Stopy procentowe EBC korzystne dla strefy euro
Prowadzenie w dłuższym okresie czasu przez banki centralne poszczególnych państw polityki niskich stóp procentowych stanowi poważne zmartwienie i stratę zarówno dla banków komercyjnych jak i posiadaczy depozytów, w tym szczególnie dla tzw. drobnych ciułaczy. Jest to jednak wysoce korzystna polityka dla finansów publicznych. Poszczególne państwa spłacają bowiem w takiej sytuacji coraz mniejsze odsetki od swojego zadłużenia, co przyczynia się do znacznej poprawy stanu ich budżetów.
Taka sytuacja utrzymuje się od prawie dziesięciu lat w strefie euro, gdzie Europejski Bank Centralny (EBC)), pod kierownictwem prezesa Mario Draghiego, prowadzi od 2008 roku konsekwentną polityką utrzymywania bardzo niskich stóp procentowych. Pewnym paradoksem jest fakt, że największym krytykiem strategii Draghiego były Niemcy, które najbardziej na niej skorzystały spośród wszystkich pozostałych krajów strefy euro. Gdyby bowiem utrzymane zostały wyższe stopy procentowe, to z budżetu Niemiec trzeba by zapłacić w latach 2008-2017 należne odsetki w wysokości 450, 4 mld euro. W rzeczywistości Niemcy zapłaciły z tytułu obsługi swojego długu w tym okresie tylko 288 mld euro odsetek. Oszczędności z tego tytułu wyniosły więc aż 162 mld euro , co stanowi ekwiwalent połowy całego federalnego budżetu tego państwa. Podobne oszczędności wynikające ze spłaty niskich odsetek zanotowały w tym okresie budżety wszystkich niemieckich landów. Niektóre z nich zwiększyły wydatki publiczne, szczególnie na rozbudowę infrastruktury transportowej. W bieżącym roku nowy minister finansów Niemiec Olaf Scholz zamierza zwiększyć wydatki publiczne z federalnego budżetu o 46 mld euro w okresie najbliższych czterech lat i to niezależnie od zmian stóp procentowych ECB w tym okresie.
Z prowadzonej przez ECB w latach 2008-2017 polityki niskich stóp procentowych skorzystały również takie kraje jak Francja, Włochy , Holandia , Hiszpania i w nieco mniejszym stopniu także Belgia, Grecja, Austria, Finlandia, Irlandia i Portugalia. Przykładowo Francja zaoszczędziła w wyniku niskich stóp procentowych 275,3 mld euro, Włochy 216,0 mld euro, Holandia 83,8 mld euro i Hiszpania 80,5 mld euro. Z kolei Belgia zaoszczędziła z tego tytułu 50,5 mld euro, Grecja 45,9 mld euro, Austria 42,6 mld euro, Finlandia 17,5 mld euro , Irlandia 15,2 mld euro i Portugalia 14.0 mld euro. Wszystkie kraje strefy euro zaoszczędziły od 2018 roku z tytułu spłaty niższych niż przewidywano w ich budżetach stóp procentowych prawie 1,15 bln euro. Według prognoz ECB we wszystkich też krajach tej strefy wystąpi w 2018 roku mniejszy niż 3 proc. deficyt budżetowy , także dzięki niższym spłatom odsetek od ich zadłużenia. Pewnym wyjątkiem mogą być Portugalia i Hiszpania, gdzie utrzymuje się niskie tempo wzrostu PKB i w tych krajach deficyt budżetowy może być w br. nieco wyższy niż 3 proc. wartości ich produktu krajowego brutto.
