GB: Najwyższa pora na strategię dla giełdy
Polski rynek kapitałowy jeszcze kilka lat temu działał jak dobrze naoliwiona maszyna. Nagle jakby ktoś wsypał w tryby garść piasku… Nowa strategia rozwoju, opracowywana pod egidą Ministerstwa Finansów, musi nie tylko naprawić błędy, ale znów nadać rynkowi impetu – pisze w „Gazecie Bankowej” Piotr Rosik
Rynek kapitałowy sprawnie finansujący innowacyjne przedsiębiorstwa prywatnymi pieniędzmi to jeden z podstawowych warunków nowoczesnej i dynamicznie rosnącej gospodarki konkurującej nie tyle tanią siłą roboczą, co produktywnością i myślą techniczną.
Problem w tym, że polski rynek kapitałowy nie funkcjonuje na miarę swoich możliwości. Nie pełni tak istotnej roli ani w kraju, ani w naszym regionie Europy, choć mógłby to robić chociażby z racji na swoją wielkość i na swój potencjał.
Odnowie rynku kapitałowego i nadaniu mu odpowiednio wysokiej rangi ma służyć przygotowywana pod egidą Ministerstwa Finansów strategia. Ma być gotowa do końca tego roku, składać się z analizy problemów, które dotykają polski rynek kapitałowy i funkcjonujące na nim podmioty, rekomendacji (w jaki sposób można je rozwiązać) oraz z planu dotyczącego zmian regulacyjnych i instytucjonalnych.
Udany 2017 rok
Szacuje się, że w USA giełdy dostarczają firmom około 70 proc. potrzebnego im kapitału. W Unii Europejskiej przedsiębiorstwa finansują poprzez giełdę około 30 proc. swoich potrzeb. W Polsce jest to ledwie około 10 proc.
Dlaczego? Bo prywatny kapitał nie pracuje na rynku kapitałowym. Mniej więcej połowę swoich oszczędności Polacy trzymają na lokatach i kontach bankowych (podczas gdy w krajach anglosaskich tylko około 25 proc. prywatnego kapitału to lokaty). Pod koniec września 2017 r. wartość oszczędności Polaków wynosiła około 1357 mld zł, z czego tylko 122 mld zł znajdowały się w detalicznych funduszach inwestycyjnych, a ledwie około 50 mld zł w akcjach spółek publicznych – wynika z raportu Analizy.pl. Ledwie 3,7 proc. oszczędności Polacy trzymają bezpośrednio w akcjach i obligacjach firm notowanych na GPW.
Pośrednio jest to trochę więcej. Należy pamiętać o oszczędnościach emerytalnych zgromadzonych w OFE oraz o funduszach akcji. Problem w tym, że pod koniec 2017 r. w detalicznych funduszach akcyjnych znajdowało się 33,2 mld zł, czyli o 8,9 mld zł mniej, niż… dziesięć lat wcześniej. Fundusze akcji mają ledwie 11,9 proc. udziału w całym polskim rynku funduszy inwestycyjnych, podczas gdy pod koniec 2007 r. należało do nich 31 proc. Drobni inwestorzy po prostu boją się giełdy – to pokłosie kryzysu sprzed dziesięciu laty.
Między innymi dlatego GPW ma problemy z przyciąganiem przedsiębiorstw poszukujących kapitału, szczególnie tych z sektora technologicznego. Co prawda pod względem wartości IPO rok 2017 był przy ul. Książęcej najlepszy od 2011 r., ale na rynku głównym zadebiutowało tylko osiem firm, o cztery mniej (33 proc. mniej) niż w 2016 r. i najmniej od 2003 r. (gdy na parkiet weszło tylko sześć spółek).
Rok 2017 był wyjątkowo dobry na całym globalnym rynku IPO. Na całym świecie doszło do 1624 debiutów (wzrost o 49 proc. rok do roku), o wartości 188 mld dol. (wzrost o 40 proc. rok do roku) – wynika z raportu „Global IPO Trends Q4 2017” firmy EY. To był najlepszy rok od 2007, kiedy liczba IPO wyniosła 1974 (miały one wartość 338 mld dol.). Również w Europie wyglądało to świetnie: doszło do 252 IPO (wzrost o 29 proc. w relacji rok do roku) o wartości 46 mld dol. (wzrost o 43 proc. w skali roku).
Efekt? Polska jest 25. gospodarką świata pod względem nominalnego PKB. Tymczasem warszawska giełda, pod względem wartości rynkowej spółek krajowych (nie notowanych równolegle na innych parkietach) jest dopiero na 34. pozycji na świecie – wynika z danych World Federation of Exchanges za grudzień 2017 r.
Kapitał na emeryturę
– Według wielu badań naukowych, dla sukcesu rynku kapitałowego w długim terminie ważne są w gruncie rzeczy cztery czynniki: duża liczba debiutów giełdowych, wysoka płynność handlu, silny sektor bankowy wspierający rynek oraz odpowiednia wielkość oszczędności krajowych – wymienia Christopher Dembik, dyrektor ds. analiz makroekonomicznych Saxo Banku.
– Dwa ostatnie czynniki są w Polsce obecne. Aby poprawić się w dwóch pierwszych, Polska musi myśleć innowacyjnie, sprytnie. Na świecie istnieje ponad 160 rynków kapitałowych, trzeba się w tym tłumie jakoś wyróżnić – wskazuje Christopher Dembik. (…)
Piotr Rosik
Cały tekst o wyzwaniach stojących przed polskim rynkiem kapitałowym oraz więcej informacji i komentarzy o polskiej gospodarce znajdziesz w bieżącym wydaniu „Gazety Bankowej” do kupienia w kioskach i salonach prasowych
„Gazeta Bankowa” dostępna jest także jako e-wydanie, także na iOS i Android – szczegóły na http://www.gb.pl/e-wydanie-gb.html
