Nowelizacja ustawy o VAT podpisana. Wchodzi odwrócony VAT m.in. na usługi budowlane

Ograniczenie nadużyć i uszczelnienie poboru VAT poprzez m.in. przywrócenie tzw. sankcji administracyjnej i ograniczenie rozliczeń kwartalnych - taki ma być efekt "dużej" noweli ustawy o VAT, którą podpisał prezydent Andrzej Duda.

Nowela, według zapowiedzi przedstawicieli rządu, ma zmniejszyć lukę podatkową o 2 punkty procentowe, czyli o 3,4 mld zł. Zakłada także utrzymanie do końca 2018 r. stawek podatku VAT: 8 i 23 proc.

Zasadnicza część przewidzianych regulacji to rozwiązania, które mają przyczynić się do ograniczenia nadużyć w VAT oraz spowodować uszczelnienie systemu jego poboru, a w efekcie doprowadzić do zwiększenia wpływów z VAT.

Nowela przewiduje rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia (gdy nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT) na transakcje, których przedmiotem będą m.in. określone usługi budowlane. Powodem do zastosowania tego mechanizmu będą nieprawidłowości zaobserwowane na rynku usług budowlanych, w tym również z wykorzystaniem faktur nieodzwierciadlających rzeczywistych transakcji.

Odwrócony VAT obejmie też procesory, gdy łączna ich wartość w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł - bez kwoty podatku, oraz niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny. Chodzi o metale nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź proszku oraz niektóre półprodukty z nich.

Zmienione zostaną zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni. Ograniczono stosowanie kwartalnych rozliczeń VAT. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko małe przedsiębiorstwa, tj. podatnicy podatku VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym.

Ustawa wprowadza także obowiązek elektronicznego składania deklaracji VAT. Zostanie on wprowadzony od 1 stycznia 2017 r. dla podatników: zobowiązanych do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE; będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwróconego obciążenia; obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Natomiast od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT.

Ustawa przewiduje także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących, wyłącznie za okresy miesięczne. Zmienione mają zostać przepisy dotyczące kaucji gwarancyjnej i tzw. odpowiedzialności solidarnej, gdy nabywca odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe.

Wprowadzono dodatkowe warunki, które muszą być spełnione, aby nabywca np. paliw był zwolniony z odpowiedzialności solidarnej. W projekcie są też dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, aby sprzedawca mógł złożyć kaucję gwarancyjną i być wpisany do wykazu podmiotów, które złożyły taką kaucję. W efekcie kaucję gwarancyjną będą mogli złożyć, a następnie pozostać w wykazie, tylko ci sprzedawcy, którzy zapewniają wywiązywanie się z obowiązku regulowania swoich zobowiązań podatkowych.

Ponadto solidarna odpowiedzialność podatników będzie stosowana, jeżeli przedmiotem transakcji będzie folia typu stretch (służąca m.in. do owijania palet), a także dyski HDD (twarde) i dyski SSD.

Ustawa wprowadza także odpowiedzialność solidarną pełnomocnika wraz z zarejestrowanym przez niego podatnikiem. Dotyczyłaby ona zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu sześciu miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT. Odpowiedzialność ta nie przekraczałaby 500 tys. zł. Według MF rozwiązanie to ograniczy rejestrowanie tzw. słupów przez pełnomocników.

W ustawie wskazano przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT. "Odmowę rejestracji założono w przypadku, gdy weryfikacja wykaże, że podane w zgłoszeniu rejestracyjnym dane są nieprawdziwe, dany podmiot nie istnieje lub - mimo podjętych prób - nie można skontaktować się z nim albo z jego pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego" - mówił w toku prac w Sejmie wiceminister finansów Leszek Skiba.

Z kolei wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej sześć kolejnych miesięcy); niezłożenia deklaracji VAT (za sześć kolejnych miesięcy lub dwa kolejne kwartały); wystawienia faktur lub faktur korygujących, dokumentujących transakcje, do których nie doszło. Rozwiązania te powinny pomóc w walce z tzw. karuzelami podatkowymi.

W ustawie zaproponowano sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. pustych faktur.

Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem części przepisów, które wejdą w życie 1 stycznia 2018 r.

PAP, MS