Jak zachęcić do poznawania historii Warszawy?

W Galerii Delfiny na warszawskim Powiślu odbyła się debata, podczas której eksperci rozmawiali na temat wyzwań związanych z popularyzacją wiedzy dotyczącej historii Warszawy wśród jej mieszkańców. Debata odbyła się w związku z publikacją kompendium „Siedem wieków Warszawy: kalendarium historii miasta do końca XIX wieku”

W debacie udział wzięli: dr hab. inż. Lech Królikowski, varsavianista i samorządowiec, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaciół Warszawy; Marcin Rosołowski, współautor książki „Siedem wieków Warszawy: kalendarium historii miasta do końca XIX wieku” oraz Kamil Ciepieńko, samorządowiec i społecznik, wiceprzewodniczący Rady Dzielnicy Praga-Północ m.st. Warszawy. Dla pogłębienia informacji na temat książki, powstała relacja wideo ze spotkania oraz seria materiałów dotycząca wybranych jej fragmentów.

Warszawa jest miastem, które w ostatnich kilkudziesięciu latach dwa razy mocno zmieniło swoją siatkę społeczną. Pierwszy raz w wyniku II wojny światowej, drugi raz w wyniku rozwoju po roku 1989. Oczywiście, pierwsza zmiana wynikała z tragedii, naznaczona była zniszczeniem i ludobójstwem, druga zaś – dynamiką nowoczesności. Tak, jak po 1945 roku stolica otrzymała potężny „zastrzyk” mieszkańców wcześniej z nią niezwiązanych, tak też w ostatnich 30 latach zyskała dziesiątki tysięcy nowych warszawiaków, którzy z nią związali swoje życie zawodowe i rodzinne – podkreślił podczas debaty Marcin Rosołowski. Jego zdaniem, tych „nowych warszawiaków” należy zainteresować historią miasta, którego obywatelami stali się z własnego wyboru.

Jak podkreślił Kamil Ciepieńko, historia miasta jest pełna fascynujących opowieści o życiu codziennym, zwyczajach i tradycjach mieszkańców. Przez wieki była areną ważnych wydarzeń politycznych, od negocjacji pokojowych po decydujące bitwy, to historia wielokulturowości, gdzie spotykają się różne wpływy artystyczne, naukowe i społeczne. Historia to nie tylko podróż w czasie, ale także szansa na lepsze zrozumienie współczesnego oblicza tego dynamicznego miasta.

Miasto stawia dziś na inkluzywność, prowadzi politykę różnorodności, a sama Warszawa jest przedstawiana jako miasto otwarte – mówi Kamil Ciepieńko. – Należy jednak pamiętać, że nie są to pomysły dzisiejszych władz i współpracujących z nimi organizacji. Otwartość i solidarność z innymi to wartości bliskie mieszkańcom Warszawy od wieków, dowodzi tego arcyciekawa historia naszego miasta, którą warto znać.

Eksperci poruszyli podczas debaty element budowy lokalnej tożsamości, utożsamiania się z „małą ojczyzną”, jaką jest Warszawa. Wskazali, że dzieje miasta w zasadzie od początku jego istnienia to dzieje asymilacji przybyszów z różnych grup społecznych i etnicznych. Warszawa, zdaniem dyskutantów, budowała swoją siłę dzięki różnorodności. W dobie próby, jaką były zabory, zwłaszcza rosyjska okupacja, ta różnorodność była jednym z czynników przetrwania polskości. Przykładem mogą być lata 1861-1863, kiedy to ramię w ramię na rzecz sprawy niepodległości Polski stawali warszawiacy pochodzenia polskiego, niemieckiego i żydowskiego.

Takim wydarzeniem budowy lokalnej tożsamości jest Jarmark Generalny Świętojański, którego historia sięga wieków średnich. Warszawskie jarmarki funkcjonowały jako ważne wydarzenia gospodarcze aż do początków XX wieku. To idea, która może¬ być z powodzeniem podjęta – wskazał Lech Królikowski.

Dla pogłębienia wiedzy na temat książki powstała seria materiałów video poruszająca wybraną tematykę publikacji.

O historii jarmarków organizowanych w Warszawie rozmawiamy z prof. Lechem Królikowskim, varsavianistą oraz Kamilem Ciepieńko, warszawskim radnym. Poznanie historii Warszawy pozwala zrozumieć bogatą przeszłość miasta, sięgającą setek lat wstecz. Edukacja w tym zakresie jest również ważnym elementem budowania lokalnej tożsamości.

Gazety, dziś stopniowo wypierane przez portale internetowe i social media, w XIX wieku były podstawowym źródłem informacji o sprawach bliskich i dalekich. Także o codziennym życiu Warszawy. Dziś stanowią nieocenione źródło wiedzy dla historyków. Upadek Powstania Styczniowego przyniósł ostrą rusyfikację w każdej dziedzinie. Dla gazet oznaczało to ostrą cenzurę. Nie zahamowała ona jednak rozwoju warszawskiej prasy codziennej. Była ona bieżącą kroniką życia miasta, a na jej łamach ukazywały się w odcinkach dzieła, dziś stanowiące kanon polskiej literatury. O gazetach rozmawiamy z Marcinem Rosołowskim, współautorem książki „Siedem wieków Warszawy. Kalendarium historii miasta do końca XIX wieku”

Królestwo Kongresowe zostało utworzone w 1815 r. decyzją kongresu wiedeńskiego z ziem Księstwa Warszawskiego jako monarchia połączona unią personalną z Rosją. Królestwo Polskie było okresem wyjątkowo dynamicznego rozwoju Warszawy. Na ten temat rozmawiamy z historykiem, Piotrem Gursztynem.

Debata odbyła się w związku z publikacją kompendium „Siedem wieków Warszawy: kalendarium historii miasta do końca XIX wieku”, które jest szczegółową chronologią dziejów miasta od pierwszych śladów osadnictwa na terenach dzisiejszej stolicy. Skrupulatnie zebrane ponad trzy i pół tysiąca faktów zabiera czytelników w niesamowitą historię przemian, będących jednocześnie dokumentacją życia i rozwoju Warszawy i jej społeczności. Autorami książki są Marcin Rosołowski oraz Arkadiusz Bińczyk. Jej publikację dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Programu Fundusz Patriotyczny – Edycja 2023 Wolność́ Po Polsku Priorytet I. Relację z debaty można obejrzeć tu

Patronat medialny nad wydarzeniem objęli: Polska Agencja Prasowa, Super Biznes, Miesięcznik Stolica.