Czy ceny cukru spadną ?
30 września przestaje obowiązywać istniejący prawie 50 lat system kwot produkcji cukru, który wyznaczał limity dla poszczególnych państw członkowskich UE. To ostatni system kwot rolnych, jaki miała UE. KE zapewnia, że w razie problemów będzie interweniować.
Zniesienie systemu kwot cukrowych to przełomowy moment dla unijnego sektora produkcji cukru. Stanowi ono krok w kierunku urynkowienia wspólnej polityki rolnej. Producenci będą teraz mogli zwiększać sprzedaż na światowych rynkach - oświadczył w piątek unijny komisarz ds. rolnictwa Phil Hogan.
Dla Polski, która jest trzecim po Francji i Niemczech producentem cukru w UE, zmiany mogą być szansą, ale też zagrożeniem. Zniesienie kwot mlecznych w 2015 r. doprowadziło do załamania się cen i poważnego kryzysu na tym rynku. Rolnicy, wiedząc o nachodzącej liberalizacji rynku cukru, już zaczęli zwiększać swoje uprawy.
Z szacunków KE wynika, że w 2017 roku powierzchnia ich upraw będzie o 16 proc. większa niż przed rokiem. W Polsce według szacunków Instytutu Ekonomiki i Rolnictwa Gospodarki Żywnościowej, w tym roku areał upraw buraków wzrósł o 7 proc., do 220 tys. ha.
Jestem pewien, że odkąd podjęto decyzję o zniesieniu kwot cukrowych, przedsiębiorstwa działające w sektorze cukru pracują nad tym, aby w jak największym stopniu wykorzystać możliwości, jakie niesie ze sobą ta zmiana - zaznaczył Hogan.
Komisja Europejska zapowiada, że w razie nieoczekiwanych zakłóceń na rynku sektor może nadal liczyć na pomoc ze strony UE w formie różnych środków dostępnych w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR). Chodzi m.in. o cła przywozowe UE (będzie je można stosować tylko tam, gdzie nie obowiązują preferencyjne umowy handlowe) oraz możliwość prywatnego przechowywania lub stosowania przez Komisję środków nadzwyczajnych w przypadku poważnego kryzysu związanego z gwałtownym wzrostem lub spadkiem cen rynkowych.
Podobne działania były stosowane w czasie kryzysu na rynku nabiałowym i po dłuższym okresie perturbacji, wycofaniu się z produkcji części rolników (również bankructw) nastąpiła stabilizacja.
Aby uniknąć podobnego scenariusza, w ramach przygotowań do zniesienia systemu kwot cukru KE doprowadziła do zwiększenia przejrzystości na tym rynku. Powołano do życia Centrum Monitorowania Rynku Cukru, które oferuje krótkoterminowe badania oraz dane statystyczne dotyczące tego rynku, a także analizy i prognozy, dzięki którym rolnicy i przetwórcy mogą lepiej zarządzać swoimi firmami.
Gdyby to okazało się niewystarczające, po zniesieniu systemu kwot nadal będzie możliwość, by unijni producenci buraków i ich przetwórcy zbiorowo negocjowali warunki dotyczące podziału wartości w umowach.
Decyzję o zniesieniu systemu kwot podjęły wspólnie Parlament Europejski i kraje UE w ramach przeprowadzonej w 2013 r. reformy wspólnej polityki rolnej. KE podkreśla, że wcześniej w latach 2006-2010 sektor został poddany gruntownej restrukturyzacji, na którą przeznaczono 5,4 mld euro.
Dzięki temu udało się dobrze przygotować sektor na zmiany i w ciągu ostatnich lat znacznie poprawić jego wydajność. Zniesienie systemu kwot daje producentom możliwość dostosowania produkcji do rzeczywistych możliwości handlowych i zdobywania nowych rynków eksportowych. Oznacza ono również uproszczenie zarządzania polityką w tym obszarze, a z punktu widzenia operatorów, producentów i sprzedawców - mniej formalności - przekonuje KE.
System kwot cukru ustanowiono w 1968 r. Wtedy wprowadzono również pomoc dla producentów w formie cen ustalonych na poziomie znacznie przewyższającym ceny na rynku światowym. W 2006 r. państwa członkowskie podjęły decyzję w sprawie zniesienia systemu kwot cukru.
Średnia cena cukru w UE od końca 2016 r. wzrosła do około 500 euro za tonę i w ciągu ostatnich kilku miesięcy utrzymywała się na stałym poziomie. UE jest światowym liderem w produkcji cukru z buraków cukrowych (około 50 proc. łącznej produkcji). Jednak cukier buraczany stanowi zaledwie 20 proc. światowej produkcji cukru. Pozostałe 80 proc. wyrabia się z trzciny cukrowej.
Buraki cukrowe uprawia się w przeważającej mierze w północnej części Europy, gdzie jest ku temu sprzyjający klimat. W UE istnieje też szereg rafinerii, które przerabiają surowy cukier trzcinowy z importu. W Polsce w sezonie 2016/17 wyprodukowano 2,05 mln ton cukru, co stanowiło 13,3 proc. produkcji w UE.
Na podst. PAP
