Duszpasterstwo w pandemii: Biskupi mają propozycje

Z powodu pandemii biskupi ogłaszają w diecezjach różne formy kolędy - począwszy od tradycyjnej, poprzez spotkania na mszy św. w kościele, po „celebracje liturgii rodzinnej” polegające m.in. na skropieniu mieszkania wodą święconą. Niektórzy przekładają ją na inny termin lub rezygnują.

W związku z rozpoczęciem Adwentu oraz zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia biskupi w poszczególnych diecezjach wydają kolejno dekrety i komunikaty podając formę tegorocznej wizyty duszpasterskiej nazywane kolędą.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, metropolita poznański abp Stanisław Gądecki 14 października wydał dekret, w którym zapowiedział odwołanie wizyt kolędowych w tradycyjnej formie. „Zamiast odwiedzin przez duszpasterzy w domach należy zaprosić mieszkańców do kościoła w mniejszych grupach na wieczorną Mszę św. Szczególną intencją tej Mszy św. winna być modlitwa za zaproszonych danego dnia parafian” – wskazał Gądecki.

Napisał, że „w czasie liturgii księża powinni wygłosić okolicznościową homilię oraz odmówić modlitwę błogosławieństwa nad zebranymi i pozostałymi w domach mieszkańcami, zwłaszcza chorymi, jak również poświęcić wodę, którą wierni zabiorą do domów”. „Po liturgii należy poprowadzić kolędowanie oraz pogadankę, poruszającą także bieżące kwestie parafialne. Wskazane jest też rozdanie modlitwy do odmówienia w domach oraz książeczki kolędowej” – dodał Gądecki.

Zwrócił też uwagę duchownym, by zachęcali wiernych do odprawienia w swoich domach „celebracji liturgii rodzinnej”, polegającej na skropieniu mieszkania wodą święconą i odmówieniu modlitwy, której tekst otrzymają w kościele.

W archidiecezji warszawskiej o formie wizyty duszpasterskiej zdecydują sami proboszczowie, kierując się sytuacją w ich parafii, opiniami wiernych, możliwościami i obowiązującymi obostrzeniami sanitarnymi - podało 1 grudnia biuro prasowe archidiecezji warszawskiej.

W komunikacie zwrócono uwagę, że posługując na miejscu kapłani najlepiej znają realia swych parafii. Zaznaczono, że w podejmowaniu decyzji „proboszczowie będą kierować się także „opiniami wiernych, możliwościami, a przede wszystkim obowiązującymi obostrzeniami sanitarnymi”.

Wyjaśniono, że jedną z proponowanych form „może być zapraszanie wiernych z wyznaczonej części parafii (np. bloku, sąsiedztwa) na wspólną mszę św. w kościele”. Drugą może być „wizyta duszpasterska na zaproszenie parafian”, a „trzecią (zwłaszcza w parafiach wiejskich) może być wizyta w tradycyjnej formie”.

Ustalenie zapadło podczas spotkania online kard. Kazimierza Nycza z przedstawicielami wszystkich dekanatów i wielu parafii archidiecezji warszawskiej.

W archidiecezji częstochowskiej „wizytę duszpasterską można składać w domach i mieszkaniach wiernych jedynie na wyraźne i wcześniejsze zaproszenie samych wiernych - czytamy w opublikowany 2 grudnia br. komunikacie Wydziału Duszpasterskiego Kurii Metropolitalnej w Częstochowie. Zwrócono jednocześnie uwagę, że w razie potrzeby dłuższej rozmowy duszpasterskiej należy umówić się na taką rozmowę w kancelarii parafialnej.

Sekretarz Wydziału Duszpasterskiego ks. Adam Polak przypomina, że „tradycyjnie w okresie Bożego Narodzenia posługa duszpasterska w parafiach wiąże się z odwiedzaniem domów i mieszkań wiernych z błogosławieństwem, wspólną modlitwą oraz rozmowami duszpasterskimi. W tym roku z uwagi na zagrożenie epidemiczne oraz ograniczenia sanitarne w życiu społecznym naszą posługę powinno cechować poczucie odpowiedzialności za innych i za siebie oraz troska i roztropność duszpasterska” – zwraca uwagę ks. Polak.

W komunikacie przypomina się, że zadaniem duszpasterza jest „udzielenie błogosławieństwa wszystkim domownikom, błogosławieństwo mieszkania oraz wspólna modlitwa”. „Można również przekazać krótkie ogłoszenia o życiu wspólnoty parafialnej” - dodano.

Zwrócono jednocześnie uwagę, że „troska o wspólnotę parafialną i dzieła prowadzone przez Kościół może być wyrażona przez ofiary indywidualne, składane na tacę lub na konto”.

„Ze względu na stan zdrowia kapłanów i parafian wizytę duszpasterską można przenieść na inny, bardziej stosowny czas” w sprawie duszpasterskiej wizyty kolędowej” - czytamy w komunikacie Wydziału Duszpasterskiego Kurii Metropolitalnej w Częstochowie.

W archidiecezji przemyskiej zamiast tradycyjnej kolędy wierni z konkretnych ulic lub rejonów spotkają się w ustalonym dniu w kościele na modlitwie i obrzędzie błogosławieństwa rodzin.

„Zachęcam zatem wiernych i duszpasterzy, aby w ramach wizyty duszpasterskiej, organizowali spotkania w świątyni. Wierni z konkretnych ulic, rejonów lub numerów domów będą zapraszani przez duszpasterzy do kościoła, aby uczestniczyć w modlitwie w ich intencji i wziąć udział w obrzędzie błogosławieństwa rodzin” - napisał abp Adam Szal.

W ocenie duchownego z powodu pandemii zaproponowana forma kolędy „wydaje się być jedyną możliwą do realizacji w całej archidiecezji”.

„Zgromadzeni na tej nietypowej +kolędzie+, wspólnie, w jedności i braterstwie, upraszajmy błogosławieństwo dla naszej Ojczyzny, Kościoła i Archidiecezji” - napisał ordynariusz przemyski.

Zupełnie z kolędy 2020/2021 zrezygnowała archidiecezja gdańska. „Kierujemy się, bowiem troską o bezpieczeństwo i zdrowie rodzin, zwłaszcza osób starszych, będących w grupie podwyższonego ryzyka, ale też troską o zdrowie księży” - wyjaśnił administrator archidiecezji gdańskiej bp Jacek Jezierski

Poprosił jednocześnie wiernych „o ile jest to możliwe, o złożenie np. w którąś z niedziel na tacę w kopercie (z napisem +kolęda+) rocznej ofiary, dotychczas przekazywanej przy tej okazji”. „Naturalnie można to uczynić także drogą elektroniczną, przez wpłatę na konto parafii” - napisał bp Jezierski.

Komunikaty ws. kolędy wydali już m.in metropolita katowicki abp Wiktor Skworc, ordynariusz tarnowski bp Andrzej Jeż, czy ordynariusz diecezji zielonogórsko-gorzowskiej bp. Tadeusz Lityński.

Dyspensa to nie zakaz

Skorzystanie z dyspensy od uczestnictwa w Eucharystii niedzielnej lub świątecznej jest przywilejem, a nie obowiązkiem – podkreślił rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak SJ.

W informacji przekazanej PAP w piątek przez biuro prasowe Episkopatu zwraca on uwagę, że uczestnictwo we mszy św. transmitowanej w mediach społecznościach oraz przez radio i telewizję nie jest tożsame z udziałem w eucharystii w kościele.

„Msza św. internetowa lub telewizyjna nie jest pełnym uczestniczeniem w Ofierze Chrystusa, chociażby dlatego, że nie ma możliwości przystąpienia do sakramentów” – wyjaśnia ks. Leszek Gęsiak.

Zwrócił uwagę, że dyspensa od uczestnictwa we mszy św. niedzielnej oraz w święta nakazane dotyczy wszystkich wiernych.

„Tym niemniej skorzystanie z niej jest przywilejem, a nie obowiązkiem i powinno odbywać się po głębszym namyśle. Racją, dla której dyspensy zostały ogłoszone, są obowiązujące przepisy sanitarno-epidemiologiczne, znacznie ograniczające liczbę osób mogących uczestniczyć w nabożeństwach w kościołach” – zaznaczył rzecznik KEP.

Przypomniał również Apel Prezydium KEP na Adwent, w którym biskupi wezwali kapłanów do „jeszcze większej gorliwości duszpasterskiej” w towarzyszeniu wiernym w ich codziennych zmaganiach. „Wezwanie to można odnieść również do okresu świątecznego, aby – w miarę możliwości – stworzyć wiernym warunki do uczestniczenia w Eucharystii w kościele np. poprzez zwiększenie liczby Mszy św.” – powiedział rzecznik Episkopatu.

PAP/ as/