Majstrowanie przy upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka na nowych zasadach niepokoi środowisko bankowe. Przyczyną jest rozszerzenie w zastosowaniu tzw. względów słuszności i względów humanitarnych.

Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich obawia się, że wraz ze zmiana zasad powiększy się grupa konsumentów, zadłużających się w sposób umyślny i nieodpowiedzialny. A upadłość konsumencka zacznie być postrzegana jako luka prawna do wymigania się od spłaty zobowiązań. Być może w konsekwencji pociągnie to za sobą zwiększone ryzyko kredytowe, co w praktyce oznacza obostrzenia w udzielaniu kredytów, a także prawdopodobnie wzrost ich kosztów.

Co ma się zmienić?

Względy słuszności to podstawowe normy moralne oraz obyczajowe będące wyrazem instynktownego poczucia sprawiedliwości. Sąd bierze pod uwagę okoliczności, w których działał dłużnik sprawdzając czy miały one wpływ na jego nieakceptowane prawnie zachowanie. Względy humanitarne to branie pod uwagę dłużnika jako człowieka, któremu nie wolno odmówić godności ludzkiej. W praktyce oznacza to, że sąd zbadać musi okoliczności i ocenić, czy odmowa przeprowadzenia upadłości konsumenckiej nie jest zbyt dotkliwą konsekwencją dla postępowania konkretnego dłużnika.

Dzisiaj tymi względami sąd kieruje się tylko jeśli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej:

1. w stosunku do dłużnika prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe i zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na jego wniosek

2. plan spłaty wierzycieli – ustalony dla dłużnika we wcześniej prowadzonym postępowaniu upadłościowym – został uchylony na skutek niewykonywania określonych w nim obowiązków

3. dłużnik mając taki obowiązek, wbrew przepisom nie zgłosił wcześniej w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości dla przedsiębiorcy

4. dokonana przez dłużnik czynność prawna została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli

5. w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań

Rozszerzenie zastosowania względów słuszności i względów humanitarnych oznacza, że upadłość konsumencką będzie można ogłosić np. w stosunku do dłużnika, który wpadł w  pętle kredytową: zaciągając kolejne zobowiązania celem spłaty posiadanego już zadłużenia popadł w kłopoty i jest niezdolny do spłaty . A to z kolei nasuwa podejrzenie, że ogłaszanie upadłości konsumenckiej stanie się metodą na szybkie wzbogacanie się zakończone sądownie przymusem spłaty jedynie części długu.

Pomysł może spodobać się także grupom przestępczym wyłudzającym kredyty na tzw. słupa. Umiejętne rozegranie oznaczać może dla nich wielokrotnie mniejsze spłaty, dzięki skorzystaniu przez podstawione osoby z nowej luki prawnej.