Ministrowi pali się grunt pod nogami, ale budżet za 2012 rok NIK ocenia dobrze

W 2012 r. budżety państwa oraz środków europejskich były wykonywane w warunkach spowolnienia gospodarczego w Polsce i recesji w UE - powiedział dziś w Sejmie prezes NIK Jacek Jezierski. Dodał, że Izba pozytywnie ocenia ich wykonanie przez rząd.

Sejm zajmuje się sprawozdaniem komisji finansów dotyczącym wykonania budżetu państwa za 2012 r. oraz udzieleniem rządowi absolutorium. Jezierski wskazał, że kraje UE odnotowały ujemny wzrost PKB, w tym strefa euro na poziomie minus 0,6 proc. "Kryzys w Unii Europejskiej miał wpływ na obniżenie tempa wzrostu całej gospodarki światowej, w tym gospodarki Polski. Dynamika PKB w Polsce jest silnie uzależniona od wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej" - zaznaczył.

Jak mówił, w 2012 r. produkt krajowy brutto w Polsce zwiększył się realnie o 1,9 proc. wobec wzrostu o 4,5 proc. w 2011 r. i 3,9 proc. w 2010 r. "W odróżnieniu od lat poprzednich, głównym czynnikiem wspierającym wzrost gospodarczy w 2012 r. był eksport, a nie popyt krajowy. Spowolnieniu wzrostu gospodarczego towarzyszyło zahamowanie wzrostu produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedaży detalicznej i spadek produkcji budowlano-montażowej" - podkreślił prezes NIK.

Jezierski powiedział, że skala spowolnienia wzrostu gospodarczego była nieco większa niż zakładano. "Tempo wzrostu PKB było o 0,6 punktu procentowego niższe niż przyjęto w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej. Osłabienie wzrostu gospodarczego spowodowało stagnację na rynku pracy" - podkreślił.

Prezes NIK powiedział, że Izba pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa i budżetu środków europejskich. "Mimo niesprzyjających okoliczności, budżet państwa i budżet środków europejskich w 2012 r. zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową" - dodał.

Jak mówił, limit wydatków budżetu państwa i deficytu ustalonych w ustawie budżetowe nie został przekroczony. "Wydatki budżetu państwa były niższe o 3,3 proc. niż planowano, a dochody o 2,1 proc." - powiedział. Dodał, że deficyt był o 14,3 proc. niższy od planowanego. "Lepiej niż w roku poprzednim został zrealizowany budżet środków europejskich. Dochody wykonano w 89,1 proc. Limit wydatków wykorzystano w 88,6 proc. Wykonanie budżetu środków europejskich zamknęło się deficytem niższym o 19,4 proc. od planowanego" - powiedział.

Jezierski zwrócił uwagę, że po raz pierwszy od 2007 r. obniżyły się w 2012 r. relacje państwowego długu publicznego oraz długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB.

"Dane z ostatnich pięciu lat o długu publicznym i deficycie sektora finansów publicznych wskazują, że dług i deficyt liczony metodą krajową był niższy od długu i deficytu liczonego zgodnie z metodologią stosowaną przez Unię Europejską. Różnica ta z roku na rok staje się coraz większa" - podkreślił.

Jezierski wskazał, że dochody budżetu państwa, zaplanowane w ustawie budżetowej, nie zostały wykonane. "Były niższe od planowanych o 6,2 mld zł. Spowodowało to przede wszystkim niskie wykonanie dochodów podatkowych. Z tego tytułu pozyskano o 16,5 mld zł mniej niż prognozowano, w tym z podatku od towarów i usług o 12,2 mld zł" - powiedział.

Według prezesa NIK, niższe wykonanie dochodów podatkowych to efekt głównie mniej korzystnej niż prognozowało Ministerstwo Finansów sytuacji makroekonomicznej, przeszacowania skutków zmian regulacji mających wpływ na wzrost dochodów podatkowych, a także pogorszenia skuteczności poboru podatków.

Jezierski powiedział, że przekroczony został o ok. 36 proc., czyli o 10 mld zł, plan dochodów niepodatkowych. "Zasadniczy wpływ na poziom ich wykonania miała nieplanowana wpłata z zysku NBP za 2011 r. w kwocie 8,2 mld zł. W trakcie prac nad projektem ustawy budżetowej Narodowy Bank Polski nie przewidywał wypracowania zysku w 2011 r." - wyjaśnił.

Prezes NIK mówił również o ściągalności dochodów podatkowych oraz zaległości z lat ubiegłych. "Szybciej niż w latach poprzednich rosły zaległości podatkowe. Na koniec 2012 r. wynosiły one 27,1 mld zł i były wyższe o 18,3 proc. niż w 2011 r. Tempo wzrostu zaległości podatkowych było wyraźnie wyższe niż w poprzednich latach" - powiedział.

Jezierski poinformował, że na koniec 2012 r. funkcjonowało 28 państwowych funduszy celowych, których zarówno przychody i wydatki wyniosły ponad 212 mld zł. "Przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiły 81,8 proc. przychodów wszystkich funduszy, a wydatki 83 proc. wydatków tych funduszy. Stan funduszy na koniec 2012 r. wyniósł 3,5 mld zł i był o 10,5 proc. wyższy od stanu na koniec 2011 roku" - podkreślił.

Izba pozytywnie oceniła wykonanie założeń polityki pieniężnej w 2012 r., pomimo że od stycznia do września inflacja kształtowała się powyżej celu inflacyjnego. Jak mówił Jezierski, średnioroczna inflacja w 2012 r. wyniosła 3,7 proc., lecz w grudniu obniżyła się do 2,4 proc., tj. poniżej celu inflacyjnego.

"Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w czerwcu tego roku podjęło uchwalę, w której wyraziło pozytywną opinię w sprawie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium za 2012 r." - podkreślił. Zaznaczył jednak, że wprowadzone zmiany systemowe są niewystarczające do rozwiązania problemów finansów publicznych.

Zgodnie ze sprawozdaniem z wykonania budżetu za 2012 r. przyjętym przez rząd pod koniec maja br., dochody budżetu państwa wyniosły 287 mld 595 mln 114 tys. zł, a wydatki sięgnęły 318 mld 1 mln 861 tys. zł. W efekcie deficyt budżetu państwa wyniósł 30 mld 406 mln 746 tys. zł.

(PAP)

dol/ mki/ jra/