Szara strefa szybko się kurczy

Spadła liczba kontroli, ale wzrosła ich skuteczność - mówił w piątek na konferencji w MF wiceminister finansów Marian Banaś. Z przedstawionego podczas niej raportu wynika, że szara strefa spadła do 11 proc. PKB z 12,4 proc. w poprzednich latach

Banaś, który jest też szefem Krajowej Administracji Skarbowej zwrócił uwagę na pozytywne aspekty dokonanej w marcu tego roku konsolidacji służb skarbowych i celnych w ramach KAS. Mówił o sukcesach nowych struktur w walce z przestępcami skarbowymi, co widać między innymi w wyższych wpływach z VAT.

Na przestrzeni ostatnich miesięcy wszczęliśmy prawie 60 tys. postępowań przygotowawczych, z tego postawiliśmy zarzuty wobec 33 tys. osób. Wyroki zapadły w przypadku prawie 16 tys. osób - mówił wiceminister.

Wskazał jednocześnie na spadek liczby prowadzonych kontroli skarbowych. Z przedstawionych przez niego danych wynika, że w pierwszym półroczu 2015 r. przeprowadzono przeszło 30 tys. kontroli, a nieprawidłowości stwierdzono na około 400 mln zł.

W tym samym półroczu 2017 r. kontroli przeprowadzono niecałe 14 tys., ale uchroniliśmy budżet państwa przed wyłudzeniem na kwotę prawie miliarda złotych. To dowodzi o skuteczności naszego działania i jakości tych kontroli. Czyli z jednej strony zmniejszamy ilość kontroli wychodząc naprzeciw uczciwym przedsiębiorcom, ale z drugiej strony zwalczając szarą strefę im sprzyjamy. O to głównie chodzi, aby na rynku panowały równe zasady - mówił wiceminister.

Wiceminister finansów Piotr Walczak podkreślił rolę zwalczania patologii w branży paliwowej. Poinformował, że branża ta jest jedną z bardziej strategicznych dziedzin życia gospodarczego.

To nie tylko największy procent udziału w budżecie państwa, jeśli chodzi o pobór należności publicznoprawnych, podatku VAT, podatku akcyzowego, opłaty paliwowej. To również bezpieczeństwo energetyczne państwa i bardzo ważna gałąź gospodarki - mówił.

Zdaniem Walczaka, widoczny jest spadek szarej strefy w branży paliwowej. Wiceminister wskazał, że jeden z koncernów paliwowych oszacował jej wielkość na 3 proc. Ja nie byłbym aż takim optymistą, ale bez względu na wszystko widzimy ogromny spadek szarej strefy - powiedział wiceminister.

Zaznaczył, że zagrożenie cały czas istnieje, bowiem zorganizowane grupy przestępcze ciągle szukają luk w systemie - zarówno prawnym, jak i kontroli.

Walka z szarą strefą to walka ze zorganizowaną przestępczością - podkreślił Walczak. Wyjaśnił, że środowiska kryminalne, które kiedyś zajmowały się np. wymuszeniami, czy rozbojami, przeszły bowiem do zorganizowanej przestępczości ekonomicznej.

O cyfrowym podejściu do wykrywania nieprawidłowości podatkowych mówił dyrektor departamentu kontroli i analiz ekonomicznych w MF Przemysław Krawczyk. Zwrócił uwagę, że osoby, które składają dane w formie elektronicznej mają większą skłonność do zachowywania się zgodnie z prawem, niż w przypadku składania dokumentów papierowych.

Przyszłe kontrole będą de facto prowadzone w formie elektronicznej, przetwarzanie danych będzie także w formie elektronicznej. To jest działanie, które z jednej strony pozwoli nam na przeprowadzenie analizy w 100 proc., a nie tylko na określonej próbie danych (…), ale też pozwoli na skrócenie czasu kontroli oraz jej kosztów po stronie administracji i przedsiębiorców - zapowiedział.

Jego zdaniem, wdrożenie nowych narzędzi elektronicznych pozwoli zidentyfikować nieprawidłowości związane z wystawianiem pustych faktur - poprzez automatyczne porównanie informacji firmy z ksiąg rachunkowych, wyciągów bankowych i innych dokumentów. To skróci czas prowadzenie kontroli i zwiększy ich efektywność - powiedział.

Obecny na konferencji dyrektor generalny UN Global Compact Network Poland Kamil Wyszkowski przedstawił raport „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce”.

Dostępne informacje dotyczące roku 2017 pozwalają przypuszczać, iż w tym roku skala szarej strefy w Polsce ulegnie ograniczaniu. Przyjmując za punkt odniesienia szacunki z raportu UNGC z roku 2015, wedle których w roku 2014 udział szarej strefy w PKB wynosił 12,4 proc., można oceniać, iż w latach 2015-2016 utrzymywał się on na tym samym poziomie. W roku 2017 można oczekiwać spadku skali zjawiska nawet do około 11 proc. PKB - czytamy w raporcie.

W raporcie zawarto tzw. barometr rekomendacji, który - jak wyjaśnił Wyszkowski - pozwala oszacować, co udało się zrealizować, gdzie jesteśmy i ile jeszcze należy zrobić.

Wśród rekomendacji znalazło się m.in. sprawne wdrożenie JPK, budowa wspólnej bazy analitycznej dla wszystkich organów KAS, analiza prowadzonych śledztw, szkolenia dla prokuratorów oraz funkcjonariuszy innych służb, monitoring stosowania nowych przepisów.

Wiadomo, że trzeba cały czas monitorować, czy system się nie rozszczelnia, czy druga strona nie wymyśliła obejścia regulacji, czy nie mamy do czynienia z aktem prawnym, bądź regulacją, która w naturalny sposób będzie wymagała kolejnych nowelizacji, kolejnych usprawnień i ulepszeń - zwrócił uwagę Wyszkowski.

PAP, mw