PwC: Luka podatkowa spadnie do 2 proc. PKB

Luka podatkowa VAT w Polsce może zmniejszyć się w tym roku do poziomu 2% PKB z 2,9% PKB w 2016 r. Według prognozy ekspertów firmy doradczej PwC na podstawie danych za I półrocze luka VAT wyniesie ok. 39 mld zł, czyli o 13 mld zł mniej niż w poprzednim roku

Luka VAT to różnica pomiędzy realnymi wpływami z podatku VAT, a wpływami możliwymi do osiągnięcia. Powstaje w konsekwencji zarówno oszustw podatkowych, jak również funkcjonowania szarej strefy czy niewydajności poboru podatków.

Wiele europejskich państw zmaga się z problemem luki w VAT. Zjawisko to oprócz oczywistych konsekwencji w postaci uszczuplania wpływów do budżetu, negatywnie oddziałuje również na uczciwych przedsiębiorców i ich konkurencyjność, a także psuje wizerunek całego kraju. Dlatego tak ważne jest, by uszczelnienie systemu podatkowego było priorytetem rządzących – mówi Tomasz Barańczyk, partner zarządzający działem prawno-podatkowym PwC.

Według szacunków ekspertów PwC luka VAT w Polsce w 2016 r. wyniosła 2,9% PKB, czyli ok. 52 mld zł. Prognoza na ten rok, powstała w oparciu o dane z wpływu podatku VAT w pierwszych 6 miesiącach 2017 r., przewiduje, że dochody z VAT wzrosną o około 19% w ujęciu rocznym i wyniosą nieco ponad 150 mld zł. Oznacza to spadek luki w VAT do poziomu 2% PKB, czyli ok. 39 mld zł.

Jak podkreślają eksperci PwC od stycznia do sierpnia 2017 roku comiesięczne wpływy z VAT były znacząco wyższe niż w analogicznych okresach lat ubiegłych. Największe różnice odnotowano w pierwszych miesiącach roku na skutek „przesunięcia” części dochodów z 2016 na 2017 rok poprzez przyspieszenie zwrotów podatku w grudniu 2016.

Zdaniem ekspertów PwC za wzrost dochodów VAT w tym roku w podobnym stopniu odpowiada wzrost dochodów brutto, jak i spadek zwrotów. Nawet gdyby wartość zwrotów w roku 2017 była taka sama jak w roku 2016, to i tak do lipca wartość dochodów z VAT byłaby o 13% wyższa niż rok wcześniej.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy podjęto działania regulacyjne, które pozwoliły skutecznie zmniejszyć skalę wyłudzeń VAT na szczególnie wrażliwym asortymencie. Dobrym przykładem jest tutaj tzw. pakiet paliwowy. Pozytywne skutki tego konkretnego działania legislacyjnego wyraźnie widać na poziomie analizy samych danych statystycznych. Wskazują też na nie publiczne informacje o wzroście obrotów odnotowanym przez polskie rafinerie – podkreśla Tomasz Kassel, partner w PwC.

Eksperci PwC wskazali także na rekomendowane dalsze działania, które mogą przyczynić się do trwałego spadku luki VAT w Polsce.

Na poziomie analitycznym skuteczne w bieżącym wykrywaniu asortymentu narażonego na wyłudzenia może okazać się efektywne wykorzystanie danych statystycznych dotyczących wewnątrzwspólnotowego handlu towarowego. Systemowo, dobrym narzędziem istotnie ograniczającym możliwość nadużyć jest mechanizm podzielonej płatności, który ma być wdrożony w przyszłym roku. Kwestią otwartą pozostaje, czy system obecnie proponowanych zachęt dla podatników przyczyni się do jego stosowania na szerszą skalę. Trudno też na polu skutecznej walki z wyłudzeniami VAT przecenić rolę działań ‘miękkich’. Przykład prowadzonych przez Ministerstwo Finansów konsultacji społecznych w zakresie przesłanek należytej staranności w VAT pokazuje, że rolę tę dostrzegają także organy administracji publicznej – wskazuje Tomasz Pabiański, dyrektor dziale prawno-podatkowym w PwC.