Niebawem skuteczniejsza egzekucja hipoteki

Uregulowania zasad zabezpieczenia roszczeń przez obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową zgodnie ze wskazaniami orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 2016 r. dotyczy zmiana przepisów, którą podpisał prezydent - poinformowała we wtorek Kancelaria Prezydenta RP

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest skutkiem orzeczenia TK z 25 października 2016 r. Wówczas Trybunał zajmował się przepisem Kpc mówiącym, iż jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu.

Regulację tę zaskarżył do TK wierzyciel, który uzyskał zabezpieczenie swej wierzytelności hipoteką przymusową na nieruchomości dłużnika, wpisaną do księgi wieczystej tej nieruchomości. Jak jednak wskazywał w skardze, zawarty w przepisie miesięczny termin na upadek zabezpieczenia - niezależnie do podjętych przez uprawnionego czynności egzekucyjnych - wypacza sens instytucji hipoteki przymusowej w ramach postępowania zabezpieczającego.

W ciągu miesiąca nie jest bowiem możliwe przeprowadzenie i zakończenie postępowania egzekucyjnego. Upadek zabezpieczenia i konieczność powtórnego ustanowienia hipoteki przymusowej, już na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego, może prowadzić do niekorzystnych dla uprawnionego następstw, istotnie redukując jego szanse na zaspokojenie - głosiła argumentacja skarżącego.

Argumentację tę podzielił wówczas TK, który uznał, iż bezwzględny charakter terminu, o którym mowa w zaskarżonym przepisie oraz brak instytucji procesowych, które umożliwiałyby aktywnie chroniącemu swe prawa wierzycielowi zapobiec upadkowi zabezpieczenia i utracie pierwszeństwa hipotecznego, podważały sens ochrony sądowej udzielanej w postępowaniu zabezpieczającym.

W związku z tym w nowelizacji przepis uzyskał brzmienie: Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, chyba że uprawniony wniósł o dokonanie czynności egzekucyjnych.

Ponadto w nowelizacji wprowadzono analogiczną regulację do przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z kolei zmiany w przepisach o księgach wieczystych - jak zaznaczono - mają stworzyć wierzycielom hipotecznym, na których rzecz dokonano wpisu hipoteki przymusowej, możliwość przekształcenia jej w hipotekę zwykłą, przy zachowaniu pierwszeństwa wynikającego z wpisu owej hipoteki przymusowej.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, zaś do zabezpieczeń, które nie upadły przed dniem wejścia w życie nowelizacji, ma być stosowany przepis już w nowym brzmieniu.

PAP, mw