Korzystne dla małych i średnich firm: orzeczenia w sprawach cywilnych już automatycznie wykonalne w całej UE

Od soboty orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wykonalne w jednym państwie członkowskim będą się stawać automatycznie wykonalne w całej Unii, zaś konsumenci w sporach z firmami spoza UE będą mogli pójść do sądu w swoim kraju.

Z dniem dzisiejszym wchodzą w życie przepisy, dzięki którym przedsiębiorstwa i konsumenci będą mogli łatwiej rozwiązywać transgraniczne spory prawne. Według szacunków Komisji Europejskiej rocznie przyniesie to w całej Unii nawet 48 mln euro oszczędności. Jak oceniła komisarz ds. sprawiedliwości i równości Vera Jourova nowe przepisy pomogą zaoszczędzić od 2 tys. do 12 tys. euro na sprawę.

"Różnicę odczują przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa, a przed firmami z całej Europy otworzy się wiele nowych możliwości" - powiedziała Jourova cytowana w komunikacie KE.

Od soboty orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wykonalne w jednym państwie członkowskim będą się stawać automatycznie wykonalne w każdym kraju Unii. Zlikwidowano procedurę pośrednią, tzw. exequatur, która w ponad 95 proc. przypadków była czystą formalnością. Wierzyciel z chwilą wydania orzeczenia w jednym państwie będzie mógł rozpocząć jego egzekucję w innym kraju. Pozostawiono możliwość wstrzymania egzekucji przez sądy w wyjątkowych okolicznościach, np. w razie naruszenia prawa do rzetelnego procesu.

Wchodzące w życie przepisy mają też lepiej chronić konsumentów i pracowników w sporach prawnych dotyczących państw spoza UE. W razie zakupu towarów od przedsiębiorstwa, które ma siedzibę poza Unią, konsument z Europy będzie miał dostęp do wymiaru sprawiedliwości w swoim kraju i nie będzie musiał wnosić sprawy do sądu w państwie nienależącym do UE. Analogicznie pracownicy będą mogli podejmować kroki prawne przeciwko swoim pracodawcom spoza UE przed sądem państwa członkowskiego.

Nowe przepisy gwarantują też, że sąd wskazany przez spółki w umowie będzie miał pierwszeństwo w przypadku równoległych postępowań.

"W przeszłości umowy dotyczące właściwości sądu można było obejść, wnosząc sporną sprawę do sądu innego państwa członkowskiego UE (zamiast do sądu wskazanego w umowie), aby opóźnić rozwiązanie sporu. Nowe przepisy uniemożliwiają stosowanie tego typu praktyk" - napisano w komunikacie KE.

Wchodzące w życie w sobotę zmiany obejmują unijne rozporządzenie ws. jurysdykcji, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych (tzw. Bruksela I). Projekt reformy Komisja przedstawiła w 2010 r., a ostateczną wersję przyjęto w grudniu 2012 r. Przepisy opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE przed dwoma laty. Zmiany przygotowano po przeprowadzonym w 2010 r. badaniu, z którego wynikało, że prawie 40 proc. przedsiębiorstw byłoby w większym stopniu zainteresowanych wymianą handlową poza swoim rynkiem krajowym, gdyby uproszczono procedury sądowego rozstrzygania sporów.

Z Brukseli Rafał Lesiecki (PAP)