Polska gospodarka ma stabilne fundamenty. Coface podtrzymuje rating na poziomie A3

W ramach kwartalnych rewizji ocen ryzyka krajów Coface podtrzymał ocenę Polski na poziomie A3. Stabilne fundamenty gospodarki i solidny wzrost gospodarczy wspierają ocenę Polski, jednak może ona ulec zmianie w trakcie roku, jeśli nasilą się czynniki zagrażające rozwojowi przedsiębiorstw. Pomimo styczniowego obniżenia ratingu Polski przez agencję Standard & Poor’s oraz możliwej negatywnej weryfikacji oceny ryzyka kredytowego przez pozostałe agencje ratingowe, otoczenie gospodarcze, w którym działają polskie firmy pozostaje stabilne i tym samym nie warunkuje obecnie obniżenia oceny ryzyka kraju przez Coface.

Polska gospodarka na stabilnych fundamentach

Polska ma obecnie ocenę ryzyka A3, która jest najwyższą notą w regionie Europy 
Środkowo-Wschodniej, a poza Polską przyznano ją także Czechom, Estonii i Słowacji. Na przestrzeni ostatnich lat ocena ryzyka Polski pozostawała stabilna, a jej wpisanie na negatywną listę obserwacyjną nastąpiło tylko w dwóch przypadkach.

Pierwszy z nich miał miejsce w 2009 r., kiedy kryzys zapoczątkowany przez upadek banku Lehman Brothers znalazł odzwierciedlenie w warunkach gospodarczych, finansowych i otoczeniu makroekonomicznym, w jakim działały przedsiębiorstwa w wielu gospodarkach na świecie. Z kolei ostatnie objęcie oceny Polski negatywną listą obserwacyjną miało miejsce na przełomie lat 2012/2013, gdy polskie przedsiębiorstwa musiały zmierzyć się z recesją na ich głównym kierunku eksportowym, czyli w strefie euro, a stłumiony popyt wewnętrzny ograniczał wzrost gospodarczy kraju. Nie tylko firmy powstrzymywały się od inwestycji w aktywa trwałe, ale także wydatki gospodarstw domowych nie wspierały już tak bardzo aktywności gospodarczej w obliczu trudnej sytuacji na rynku pracy.

Solidny wzrost gospodarczy, jaki odnotowuje obecnie polska gospodarka (3,6 proc. w 2015 r., 3,5 proc. w 2016 r. zgodnie z prognozą Coface) oraz jej stabilne fundamenty pozwalają przedsiębiorstwom prowadzić działalność w komfortowym otoczeniu makroekonomicznym. W ramach rynku krajowego firmy działające w Polsce korzystają z największej potencjalnej liczby klientów wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a wydatki gospodarstw domowych wspiera znaczny spadek bezrobocia oraz wzrost wynagrodzeń, widoczny także w ujęciu realnym dzięki niskiemu poziomowi cen.

Konsumpcja prywatna pozostanie główną siłą napędową wzrostu gospodarczego Polski, dzięki trwającej poprawie na rynku pracy oraz dalszemu zwiększeniu wydatków konsumentów m.in. w wyniku programu „Rodzina 500+”. Jednocześnie polskie przedsiębiorstwa nie koncentrują się wyłącznie na rynku krajowym pozostając aktywnymi w działalności eksportowej. Powolne, ale jednak ożywienie w strefie euro (wzrost gospodarczy 1,5 proc. w 2015 r., 1,6 proc. w 2016 r. zgodnie z prognozą Coface), czyli głównym odbiorcą polskiego eksportu sprzyja wymianie handlowej. Widoczne jest jednak także aktywne poszukiwanie nowych rynków zbytu.

Czy otoczenie zewnętrzne i ryzyko wewnętrzne wpłyną na ocenę Polski?

Rosnąca otwartość polskiej gospodarki (udział eksportu w PKB zwiększył się z 38,8 proc. w 2007 r. do 49,2 proc. w 2015 r.) przyczynia się do większej zależności wyników gospodarczych naszego kraju od popytu generowanego przez rynki zewnętrzne. Tym samym zawirowania w gospodarce globalnej mogą negatywnie wpływać na wzrost gospodarczy Polski, jak również na działalność polskich przedsiębiorstw. Wśród czynników zewnętrznych należy wymienić ryzyko związane ze spowolnieniem gospodarki chińskiej, którego wpływ może być pośrednio odczuwany chociażby w wyniku naszej zależności od gospodarki niemieckiej, gdzie kierujemy 27 proc. eksportu.

Chiny są czwartym partnerem handlowym Niemiec pod względem wielkości eksportu. Na ewentualną weryfikację oceny ryzyka Polski może mieć wpływ nie tylko otoczenie zewnętrzne, ale także ryzyko wewnętrzne. Gdyby wprowadzane regulacje, w tym podatki sektorowe, znacznie ograniczały działalność biznesową polskich firm, a wzrost ryzyka politycznego powodowałby niepewność i nieprzewidywalność zmian mających wpływ na sektor przedsiębiorstw oraz ich skłonność do inwestycji w rozwój biznesu, ocena Polski lub jej perspektywa mogłaby ulec obniżeniu.

Coface dostrzega ryzyka uwypuklone w ostatnim czasie przez agencje ratingowe, jednak ich wpływ nie ogranicza obecnie możliwości rozwoju firm. Niemniej jednak, jeśli pozostałe agencje ratingowe zdecydowałyby się na negatywną weryfikację oceny ryzyka kredytowego Polski, prowadziłoby to do wzrostu rentowności obligacji skarbowych, a pośrednio kosztów finansowania na rynkach kapitałowych dla podmiotów korporacyjnych, dla których papiery skarbowe często stanowią punkt odniesienia.

Aktualizacja ocen po I kwartale 2016

Coface zaktualizował oceny ryzyka krajów po pierwszym kwartale 2016 r. Ubezpieczyciel należności zwrócił uwagę na kilka zjawisk, które wpłynęły na obniżenie ocen aż 7 krajów. Tempo wzrostu światowej gospodarki utrzymuje się na niskim poziomie mimo wybitnie ekspansyjnej polityki pieniężnej. W raporcie zwrócono uwagę na trzy czynniki podwyższonego ryzyka:

• spowolnienie w Chinach
• niskie ceny ropy
• coraz większą niepewność polityczną