Dla rozwoju systemu ochrony zdrowia w Polsce niezbędne jest wzmocnienie ekonomiczne aptek

Apteki pełnią istotną rolę w systemie ochrony zdrowia. Ich profesjonalizm i pozycja mają ogromne znaczenie dla jego efektywności i przede wszystkim dla zadowolenia pacjentów. Kompleksowe plany polepszenia jakości systemu zdrowia muszą uwzględniać więc apteki.

Jednym z kluczowych poczynań powinno być działanie na rzecz poprawy ich kondycji finansowej. Wzmocnienie ekonomiczne pozwoli na zwiększenie dostępności leków i bezpieczeństwa pacjentów. Umożliwi także wdrażanie nowoczesnych usług w zakresie ochrony zdrowia i podnoszenie standardów obsługi.. Najważniejsze regulacje, które powinny wejść w życie to: wycofanie leków OTC z rynku masowego i odejście od sztywnych marż hurtowych na leki refundowane na rzecz ceny maksymalnej, którą będzie można obniżać. Ważne jest także uregulowanie kwestii dyżurów i zmiany w recepturze aptecznej, a także zmiany w prawie, które zwiększą społeczną rolę aptek i farmaceutów.

Rola apteki w systemie ochrony zdrowia

Konkurencyjny rynek aptek w Polsce spełnia swoja podstawową funkcję, szczególnie jeśli chodzi o cenyleków. Apteka jednak nie jest tylko miejscem, w którym sprzedaje się medykamenty. W Europie Zachodniej już funkcjonuje model, w którym farmaceuta ma dużo większe możliwości, także prawne, by sprawować kompleksową opiekę nad pacjentem. W Wielkiej Brytanii apteka pełni funkcję opiekuna medycznego i świadczy usługi na rzecz pacjentów. Farmaceuta zaś ma uprawnienia i wiedzę, by pomagać w przypadku mniej poważnych i skomplikowanych schorzeń, a apteka jest miejscem pracy z pacjentem, w którym buduje się jego świadomość leczenia. Standardem są tzw. pokoje konsultacyjne – specjalne pomieszczenia, w których farmaceuta może swobodnie prowadzić rozmowy z pacjentami dotyczące stosowanej przez nich farmakoterapii oraz innych zgłaszanych przez nich problemów zdrowotnych. Pamiętać także należy o tym, iż nowoczesna opieka farmaceutyczna musi uwzględniać zmiany płynące z rozwoju nowoczesnych technologii i odważnie je stosować. Wprowadzenie odpowiednich zmian w prawie pozwoli zwiększyć społeczną rolę aptek i farmaceutów, a w perspektywie przynieść wymierne korzyści dla całego systemu ochrony zdrowia.

Wycofanie leków OTC z rynku masowego

Wg szacunków wartość rynku OTC, w tym suplementów diety w 2015 r. wyniosła 12,3 mld. Tym samym segment ten generował niemal 43% wartości całego rynku farmaceutycznego w Polsce. Z drugiej strony z badań wynika, że Polacy nadużywają suplementów diety, stosują je bez wiedzy o działaniu i skutkach spożywania. Obecnie te produkty, jak również leki wydawane bez recepty można kupić praktycznie w każdym supermarkecie czy sklepiku osiedlowym. Ważną zmianą dla rynku farmaceutycznego byłoby wycofanie leków OTC i suplementów diety z rynku masowego i umożliwienie sprzedaży tych produktów wyłącznie aptekom. Przeniesienie tych leków do aptek zwiększy bezpieczeństwo stosowania leków i suplementów przez pacjentów, gdyż w aptece zdecydowanie lepiej dba się o przechowywanie i bezpieczeństwo medykamentów, a także stosuje się odpowiednie, narzucone prawem procedury. Pacjent uzyska także fachową poradę co do zasadności stosowania i dawkowania. Wycofanie leków OTC i suplementów diety z rynku masowego zwiększy bezpieczeństwo pacjentów i będzie miało pozytywny wpływ na kondycję finansową aptek. Pierwszym krokiem w bardzo dobrym kierunku jest projekt rozporządzenia, przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia, w sprawie kryteriów klasyfikacji produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu pozaaptecznego. Ograniczenie liczby substancji, które mogą być sprzedawane na rynku masowym z 52 do 18 to zwiększy bezpieczeństwo spożycia leków przez pacjentów.

Wprowadzenie cen maksymalnych w hurcie, aby taniej kupować

Zgodnie z obowiązującą od 2012 r. ustawą refundacyjną urzędowe ceny zbytu, a także urzędowe marże hurtowe i detaliczne na leki refundowane, mają charakter cen i marż sztywnych. Takie podejście do kształtowania cen w aptece spowodowało znaczący spadek rentowności sprzedaży leków refundowanych, a nawet sprzedaży poniżej opłacalności. Doprowadziło także do wzrostu sprzedaży leków pełnopłatnych i patologii na rynku farmaceutycznym oraz wywozu leków za granicę, gdyż ceny medykamentów w Polsce są dużo niższe niż w innych krajach europejskich. Dobrym rozwiązaniem w tej sytuacji byłoby wprowadzenie w sprzedaży hurtowej cen maksymalnych, co pozwoli aptekom taniej kupować. Regulacje dotyczące ceny detalicznej spełniają swoją funkcję i powinny zostać niezmienione.

Ograniczenie dyżurów i receptury aptecznej

Receptura apteczna to dla aptek duże obciążenie finansowe, bo realizowanie recept na leki recepturowe wymaga utrzymywania pełnego asortymentu preparatów i substancji, niezbędnych do ich przygotowania. Problem mogłoby rozwiązać wprowadzenie specjalizacji aptek. Byłyby apteki z recepturą tzw. apteki leków gotowych i bez receptury. Wtedy te pierwsze wykonywałyby leki dla tych drugich bez receptury. Umożliwienie tworzenia aptek specjalistycznych wytwarzających leki recepturowe, poprawi konkurencyjność i dostęp do leków recepturowych na całym rynku aptecznym, w szczególności w aptekach które dzisiaj ich nie wytwarzają, albo wytwarzają w ograniczonym zakresie.

Innym ważnym zagadnieniem jest uregulowanie kwestii dyżurów. Obecnie o dyżurach w aptekach decydują samorządy, a koszty ich prowadzenia związane z utrzymywaniem większej liczby personelu i pracy trzyzmianowej ponoszą apteki. Wśród innych, ważnych zmian dla rozwoju rynku farmaceutycznego jest także wprowadzenie Ustawy o zawodzie farmaceuty i wzmocnienie roli kierownika apteki . Zmiany wymagają także przepisy zakazujące reklamy aptek, które w obecnym kształcie blokują rozwój nowych usług farmaceutycznych. Palącym problemem jest także brak rozporządzenia o sprawowaniu opieki farmaceutycznej na które farmaceuci oczekują kilka lat.

Wyrażamy satysfakcję z dialogu w sprawie zmian, które są tak istotne dla całego społeczeństwa i mają wpływ na zdrowie oraz jakość życia Polaków.