Trudna sytuacja w sadownictwie

"W związku z drastycznym spadkiem cen malin, porzeczek oraz niepewną sytuacją wiśni stanowczo protestujemy wobec zaistniałej sytuacji. Proponowane ceny nie dość, że są rażąco niskie w stosunku do kosztów produkcji" - alarmuje Związek Sadowników RP w swoim oświadczeniu w sprawie cen skupu owoców miękkich. List był skierowany m.in. władz państwowych, resortu rolnictwa i mediów.

Związek zwraca uwagę na brak współpracy zakładów przetwórczych z rolnikami, którzy nie są traktowani jako partnerzy biznesowi, ale "jako nic nieznaczący dostarczyciel taniego surowca, który zapewni zyski jeszcze przez długie lata". Jak mówił szef tej organizacji Mirosław Maliszewski, przemysł nie chce umów kontraktacyjnych z ceną gwarantowaną. Dodał, ze rozmowy na ten temat trwają od lat.

"Nasze skargi dotyczące podejrzeń zmowy cenowej bądź ustalania polityki cenowej nie są bezpodstawne. Nieoficjalnie wiadomo, że o sytuacji na rynku przetwórczym decydują trzy, może cztery koncerny kapitału zagranicznego, które wpływać mogą na ceny nie tylko w Polsce, ale i na rynkach światowych" - informuje Związek Sadowników.

Maliszewski podkreślił, że od wielu lat obowiązuje w skupach jednakowa cena i podawana jest o tej samej porze, zwykle na wieczorem. Rolnik, który zrywa owoce przez cały dzień, nie wie czy i za ile sprzeda swoje płody.

Skup porzeczek i wczesnych malin właśnie się zakończył. Zakłady przetwórcze nadal kupują wiśnie. Według danych IERiGŻ, ceny porzeczek i wiśni są niższe niż w ubiegłym roku, a maliny były droższe. Najbardziej potaniały czarne porzeczki.

Ceny czarnych porzeczek są sporo niższe niż w ubiegłym roku. Na początku okresu skupowego cena była na poziomie 1,5-2 zł/kg. Później trochę wzrosła - dobrej jakości porzeczki do mrożenia można było sprzedać w cenie 2-3 zł/kg, cena owoców do tłoczenia oscylowała na poziomie 1,5-2 zł/kg, a momentami nawet spadała do 1,0 zł/kg.

W ubiegłym roku średnia cena skupu czarnych porzeczek wyniosła 4,1 zł za kg.

Jak poinformowała PAP Bożena Nosecka z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, zakłady przetwórcze w tym roku rozpoczęły skup wyjątkowo wcześnie, bo już pod koniec czerwca. Stało się tak na skutek prognozy Stowarzyszenia Plantatorów Czarnej Porzeczki, która mówiła tym, że tegoroczne zbiory porzeczek mogą być niższe i wynieść ok. 95 tys. ton. W ubiegłym roku zebrano ich 125 tys. ton.

W momencie, gdy rozpoczął się kombajnowy zbiór porzeczek, zakłady produkujące koncentraty nie skupowały ich jeszcze, co dodatkowo spowodowało spadek cen. Dużo owoców w tym sezonie trafiło do mrożenia. Natomiast znacznie mniej niż w poprzednich latach skupiły porzeczek przetwórnie wytwarzające koncentrat.

Po wysokich ubiegłorocznych cenach skupu czarnych porzeczek, wiele zakładów miało trudności ze zbytem drogiego koncentratu z tych owoców, nierzadko sprzedając go poniżej kosztów produkcji. Tak więc w tym roku zainteresowanie tych przedsiębiorców skupem owoców było zdecydowanie  mniejsze i oferowali dość niskie ceny. Dobrze natomiast sprzedają się mrożone czarne porzeczki i stąd większe zainteresowanie tym surowcem.

Nosecka podkreśliła, że rynek czarnej porzeczki jest bardzo ustabiliozowany i nic nie zapowiada, żeby zwiększyło się zapotrzebowanie np. na koncentrat z tych owoców. Dodała, że w tym roku nastąpiła ewidentnie nadprodukcja, a stało się tak na skutek wysokich cen z 2012 r. Polska jest największym producentem mrożonych porzeczek czarnych w Unii Europejskiej

Według ekspertki ceny na te owoce należą do najbardziej zmiennych. Potrafią się one zmienić nawet o 100-200 proc. Np. w 2006 r. płacono za czarną porzeczkę 0,65 zł za kg, w w 2012 - 4,1 zł.kg.

"Wniosek z tego jest taki, że jak się przetwórcy nie dogadają z plantatorami, o czym się mówi od lat, to ceny nie będą stabilne" - powiedziała Nosecka. Dodała, że obecnie dużym problemem jest to, że część owoców została niezerwana, a nie jest wiadomo czy przetwórnie wznowią skup porzeczek.

Ceny malin letnich były dosyć wysokie i lipcu br. wyniosły 3,5 zł za kg, w ubiegłym roku średnio za te owoce płacono 2,04 zł/kg - poinformowała Nosecka. Dodała, że będzie jeszcze kolejny wysyp tych owoców na jesieni.

GUS szacuje, że w tym roku zbiory malin z uwzględnieniem zbioru jesiennego, wyniosą 129 tys. t, tj. o 1,3 proc. więcej od rekordowych zbiorów roku 2012 i o ponad 76 proc. od średniej produkcji owoców tego gatunku z lat 2006 - 2010.

Duże znaczenie dla przetwórni z owoców miękkich mają wiśnie. Jednak proponują za nie niższe ceny niż w 2012 r. Obecnie skupy za wiśnie do mrożenia oferują 2,25 zł za kg wobec 3,3 zł/kg w 2012 r., na koncentrat wiśnie kupowane są po 1,80 zł/kg wobec 2,9 zł/kg w ubr. Nosecka tłumaczyła, że jest tak dlatego, że w wiśnie w ubiegłym roku były wyjątkowo drogie i choć obecnie są one tańsze, to droższe niż średnio w pięcioleciu 2007-2011.

Według GUS, w tym roku wiśni będzie blisko 186 tys. t, tj. o 6,0 proc. więcej niż w roku ubiegłym.

PAP/kop