Nawyki z dzieciństwa procentują w późniejszym życiu

Znaczna liczba danych literaturowych wskazuje, iż warunki, w jakich rozwija się organizm w ciągu pierwszych lat życia, mają istotne przełożenie i długofalowy wpływ na zdrowie zarówno somatyczne, jak i psychiczne w wieku dorosłym.

Współczesny styl życia wielu dzieci, obejmujący w znacznym stopniu nadmierną konsumpcję produktów wysoko przetworzonych, ograniczoną aktywność fizyczną oraz niewystarczającą ilość snu, sprzyja rozwojowi zaburzeń metabolicznych, stanów zapalnych i problemów psychicznych w późniejszym okresie życia.

Wczesne interwencje

Badacze z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii przeprowadzili prospektywne badanie interwencyjne z udziałem ponad 500 dzieci w wieku 6–9 lat, które obserwowane były przez osiem lat.

Uczestników podzielono na dwie grupy – jedna z nich wdrożyła zaplanowane zmiany stylu życia, obejmujące poprawę jakości diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej, głównie w ciągu pierwszych dwóch lat trwania badania. Po upływie ośmiu lat grupie badanej zaobserwowano istotne różnice w poziomach ponad 80 metabolitów, w porównaniu z grupą kontrolną.

Zmiany dotyczyły przede wszystkim metabolitów związanych z lipidami, stanem zapalnym oraz zdrowiem jelit. Największe różnice odnotowano jednak w zakresie amidów kwasów tłuszczowych – związków regulujących stan zapalny, masę ciała, łaknienie, sen, ból oraz lęk. Autorzy badania wskazują, iż wczesne, trwałe zmiany stylu życia mogą wywierać długofalowy wpływ na trajektorię zdrowotną jednostki.

Badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Birmingham oraz University of dowodzi, iż przewlekły stan zapalny obecny w dzieciństwie, może stanowić wspólny czynnik ryzyka dla rozwoju zarówno zaburzeń psychicznych, jak i kardiometabolicznych w wieku dorosłym.

Analizie poddano dane ponad 6,5 tysiąca osób, którym oznaczono stężenie białka C-reaktywnego w wieku 9, 15 i 17 lat. Wyróżniono trzy profile zapalne: niski (dominujący), wczesny (szczyt CRP w wieku 9 lat) oraz późny (szczyt CRP w wieku 17 lat).

Osoby z profilem wczesnego zapalenia po osiągnięciu wieku 24 lat charakteryzowały się istotnie wyższym ryzykiem rozwoju zaburzeń psychicznych – 4,6-krotnie zwiększone ryzyko psychozy oraz 4,37-krotnie wyższe zagrożenie ciężką depresją – w porównaniu do uczestników z niskim stężeniem CRP.

Sen – kluczowy element

Dane z projektu Avon Longitudinal Study of Parents and Children, analizowane przez naukowców z University of Birmingham, ujawniły silny związek pomiędzy jakością snu we wczesnym dzieciństwie, a ryzykiem wystąpienia objawów psychotycznych w życiu dorosłym.

Czas trwania snu mierzono w wieku 6, 18, 30 miesięcy oraz 3,5, 4–5 i 6 lat. Po osiągnięciu wieku 24 lat oceniono częstość występowania doświadczeń psychotycznych.

Krótszy czas snu we wczesnym dzieciństwie wiązał się z ponad 3,6-krotnie zwiększonym ryzykiem doświadczeń psychotycznych i 2,5-krotnie wyższym ryzykiem diagnozy zaburzeń psychotycznych.

Część owej zależności mediowana jest przez poziom interleukiny 6 – silnego biomarkera stanu zapalnego.

Autorzy podkreślają jednak, że choć przejściowe trudności ze snem są zjawiskiem typowym dla wieku dziecięcego, to mimo to przewlekły deficyt snu może mieć istotne konsekwencje dla zdrowia psychicznego w wieku dorosłym, których na szczęście można potencjalnie uniknąć poprzez odpowiednią interwencję.

Filip Siódmiak

Źródła: • Zarei, Iman et al. “Eight-year diet and physical activity intervention affects serum metabolites during childhood and adolescence: A nonrandomized controlled trial.” iScience vol. 27,7 110295. 17 Jun. 2024.

• Palmer, Edward R et al. “Trajectories of Inflammation in Youth and Risk of Mental and Cardiometabolic Disorders in Adulthood.” JAMA psychiatry vol. 81,11 (2024): 1130-1137.

• Morales-Muñoz, Isabel et al. “Role of Inflammation in Short Sleep Duration Across Childhood and Psychosis in Young Adulthood.” JAMA psychiatry vol. 81,8 (2024): 825-833.

»» Inne porady dotyczące zdrowia i snu czytaj tutaj:

Oto powody dla których warto zadbać o sen

Zaburzenia snu nie tylko ze zmęczenia…

Co zjeść na lepszy sen?

Melatonina dobra nie tylko na sen

Dieta dla zdrowego mózgu

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.