uzyskać informacje o swojej terapii, wyjaśnić wątpliwości związane z dawkowaniem leków, interakcjami czy działaniami niepożądanymi. Wybierają farmaceutę, gdyż często mają utrudniony kontakt z lekarzem. W sposób naturalny to apteki stają się pierwszą linią kontaktu. Dotyczy to szczególnie pacjentów cierpiących z powodu chorób przewlekłych jak np. nadciśnienie. Według danych aż połowa pacjentów porzuca terapię z powodu niezrozumienia zaleceń lekarza lub uciążliwości jej pierwszego etapu. To właśnie na tym etapie farmaceuta mógłby się stać dla takiego pacjenta istotnym elementem wsparcia. Podobnie jest w przypadku osób, które kontynuują terapię – w tym wypadku istotne może być przypomnienie o konieczności otrzymania kolejnego jego opakowania przyjmowanego leku, by zapewnić ciągłość. W związku z utrudnionym dostępem do lekarza i brakiem możliwości otrzymania recepty, pomoc farmaceuty może pozwolić uniknąć sytuacji zagrożenia zdrowia, a nawet życia.
Czytaj też: W Kamieńsku zamknięto aptekę. Powód? Prawo antymonopolowe
Dzięki Ustawie o Zawodzie Farmaceuty, po raz pierwszy od 30 lat zwiększają się szanse na rozpoczęcie drogi do profesjonalnej opieki farmaceutycznej na miarę standardów europejskich. Punktem wyjścia wszystkich działań powinien być pacjent - od działań przygotowawczych aż do szkoleń farmaceutów. Niezbędne są również informacje dla pozostałych członków zespołów medycznych oraz pacjentów, by budować ich świadomość w stosunku do nowych usług jakie pojawią się w aptekach.
Rozwój opieki farmaceutycznej wymaga czasu i może potrwać kilka lat, jednak pomóc w tym może doświadczenie innych krajów w tym zakresie. Dla przykładu, Holandia wprowadziła opiekę farmaceutyczną prawie 30 lat temu. Opieka farmaceutyczna w Holandii jest integralną częścią systemu ochrony zdrowia, finansowaną ze społecznego ubezpieczenia zdrowotnego. Składają się na nią świadczenie takie jak: usługi obejmujące sprawdzenie stosowności recepty i potencjalną ingerencję w leki stosowane przez pacjenta, informację o dawkowaniu leku, na temat możliwych skutków ubocznych czy prawidłowego użytkowania i doświadczenia pacjenta z jego użyciem, przegląd leków, okresową ocenę stosowanych leków przez pacjentów z chorobami przewlekłymi, poradnictwo farmaceutyczne w przypadku przyjęcia do szpitala lub wypisu ze szpitala, a także w przypadku opieki dziennej lub ambulatoryjnej wizyty w szpitalu.
Dodatkowo, w celu zminimalizowania ryzyka pominięcia lub przyjęcia niewłaściwej dawki leku farmaceuta może odpakować leki i umieścić je w przegródkach reprezentujących poszczególne dni tygodnia i pory dnia. Rozwiązanie to jest szczególnie wartościowe w przypadku starszych pacjentów przyjmujących często znaczną liczbę leków, którzy mają problemy z pamięcią. Przeglądy lekowe pozwalają uniknąć 16% hospitalizacji wśród holenderskich pacjentów. Podobne rozwiązanie obowiązuje w Wielkiej Brytanii i cieszy się zaufaniem wśród pacjentów – aż 87% chorych stwierdziło lepsze zrozumienie swoich leków po przeglądzie lekowym.
Czytaj też: Ministerstwo Zdrowia: 7156 nowych zakażeń; zmarło 389 osób
Przykłady z innych, doświadczonych w tym zakresie krajów, powinny być drogowskazem dla Polski. Istotne jest tutaj zaplecze technologiczne – farmaceuci powinni mieć zapewniony dostęp do informacji na temat terapii oraz potencjalnie historii choroby pacjenta w ramach systemu e-Zdrowie. Podjęte działania, od momentu planowania i wdrażania opieki farmaceutycznej, mają szanse zbudować właściwe środowisko do wzrostu i rozwoju, a także stworzyć narzędzia dla farmaceutów. Dzięki temu wzrośnie rola i znaczenie farmaceutów w procesie leczenia chorych i w całym systemie ochrony zdrowia. Zmieni się także postrzeganie aptek przez społeczeństwo – z miejsc, gdzie pacjent jedynie kupuje leki, kosmetyki i suplementy diety na istotne punkty na drodze do poprawy zdrowia.
Farmaceuci będą jeszcze bardziej wspierać jego proaktywne nawyki, edukować go i pomagać w rozsądnej i zoptymalizowanej farmakoterapii. Dla systemu opieki zdrowotnej, zmiana zwiększy efektywność działań profilaktycznych i zmniejszy liczbę hospitalizacji z powodu późno wykrytych lub nieefektywnie prowadzonych terapii chorób przewlekłych.
Farmaceuci będą mogli również opracowywać indywidualne, dopasowane do potrzeb danego pacjenta plany opieki farmaceutycznej, będą mieli możliwość usystematyzowania przyjmowania produktów leczniczych, a także prowadzenia edukacji zdrowotnej, profilaktyki i promocji zdrowego trybu życia. Plan opieki powinien być podzielony na etapy, z wyraźnymi „kamieniami milowymi” do osiągnięcia, angażując pacjentów i sprawiając, że są oni współodpowiedzialni za swoją terapię. Plan opieki powinien zostać zarejestrowany, a jego kopia przekazana choremu. Mogłoby to wpłynąć na zwiększenie skuteczności leczenia pacjentów.
Wprowadzenie opieki farmaceutycznej z prawdziwego zdarzenia powinno być więc teraz priorytetem. W celu wypracowania najlepszych, harmonijnych standardów powinni połączyć siły: krajowi eksperci w dziedzinie farmacji i medycyny, profesjonaliści, praktycy i organizacje rządowe. W ten sposób wprowadzany system będzie bezpieczny i odniesie pozytywny wpływ na terapię pacjenta, jego zdrowie oraz cały system opieki zdrowotnej.
Partnerem merytorycznym publikacji jest Gemini
(mt)
Dziękujemy za przeczytanie artykułu!
Pamiętaj, możesz oglądać naszą telewizję na wPolsce24. Buduj z nami niezależne media na wesprzyj.wpolsce24.