Majątek przeciętnej rodziny to ponad ćwierć miliona złotych

** Przeciętna polska rodzina posiada majątek wart 264 tys. zł, podczas gdy w 2014 roku było to 256,8 tys. zł. Największy udział w bogactwie Polaków mają nieruchomości (79 proc. gospodarstw jest właścicielami zamieszkiwanych mieszkań i domów), ale rośnie też wartość podsiadanych przez nas ruchomości (samochodów i dóbr cennych) oraz majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Co ciekawe, rosną też aktywa finansowe rodzin. Z badania NBP wynika, że gospodarstwa domowe mają średnio ok. 15 tys. oszczędności, z czego większość stanowią depozyty bankowe. Budujący jest też fakt, że aż 65 proc. rodzin oszczędza, przy czym 23 robi to regularnie.

Majątek przeciętnej rodziny wzrósł w ciągu dwóch lat o 11,9 proc. - podsumowuje Zbigniew Żółkiewski z NBP i jeden z autorów opublikowanego właśnie raportu.

Zaznaczył jednak, że podczas pierwszego badania w 2014 roku grupa ankietowana była mniej liczna, nieco inny był też zestaw zadawanych pytań.

Gromadzeniu dóbr trwałych i aktywów na koncie sprzyja wykształcenie. Osoby z papierami wyższej uczelni, będące głównym żywicielem rodziny, dysponują majątkiem o wartości 341 tys. zł, podczas gdy osoby o wykształceniu podstawowym – 150 tys. zł. Nie bez znaczenia jest również wiek. Największym stanem posiadania (355 tys. zł) cieszą się osoby od 45 do 54 lat. Różnice w majątku wyraźnie zarysowują się też jeśli chodzi o formę zatrudnienia. W zdecydowanie lepszej sytuacji materialnej są osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. Ich majątek analitycy NBP wyliczyli na 672,2 tys. zł. Z kolei pracujący na umowach o pracę mają zaledwie 255,8 tys. zł, a gospodarstwa emeryckie – 211,8 tys. zł.

Bardziej zasobni są mieszkańcy wsi. Przeciętna wartość gospodarstwa rolnego szacowana jest na 363,4 tys. zł, natomiast miejskiego na 231,9 tys. zł. Skąd te dysproporcje? Po prostu, mieszkańcy wsi częściej (86 proc.) niż w miastach (72 proc.) są właścicielami nieruchomości, a poza tym częściej prowadzą działalność gospodarczą, a to – jak pokazuje raport - wiąże się z wyższymi dochodami.

W porównaniu z rokiem 2014 wzrosło również zadłużenie polskich rodzin. Obecnie ok. 41 proc. gospodarstw ma zobowiązania finansowe, z czego 14 proc. spłaca kredyty hipoteczne, a 33 proc. konsumpcyjne. Są też rodziny, które regulują zarówno jeden jak i drugi kredyt. Jednak, jak wynika z raportu NBP, większość z nich nie ma raczej problemu ze spłatą zobowiązań.

Tylko 14 proc. zadłużonych wydaje na obsługę zadłużenia więcej niż 40 proc. swoich dochodów – mówi Żółkiewski.

Zadłużone gospodarstwa mają też oszczędności (tylko 10 proc. ich nie posiada), dzięki którym są wstanie regularnie spłacać długi i nie ograniczać konsumpcji: ponad 70 proc. rodzin wytrzyma znaczący wzrost rat przez 3 miesiące, a 50 proc. nawet przez rok – wynika z raportu.

Jak wyglądamy na tle Europy? Biorąc pod uwagę, że majątek przeciętnego polskiego gospodarstwa to równowartość 60,6 tys. euro, to jesteśmy lepsi od Niemiec gdzie majątek gospodarstwa domowego szacowany jest na ok. 52 tys. euro. Sęk jednak w tym, że nasi zachodni sąsiedzi, w przeciwieństwie do nas, nie inwestują tak chętnie w nieruchomości (tylko 44 proc. gospodarstw jest właścicielami domów czy mieszkań, w których mieszka). Reszta wynajmuje je, lokując pieniądze w różnego rodzaju bezpieczne instrumenty finansowe. Tylko nieliczni inwestują w akcje spółek czy fundusze kapitałowe.

Generalnie majątek statystycznej polskiej rodziny stanowi ok. 58 proc. mediany majątku netto przeciętnego gospodarstwa domowego w strefie euro (104,1 tys. euro). Najwyższym zasobem majątku netto w strefie euro, przypadającym na gospodarstwo domowe, wyróżniają się Luksemburg (437,5 tys. euro) oraz Belgia (217,9 tys. euro), najniższym – Łotwa (14,2 tys. euro) i Węgry (26,2 tys. euro).

Warto też dodać, że gospodarstwa domowe w Polsce są znacznie mniej zadłużone niż w strefie euro. U nas zadłużone gospodarstwa wynosi 2,4 tys. euro (nieco ponad 3 proc. w relacji do majątku brutto), podczas gdy w strefie euro jest to 21,5 tys. euro.

Raport NBP wyliczający majątki gospodarstw domowych dowiódł też jeszcze jednej rzeczy: rozwarstwienie majątkowe jest w Polsce mniejsze niż w większości krajów UE. Świadczy o tym współczynnik Giniego: nad Wisłą wynosi on 57,8 proc. wobec 68,5 proc. przeciętnie w strefie euro. Najsilniejsza koncentracja majątku, mierzona współczynnikiem Giniego, występuje na Łotwie (78,5 proc.), w Niemczech (76,2 proc.) i w Irlandii (75,2 proc.). Krajami o stosunkowo niewielkich nierównościach majątkowych, podobnie jak Polska, są Hiszpania (59,9 proc.), Belgia (58,9 proc.) i Słowacja (49,2 proc.).

Stosunkowo niski wskaźnik Giniego nie oznacza jednak, że w Polsce nie ma biedy i rodzin, które nie mają nic. Z wyliczeń NBP wynika, że majątek netto 10 proc. najbiedniejszych rodzin nie przekracza 2 tys. zł. A gdy zsumować ich majątek netto, to okaże się, że jest on ujemny, bo wartość kredytów czy chwilówek przewyższa wartość wszystkiego co posiadają.

Na drugim końcu drabinki społecznej jest 10 proc. najbogatszych gospodarstw domowych. Zgromadziły one w sumie aż 2,3 bln zł. A by zaliczać się do ultrabogatego 1 proc. społeczeństwa, trzeba mieć majątek o wartości 2,8 mln zł.