Luka VAT: Dalsze zmniejszanie trudne ale możliwe

Dalsze zmniejszenie luki VAT będzie coraz trudniejsze, ale jest możliwe - uważa główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego Mateusz Walewski.

Ekonomista przypomniał w rozmowie, że zgodnie z szacunkami fundacji CASE, która na zlecenie Komisji Europejskiej liczy wielkość luki VAT w UE, w Polsce wyniosła ona w 2018 r. 9,5 proc. Walewski zaznaczył, że luka ta liczona jest w odniesieniu do potencjalnych wpływów z VAT, jakie teoretycznie możliwe by były do ściągnięcia.

9,5 proc. to poniżej mediany dla UE z 2017 r., która wówczas wyniosła 10 proc. Dane dotyczące mediany w 2018 r. prawdopodobnie będą znane pod koniec tego roku, wtedy też zapewne poznamy szacunki dotyczące luki VAT w 2019 r. - powiedział Walewski.

Zauważył, że poziom luki VAT osiągnięty przez Polskę w 2018 r. jest np. bliski Austrii, choć niektóre kraje uzyskały lepszy wynik. Wskazał, że w Estonii luka VAT wyniosła 5,4 proc., w Hiszpanii 2,4 proc., w Holandii 5,2 proc., w Słowenii 3,5 proc., a liderem była Szwecja z wynikiem 1,5 proc.

Zdaniem ekonomisty, w Polsce możliwości dalszego schodzenia z wielkością luki VAT są coraz bardziej ograniczone. „W ciągu kilku lat mieliśmy bardzo silny spadek luki VAT, z jednego z najwyższych poziomów w UE, z 25-24 proc. do 9,5 proc. Teraz osiągnięcie dalszego spadku będzie coraz trudniejsze, ale jest możliwe. Są przecież kraje, które mają niższą lukę” - zwrócił uwagę ekonomista.

Według niego trzeba pamiętać, że spadek luki VAT ma dwa podstawowe elementy. Pierwszy to naturalny wzrost tzw. self compliance, czyli postępowania zgodnego z przepisami. W czasie wzrostu gospodarczego, rosnącej konsumpcji, firmy i obywatele mają bowiem mniejszą skłonność do ukrywania dochodów. Powoduje to automatyczny spadek szarej strefy bez względu na to, jak działa administracja skarbowa.

„Drugim elementem są coraz efektywniejsze działania szeroko pojętych władz skarbowych. To, jak szybko spadała luka VAT w latach 2015-2018 dowodzi, iż na pewno istotnym elementem tego procesu był wzrost sprawności fiskusa. Potwierdzają to właściwe wszyscy, tego gratuluje nam się w całej UE i na poziomie OECD” - powiedział ekonomista. Dodał, że także przedstawiciele branż najbardziej narażonych na wyłudzenia VAT np. paliwowej, stalowej czy elektronicznej przyznają, że problem się zmniejsza.

Walewski jest zdania, że sprawność działania służb skarbowych i uszczelnienie systemu miały niewątpliwy wpływ na ograniczenie luki VAT.

Tym samym wdrażanie kolejnych rozwiązań może się przyczynić do dalszego jej zmniejszenia, choć oczywiście, w sytuacji spowalniającej gospodarki, będzie to coraz trudniejsze.

PAP/ as/