Trójmorze czeka na sektor prywatny i buduje Bank Rozwoju

Mija 10 lat od wydarzenia, które wciąż ma potencjał trwałej i istotnej zmiany kierunków rozwojowych naszej części Europy. Jednak by przetrwać zmiany politycznych wektorów, Inicjatywa Trójmorza potrzebuje nowego, biznesowego impulsu. To może uzupełnić geopolityczną agendę tworzenia sojuszu na linii północ-południe. Jedno jest pewne, ten międzynarodowy projekt zainicjowany w 2015 roku przez prezydenta Polski Andrzej Duda i prezydent Chorwacji Kolindę Grabar–Kitarović będzie kontynuowany, a zainteresowanie formatem rośnie. Nie tylko w Europie.

Prezydent Andrzej Duda podczas odbywającego się w kwietniu w Warszawie Forum Biznesu, zorganizowanego po raz pierwszy w ramach Szczytu Inicjatywy Trójmorza, podkreślił, że jego główną ideą jest budowanie gospodarczej łączności między krajami regionu. Efektem wiosennego szczytu było m.in. powołanie dedykowanej platformy współpracy dla sektora prywatnego, której zadaniem jest stymulowanie możliwości inwestycyjnych i koordynacja współpracy w regionie przy wsparciu projektów transgranicznych. Tak powstała Rada Biznesu Trójmorza (TSBC), której przedstawiciele w dziesiątą rocznicę powołania inicjatywy łączącej dziś 13 krajów UE od Bałtyku po Morze Czarne i Adriatyk, przedstawili niezwykle ciekawy raport i rekomendacje rozwojowe dla tego formatu.

Po co nam Trójmorze?

Po 10 latach Trójmorze to już sojusz 13 państw (Polska, Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry oraz Grecja). Partnerem strategicznym Inicjatywy są przede wszystkim Stany Zjednoczone, a prezydent Donald Trump wielokrotnie sygnalizował duże zainteresowanie wsparciem tego projektu. Ale partnerami Trójmorza są także Niemcy i Komisja Europejska, Japonia, Hiszpania oraz Turcja. I dodać trzeba, że cztery kraje uzyskały w tej dekadzie status państw uczestniczących (associated participating states) – to Ukraina, Mołdawia, Albania i Czarnogóra. Istotne jest, podkreślane bardzo wyraźnie przez przedstawicieli TSBC, że Trójmorze jest porozumieniem komplementarnym dla Unii Europejskiej, a nie konkurencją. Pozwala bowiem partnerom z całego świata i tzw. „starej unii” podejmować działania wobec całej grupy państw Europy Środkowej i Wschodniej, które wspólnie generują PKB na poziomie niespełna 17 proc. unijnego produktu.

„Za pięć lat łączny PKB państw Trójmorza może już stanowić 19-20 proc. PKB całej Unii Europejskiej” – ocenia Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes Three Seas Business Council (TSBC). – Widać też, że średni wzrost PKB w ostatnich pięciu latach w tzw. postkomunistycznych krajach Trójmorza, wyłączając Grecję i Austrię, to ok. 2,0 proc., gdy w całej Unii wyniósł on 1,1 proc. To dwa razy większy wzrost gospodarczy niż Unia Europejska, co zwraca uwagę na świecie”.

Niewątpliwie czynnikiem wciąż ograniczającym ten rozwój są braki w infrastrukturze, ale z drugiej strony też w takiej świadomości biznesowej - świadomości tego, że biznes można robić nie tylko sprzedając swoje produkty czy usługi do tak zwanej starej Unii, ale również patrząc na wymianę na kierunku północ-południe” – uzupełnia Paweł Nierada, starszy doradca w TSBC i współzałożyciel Rady Biznesu Trójmorza.

Notabene zarówno prezes Daszyńska-Muzyczka, jak i Paweł Nierada tematem Inicjatywy Trójmorza zajmują się od wielu lat, bowiem to właśnie Bank Gospodarstwa Krajowego, którym kierowali, stał się współzałożycielem i głównym inwestorem finansowej części formatu, czyli Funduszu Trójmorza. Dziś przedstawiając rekomendacje wynikające z debat Forum Biznesowego, proponują kolejny krok – utworzenie Banku Rozwoju Trójmorza.

Biznes przed politykę

Wiosną, w czasie warszawskiego szczytu doszło po raz pierwszy do niezwykle ważnej debaty z udziałem dziewięciu prezydentów i jednego premiera, w której członkowie Inicjatywy podsumowali 10 lat Trójmorza i przedstawili wizje na przyszłość. Raport zawiera ponad 150 konkretnych rekomendacji, które zostaną przekazane rządom, Komisji Europejskiej i europarlamentarzystom. Wśród nich znalazły się apele o uproszczenie procesów administracyjnych w digitalizacji infrastruktury (panel logistyka i transport), przyjęcie spójnych, długoterminowych polityk energetycznych opartych na dowodach, budowanie strategicznych rezerw przed kryzysami (na wzór Ukrainy), uwzględnianie kosztów sektorowych przy integracji OZE (panel energia), wspieranie prywatnych firm i innowacji poprzez państwowe fundusze (panel obronność i odporność), umożliwienie funduszom emerytalnym i inwestorom efektywnego lokowania kapitału w infrastrukturę (panel gospodarka i finanse), inwestowanie we wspólną infrastrukturę cyfrową z sektorem prywatnym (panel digitalizacja).

Jak widać choćby w przytoczonych przykładach, w dyskusjach na temat rozwoju Trójmorza coraz większe znaczenie ma zaproszenie do współpracy kapitału prywatnego. To sprawić może, że dotychczasowy projekt polityczny, czy geopolityczny nabierze biznesowego napędu generowanego nie tylko z funduszu zasilanych budżetami państw członkowskich. Zakładając, że Polska wciąż pozostaje liderem Inicjatywy, to nad Wisłą właśnie musiałby zostać podjęty „pierwszy krok”. Choćby w kierunku budowania zaplecza finansowego dla tego wyjątkowego mariażu przedsiębiorców i państwa, gwarancji dla podejmowanych wyzwań i projektów w skali całego Trójmorza. Czy będzie nim właśnie Bank Rozwoju Trójmorza?

”Polska jest największym krajem Inicjatywy i wszystkie kraje obserwują jaki będzie tak naprawdę ruch po naszej stronie, jaka jest decyzja Polski, jak do danego pomysłu przedsięwzięcia podchodzi Polska” – wyjaśnia Beata Daszyńska-Muzyczka.

Fundusz z sukcesem

Pierwszym krokiem do finansowego zaplecza Inicjatywy było z pewnością utworzenie Funduszu Trójmorza. Fundusz zaangażowany został w wiele kluczowych projektów inwestycyjnych obejmujących swoim zasięgiem kraje Europy Środkowo-Wschodniej, w sektorach transportu, energetyki i digitalizacji.

„Fundusz Trójmorza trzeba uznać za sukces i to na wielu polach. Nie ma globalnie przykładu tak szybkiego uruchomienia międzynarodowego funduszu inwestycyjnego – zajęło nam to osiem miesięcy, gdy w innych przypadkach to z reguły 2-3 lata. W ciągu dwóch i pół roku Fundusz praktycznie „rozinwestował” pieniądze i osiągnął zwrot na poziomie 13-15 proc. To największy sukces. Więc jakby dzisiaj ktokolwiek mnie spytał: „No to co następne?”, powiem krótko - stworzyć kolejny fundusz” – mówi prezes Daszyńska-Muzyczka.

Bank rozwoju byłby pójściem za ciosem. I choć jest to oczywiście trudniejsze – mamy już swoje doświadczenia. I mamy wtedy instrument, który generuje zupełnie inną masę tej podbudowy, tego zaplecza dla realizowania inwestycji w państwach Trójmorza – mówi Paweł Nierada. „Mamy szansę i możliwość utworzenia czegoś, co się wpisze w architekturę potrzeb tego regionu, a może współpracować bardzo efektywnie i z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i z EBOR-em w zakresie wielu projektów, łączenia instrumentów finansowych, żeby przyspieszyć inwestycje, których tak bardzo potrzebujemy” – precyzuje Daszyńska-Muzyczka. - Zainteresowanie w regionie jest bardzo duże. Bardzo pozytywny odzew uzyskaliśmy w Rumunii, w Bułgarii, w Chorwacji. Jest czas na multilateralny bank rozwoju uzupełniający ofertę Trójmorza dla biznesu”.

Czas na Trumpa i Nawrockiego

„Do tej pory (…) projekt Trójmorze był traktowany jako narzędzie polityczne przeprowadzania zmian w Europie Środkowej. Teraz górę bierze przekonanie, że jest to przede wszystkim inicjatywa ekonomiczna, służąca rozwojowi infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej w regionie. To sprawia, że pojawia się realna szansa na pogłębienie współpracy (…)”– pisał w marcu na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” Jakub Janda, dyrektor European Values ​​Think-Tank.

Raport przedstawiony przez TSBC jest tego najlepszym dowodem. Rekomendacje związane z wejściem w nową fazę rozwoju Inicjatywy wskazują na wciąż rosnące zainteresowanie projektem europejskiej „trzynastki”. Dowodem może być strategiczne partnerstwo Japonii, a także umowy partnerskie z Turcją i Hiszpanią.

Prezydent RP Karol Nawrocki, deklarujący otwarcie kontynuację projektu Trójmorza, właśnie o tym formacie rozmawiał z prezydentem USA. Więcej, podczas spotkań z szefami państw regionu, w czasie swoich pierwszych wizyt właśnie Trójmorze stało na szczycie agendy spotkań na Litwie, w Finlandii, czy we Francji. Potencjał regionu z pewnością jest bardziej kuszący dla biznesu globalnego. Pozostaje pytanie, czy globalny biznes wie, gdzie trzeba zadzwonić, z kim się skontaktować, żeby zrobić z Trójmorzem „deal”?

„Amerykanie powiedzieli, że chcielibyśmy wiedzieć, gdzie jest ten jeden telefon do Trójmorza. No to my jesteśmy tym jednym telefonem do Trójmorza, chcielibyśmy być” – mówi Paweł Nierada o TSBC. „Tworzymy centrum kompetencji, które właśnie animuje komunikację między wszystkimi interesariuszami w regionie. Z perspektywy samego biznesu i inwestorów jesteśmy tym miejscem, gdzie możemy zagospodarować tę przestrzeń informacji i kontaktów. Do tego dodać trzeba wymiar promowania potencjału gospodarczego Trójmorza, nie tylko na zewnątrz, ale także i wewnątrz w społecznościach kraju”.

„Jesteśmy takim Center of Excellence, gdzie będziemy chcieli łączyć biznes, kapitał, współpracę z ambasadami, z Policy Makers, bo pracujemy cały czas z biurami prezydentów w całym w całym regionie, ale też współpraca z NGO-sami, think-tankami, żeby się dzielić wiedzą, żeby porządkować wiedzę i informacje na temat Trójmorza” – precyzuje prezes TSBC Beata Daszyńska-Muzyczka.

Maciej Wośko, redaktor naczelny wGospodarce.pl i „Gazety Bankowej”

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Działała sto lat. Nie przetrzymała rządów Tuska

To nie dron, a rakieta! Dlaczego rząd Tuska okłamał prezydenta?

„1 mln Polaków może wrócić do kraju”. Oto projekt Biereckiego

»»Prezydent Karol Nawrocki po wizycie w Niemczech: Sugerowałem, by reparacje finansowały Polski System Obrony – oglądaj w telewizji wPolsce24