Roman Dmowski na monecie NBP
Roman Dmowski z serii „Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości” 8 listopada 2017 r. Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu nowe monety z serii „Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości” – Roman Dmowski: złotą o nominale 100 zł i srebrną o nominale 10 zł.
Profesor Andrzej Chojnowski w folderze emisyjnym przypomina postać i zasługi Romana Dmowskiego:
W chwili wybuchu I wojny światowej niewielu polskich polityków miało klarowną wizję przyszłości. Do wyjątków należał Roman Dmowski, współzałożyciel, przywódca i ideolog obozu narodowego. W książce „Niemcy, Rosja i kwestia polska” (1908) wyraził przekonanie, że głównym zagrożeniem dla naszych aspiracji niepodległościowych są Niemcy. […] Dmowski uważał więc, że należy opowiedzieć się po stronie antyniemieckiej koalicji Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii. Przypuszczalne zwycięstwo tego bloku miało bowiem zainicjować korzystne dla Polaków procesy – wpierw zjednoczenie wszystkich ziem dawnej Rzeczypospolitej pod władzą rosyjską, a następnie stopniowe oddzielanie się od moskiewskiego molocha. Od lata 1914 r. Dmowski propagował polski punkt widzenia w wielu krajach, lecz do 1917 r. pozycja Rosji w ramach Ententy była zbyt mocna, aby można było jawnie zabiegać w stolicach państw zachodnich o poparcie idei reaktywowania Rzeczypospolitej. Zmieniło się to po upadku caratu i wyraźnym osłabieniu znaczenia wojskowego Moskwy. W sierpniu 1917 r. Dmowski stanął na czele Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, który został uznany przez Francję, Wielką Brytanię i Włochy za zaczątek rządu polskiego. 11 listopada 1918 r. ustały w Europie działania wojenne, a 22 listopada Józef Piłsudski ogłosił się Tymczasowym Naczelnikiem Państwa i utworzył ogólnopolski rząd. Na podstawie porozumienia obu mężów stanu Dmowski został Delegatem Pełnomocnym na konferencję pokojową w Paryżu. Przedstawiał tam sugestywnie przywódcom zwycięskich mocarstw (władał biegle kilkoma językami) polskie postulaty terytorialne. Nie wszystkie z nich zostały zrealizowane, niemniej znaczący wpływ Dmowskiego na postanowienia traktatu wersalskiego w kwestii granicy polsko-niemieckiej czyni zeń jednego z ojców niepodległości Polski.
Na rewersie jubileuszowych monet znajduje się wizerunek Romana Dmowskiego. Na awersie umieszczono stałe elementy monet: wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, nominał, napis: Rzeczpospolita Polska oraz rok emisji. Na uwagę zasługuje to, że awersy wszystkich srebrnych monet w serii ułożą się w kompozycyjną całość. Wizerunek awersu monety złotej nawiązuje do stylistyki II Rzeczypospolitej, a ponadto na jej brzegu (boku) został umieszczony napis: Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Monety zaprojektowała Dobrochna Surajewska.
Moneta srebrna o nominale 10 zł wyemitowana zostanie w nakładzie do 20 tys. sztuk, złota o nominale 100 zł w nakładzie do 2.000 sztuk. Cena monety srebrnej będzie wynosić 120 zł, a złotej – 1.650 zł.
