Biznes odkrywa Afrykę. Waluty afrykańskie stabilne?

Przedsiębiorstwa z Polski – m.in. spółki z GPW – szukają nowych rynków dla swoich towarów na Czarnym Lądzie. Dlatego eksperci Ebury postanowili przeanalizować afrykańskie waluty. Przegląd rozpoczęli od Maroka, Kenii oraz Zambii

Jedną z ciekawszych walut do analizy jest dirham marokański, który pozostaje pod czujnym okiem banku centralnego Maroka. Bank Al-Maghrib zapewnia utrzymanie stałego poziomu kursu wymiany dirhama względem koszyka walut, złożonego w 60 proc. z euro i w 40 proc. z dolara amerykańskiego. Udziały walut w koszyku pozostają niezmienione od czasu rewizji koszyka w kwietniu 2015 r. – wcześniej koszyk składał się w 80 proc. z EUR i 20 proc. z USD. Zmiana nastąpiła ze względu na wzrost wymiany handlowej ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami.

Wykres 1: Kurs USD/MAD (marzec ’17-marzec ’18)

Źródło: Thomson Reuters Datastream Data: 12/03/2018

Dirham umacniał się przez ostatnie kilkanaście miesięcy i obecnie znajduje się w okolicy najwyższego poziomu od trzech lat. Spadek kursu USD/MAD jest konsekwencją zeszłorocznego osłabienia dolara względem niemal każdej światowej waluty (Wykres 1). Powiązanie marokańskiej waluty w 60 proc. z euro oznacza jednak, że dirham nieco cierpiał ze względu na aprecjację wspólnej europejskiej waluty.

Zważywszy na solidne fundamenty gospodarcze kraju, uważamy, że Bank Al-Maghrib będzie nadal utrzymywać dość stabilny kurs dirhama względem ustalonego przez siebie koszyka walut. Manipulowanie udziałami poszczególnych walut w koszyku w najbliższym czasie jest mało prawdopodobne, mimo przejścia w stronę nieco bardziej płynnego kursu wymiany dirhama.

Wysoki poziom rezerw walutowych, bezpieczny poziom deficytu na rachunku obrotów bieżących i ekspansja gospodarcza powinny przełożyć się na to, że bank centralny bez większego problemu będzie w stanie utrzymywać obecny reżim kursowy. Warto w tym miejscu dodać, że Maroko pozostaje w dobrych stosunkach z Międzynarodowym Funduszem Walutowym i kraj ma dostęp do wcześniej nieużywanej linii kredytowej, z której Maroko może skorzystać w razie potrzeby.

Zgodnie z naszymi prognozami dotyczącymi tegorocznego umocnienia dolara amerykańskiego, spodziewamy się osłabienia kursu dirhama względem dolara, jak i umocnienia marokańskiej waluty względem euro.

Zawirowania w Kenii

Na początku roku waluta Kenii zaczęła się umacniać. Aprecjację szylinga kenijskiego względem dolara umożliwiła przede wszystkim słabość waluty USA. Szyling osiągnął najwyższy – na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy – poziom w relacji do dolara w lutym 2018 r. i licząc od lata ubiegłego roku umocnił się o 2 proc. (Wykres 2).

Wykres 2: Kurs USD/KES (marzec ’17-marzec ‘18)

Źródło: Thomson Reuters Datastream Data: 13/03/2018

8 sierpnia ub.r. Kenijczycy poszli do urn, aby zagłosować w wyborach parlamentarnych. Głównymi oponentami byli obecnie urzędujący Uhuru Kenyatta i weteran z partii National Super Alliance (NASA) – Raila Odinga. Kampanii wyborczej towarzyszyły przemoc, nieład publiczny i niepokój dotyczący wiarygodności wyborów. Chris Msando, jeden z członków krajowej komisji wyborczej, został znaleziony martwy na przedmieściach stolicy Kenii – było to kilka dni po tym jak zamachowiec śmiertelnie zaatakował oficera policji przed domem obecnego wiceprezydenta Kenii. Sam proces głosowania również nie był wolny od kontrowersji. Kenyatta został ogłoszony zwycięzcą wyborów z wysoką przewagą 1,4 miliona głosów, chociaż wiele z nich zostało uznane za nieważne. Ostatecznie jednak uzyskał reelekcję i 28 listopada został zaprzysiężony na prezydenta. Spadek niepewności politycznej dostarcza powodów do pozostania optymistycznym względem waluty.

Z perspektywy gospodarczej, zeszłoroczne spowolnienie w Kenii nie sprzyjało szylingowi. Ekspansja kenijskiej gospodarki w trzecim kwartale wyniosła zaledwie 4,4 proc. w ujęciu rocznym – w identycznym kwartale ubiegłego roku ten sam wskaźnik wyniósł 5,6 proc.. Obejmująca znaczną część kontynentu afrykańskiego susza doprowadziła w 2017 r. do skurczenia sektora rolnictwa, stanowiącego niemal jedną czwartą PKB Kenii. Również pożyczki banków komercyjnych rosły w najwolniejszym tempie od ponad 10 lat. Prognozy wzrostu w 2018 r. sugerują poprawę aktywności gospodarczej w kraju.

Uważamy, że bardzo wysoki poziom realnych stóp procentowych powinien zabezpieczyć szylinga przed ostrą deprecjacją względem dolara amerykańskiego. Oczekujemy, że umocnienie kursu USD/KES w 2018 r. będzie dość łagodne, należy jednak zwrócić uwagę na ryzyko jakim jest pogorszenie sytuacji na rachunku obrotów bieżących.

Pamiętajmy również, że Bank Centralny Kenii wcześniej interweniował, aby wspierać walutę. Powyższe czynniki, w połączeniu z naszymi prognozami wobec kursu wspólnej europejskiej waluty powinny – naszym zdaniem – sprawić, że kurs EUR/KES będzie względnie stabilny.

Zambia pozytywnie zaskoczy

Zambijska kwacha miała za sobą bardzo korzystną pierwszą połowę roku 2017, mimo że w poprzednich dwóch latach waluta doświadczyła bardzo dużych wahań. Na przestrzeni siedmiu pierwszych miesięcy ub.r. kwacha umocniła się względem dolara o 11 proc., co umożliwiła m.in. słabość amerykańskiej waluty oraz wyraźny wzrost cen miedzi. Pod koniec lutego wartość zambijskiej waluty w relacji do dolara była największa od niemal dwóch lat (Wykres 3). W drugiej połowie ubiegłego roku kwacha uległa jednak wyprzedaży, spowodowanej w dużej mierze wątpliwościami co do relacji Zambii z Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Niemniej, zambijska waluta odrobiła większość tych strat w 2018 r.

Wykres 3: Kurs USD/ZMW (marzec ’17-marzec ‘18)

Źródło: Thomson Reuters Datastream Data: 13/03/2018

Zeszłoroczne opóźnienie we wprowadzeniu programu pomocowego MFW w Zambii zaważyło nad losami waluty w drugiej połowie 2017 roku. MFW dwukrotnie udzielił odmowy na wniosek Zambii o implementację programu, który stanowi bardzo ważną część krajowego budżetu. Fundusz uzasadniał swoją decyzję niepewnością co do zdolności Zambii do obsługi zadłużenia. Minister finansów Zambii zapewnił jednak, że kraj nadal będzie wnosił o udzielenia finansowania. Inwestorzy liczą na to, że umowa między Zambią a MFW szczęśliwie dojdzie do skutku - zambijski rząd zgodził się w lutym na restrukturyzację pożyczek od Chin, co ma pozwolić na wypełnienie warunków Funduszu i odblokować pakiet o wartości 1,3 mld dolarów od pożyczkodawców.

Pomijając niedawną serię obniżek stóp procentowych, istnieje grupa czynników które powinny w istotnym stopniu wspierać kwachę w najbliższym roku:

● Obecnie kwacha pozostaje na stosunkowo niskim poziomie, który nie jest uzasadniony uwarunkowaniami gospodarczymi. Model ZMW, który uwzględnia amerykańskie stopy procentowe i obecne ceny miedzi od 2010 r. pokazuje, że waluta nadal jest niedowartościowana. ● Realne stopy procentowe pozostają dodatnie. Są one jednymi z najwyższych realnych stóp wśród gospodarek Afryki. ● W ostatnim czasie miała miejsce poprawa na rachunku obrotów bieżących kraju. ● Negocjacje rządu z MFW w sprawie programu pomocowego doświadczyły kilku przeszkód, niemniej rozmowy w najbliższych miesiącach prawdopodobnie będą kontynuowane. Ostateczna zgoda Funduszu na udzielenie pomocy oznaczałaby wsparcie rzędu 1,3 mld dolarów amerykańskich w ramach trzyletniej linii kredytowej. Środki zasiliłyby krajowe rezerwy finansowe, wspomogłyby obsługę deficytu na rachunku bieżącym oraz obniżyłyby poziom deficytu budżetowego z 7 do około 4 proc.

Zważywszy na powyższe, pozytywne czynniki potencjalnie wspierające walutę Zambii, podtrzymujemy naszą prognozę stopniowej, umiarkowanej aprecjacji względem dolara. W świetle niedawnych problemów rządu z negocjacjami ws. programu pomocowego MFW i mieszanymi wynikami gospodarczymi podnosimy jednak nieco prognozę kursu USD/ZMW w relacji do naszych poprzednich oczekiwań.

Analitycy Ebury: Enrique Diaz-Alvarez, Matthew Ryan, Roman Ziruk