Luka w VAT znowu spadła
Luka w podatku VAT w 2018 r. spadła o 2,9 pkt proc. do 12,5 proc. - wynika z wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów zaprezentowanych w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2019 - 2022, którego częścią jest Aktualizacja Programu Konwergencji.
„Według wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów, w 2018 r. luka podatkowa uległa istotnemu ograniczeniu (o 2,9 pkt. proc.), choć wciąż wynosiła ok. 25 mld zł, tj. ok. 12,5 proc. potencjalnych wpływów” - czytamy w dokumencie.
Resort finansów wyjaśnił, że dla uproszczonego oszacowania luki VAT w 2018 r. zastosowano - podobnie jak w poprzedniej aktualizacji Programu Konwergencji - metodę odgórną (top down), która wykorzystuje dane makroekonomiczne na temat bazy podatku VAT (konsumpcję prywatną, zakupy netto, inwestycje sektora instytucji rządowych i samorządowych).
„Opierając się na metodologii Komisji Europejskiej dotyczącej szacowania luki VAT, można oszacować, że w 2018 r. poprawa dochodów z VAT dzięki lepszemu przestrzeganiu przez podatników obowiązujących regulacji (tzw. compliance effect) wyniosła 5,7 mld zł (a w okresie 2016-18 - 21,1 mld zł). Potwierdza to, że wprowadzone instrumenty dotyczące walki z praktykami o charakterze przestępczym w podatku VAT oraz inne działania mające na celu uszczelnienie systemu podatkowego przyniosły wymierne efekty” - napisano w WPFP.
Według MF, porównanie relacji dochodów podatkowych do PKB z lat 2008 i 2018 i poziom luki VAT wciąż wskazują na potencjał do poprawy ściągalności podatków. Zaznaczono, że jest on jednak „istotnie” niższy, w szczególności w przypadku podatku VAT.
Zgodnie z wyliczeniami resortu finansów w 2020 r. luka w VAT zostanie ograniczona w sumie o 7 mld 873 zł.
„Prognozuje się, że w 2020 r. z uwagi na: wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności w konkretnych branżach, bardzo dobre rezultaty dotychczas wdrożonych działań nakierowanych na ograniczenie luki w podatku VAT, dalszy rozwój automatycznych narzędzi weryfikujących i zawansowanych metod analitycznych - zwiększających skuteczność kontroli podatkowych, luka podatkowa w VAT zostanie ograniczona o 6 mld 840 mln zł” - informuje ministerstwo.
Na początku marca br. Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych poinformowało, powołując się na swoje tzw. szybkie szacunki, że luka w VAT w Polsce spadła z 14,7 proc. w 2017 r. do 7,2 proc. w 2018 r. „To oznacza, że w ciągu dwóch lat luka zmniejszyła się z 36,9 miliardów złotych w 2016 r. do 13,8 miliardów złotych w 2018 r. (spadek aż o 13,6 punktu procentowego)” - napisano w komunikacie CASE.
Zauważono, że tak szybki spadek luki nie był obserwowany w żadnym kraju UE w ostatnich latach; w Polsce luka w VAT zmalała do poziomu notowanego w 2016 roku w Austrii, Danii czy Finlandii. Według CASE wyższa ściągalność VAT w Polsce jest związana ze wzrostem dyscypliny płacenia podatków i spadkiem skali wyłudzeń. Miały w tym zasługi systemy informatyczne wdrożone przez MF.
Zdaniem dyrektora z CASE dr Grzegorza Poniatowskiego, optymistyczne dane dotyczące dochodów i zwrotów VAT wskazują na sukces, ale również pokazują, że dużym wyzwaniem będzie dalsza szybka poprawa ściągalności VAT.
Jak wyjaśnia CASE, luka w VAT to różnica między zobowiązaniami z tytułu VAT, a tym, co rzeczywiście wpływa do budżetu państwa. W skład luki wchodzi szereg zjawisk, w tym unikanie opodatkowania, uchylanie się od płacenia podatków oraz nadużycia, które w ostatnich latach w Unii Europejskie przybrały formę tzw. karuzeli VAT-owskich, wykorzystujących ciąg powiązanych podmiotów, firmy słupy i opodatkowanie stawką zerową handlu wewnątrzwspólnotowego.
PAP/ as/
