KRYNICA: Gospodarka cyrkularna: naprawiać, a nie wyrzucać
Co zrobić, by wytwarzać mniej śmieci, a te, które już są, umiejętnie przetwarzać, by nie niszczyły naszego środowiska naturalnego? Gospodarka obiegu zamkniętego pozwala rozwiązać większość tych problemów.
Podczas XXIX Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju kwestie związane z ekologią omawiano niezwykle starannie. Jeden z paneli – „Gospodarka o obiegu zamkniętym – przyszłość Europy?” – został poświęcony koncepcji, która zyskuje coraz więcej zwolenników. Jest też wspierana przez UE. Polski rząd przyjął „Mapę drogową transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”, która powstała na podstawie analogicznej unijnej strategii.
Co to jest gospodarka obiegu zamkniętego, zwana również gospodarką cyrkularną? W uproszczeniu to taki sposób wykorzystania materiałów, surowców i produktów, by pozostały w obiegu gospodarczym tak długo, jak to możliwe. W circular economy minimalizuje się zużycie surowców i wielkość odpadów oraz emisję i utratę energii poprzez tworzenie zamkniętej pętli procesów, w których odpady z jednych procesów są wykorzystywane jako surowce dla innych. W gospodarce obiegu zamkniętego naprawia się przedmioty, by wyrzucić je jak najpóźniej.
Radosław Kwiecień, członek zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, zwrócił uwagę na trudności pojawiające się przy komercyjnym finansowaniu projektów wspierających gospodarkę cyrkularną. Banki często dostrzegają w nich zbyt duży poziom ryzyka biznesowego, a także trudny do zaakceptowania długi okres zwrotu z zainwestowanego kapitału. BGK chce jednak wspierać tego typu projekty. Zaangażowanie w rozwój gospodarki obiegu zamkniętego jest wyrazem odpowiedzialności za przyszłe pokolenia. Bank wdraża więc rozwiązania, które będą wspierać innowacyjne i przyjazne środowisku inwestycje w Unii Europejskiej i z pięcioma największymi krajowymi bankami rozwoju w Unii Europejskiej oraz Europejskim Bankiem Inwestycyjnym stworzył inicjatywę, której celem jest uruchomienie inwestycji o wartości co najmniej 10 mld euro, przyspieszających przejście na gospodarkę obiegu zamkniętego.
Radosław Kwiecień zwrócił uwagę, jak dużym problemem jest coraz krótszy okres życia produktów. Tymczasem jego wydłużenie przynosi korzyści nie tylko środowisku naturalnemu, lecz również gospodarce. Dzięki wydłużeniu czasu życia produktów Unia Europejska może wprowadzić oszczędności, które zwiększą PKB wspólnoty. Według członka zarządu BGK bardzo ważne w realizacji strategii gospodarki cyrkularnej są regulacje, a także budowanie świadomości i kultury ekologicznej. Duża odpowiedzialność leży też po stronie państwa.
Czasami wystarczą stosunkowo proste rozwiązania, które przybliżają nas do realizacji tej strategii. Máté Kriza, przewodniczący Fundacji ds. Gospodarki o Obiegu Zamkniętym z Węgier, podał przykład Szwecji, która zmniejszyła podatek VAT na naprawy, dzięki czemu ceny usług spadły. W rezultacie więcej rzeczy jest naprawianych, a mniej wyrzucanych. Sławomir Mazurek, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, mówił o potrzebie współpracy podmiotów w procesie produkcji, co zbliży nas do gospodarki cyrkularnej. Podkreślał również, że gospodarka obiegu zamkniętego musi się opłacać biznesowi, powinna budować jego przewagę konkurencyjną. Joanna Kulczycka, kierownik Pracowni Badań Strategicznych z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią w PAN, przypomniała natomiast, że do tej koncepcji należy przekonywać nie tylko biznes, lecz również konsumenta, by świadomie wybierał produkty powstałe w gospodarce obiegu zamkniętego.
Martin Hojsik, członek Parlamentu Europejskiego ze Słowacji, mówił o konieczności wprowadzenia zasad gospodarki obiegu zamkniętego, ponieważ gigantyczna skala produkcji odpadów stwarza egzystencjalne zagrożenie dla cywilizacji. Máté Kriza zachęcał do współpracy regionalnej w tej dziedzinie, gdyż dzięki niej uda się efektywniej realizować tę proekologiczną strategię.
