Nowa ustawa o prawach konsumenta, czyli o czym przedsiębiorca powinien wiedzieć?
Pod koniec maja bieżącego roku, Sejm uchwalił ustawę dotyczącą praw konsumenta. Przedmiotowa ustawa wejdzie w życie dnia 25 grudnia 2014 r. wprowadzając szereg zmian w porządku prawnym zarówno po stronie konsumenta, jak i przedsiębiorców. Decyzją Ustawodawcy obie strony zyskają nowe uprawienia, ale także szereg dodatkowych obowiązków.
Niniejszy artykuł ma na celu usystematyzowanie najważniejszych informacji związanych z nowymi przepisami, gdyż nowe przepisy zrewolucjonizują funkcjonowanie sklepów internetowych.
Ustawa ma na celu dostosowanie polskiego prawa do zapisów unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów. Ponadto ujednolici i doprecyzuje przepisy dotyczące umów konsumenckich w zakresie m.in.:
• obowiązków informacyjnych,
• wymogów formalnych oraz prawa odstąpienia od nich,
• umów zawieranych w okolicznościach typowych tj. w lokalu przedsiębiorstwa oraz w okolicznościach nietypowych tj. poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość.
Od 25 grudnia 2014 r. w całej Unii Europejskiej obowiązywać będą jednolite przepisy dotyczące sprzedaży przez Internet. Nowe regulacje likwidują bariery prawne, co w konsekwencji może przyczynić się do rozwoju handlu transgranicznego. Przepisy ustawy będą bardziej precyzyjne, a dotychczasowe, które sprawiały problemy przedsiębiorcom i konsumentom zostaną wyeliminowane.
W związku z wejściem w życie nowej ustawy, przestaną obowiązywać dotychczasowe przepisy, które stanowiły do tej pory podstawę dla działalności przedsiębiorców w Internecie tj. ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, a także ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z nową regulacją na przedsiębiorcę, już na etapie zawierania umowy z konsumentem, nałożone będą obowiązki informacyjne. Przedsiębiorca zgodnie z art. 12 ustawy zobowiązany jest do udzielenia w sposób jasny, rzetelny i zrozumiały, szeregu informacji takich jak: dane identyfikacyjne, główne cechy świadczenia, wskazówki o możliwości i terminie odstąpienia od umowy, procedurze reklamacyjnej, cenie zakupu za towar wraz z należnymi podatkami, sposobie i terminie zapłaty, sposobie i terminie spełnienia świadczenia, koszcie zwrotu rzeczy. Powyższe informacje przedsiębiorca powinien uwzględnić w regulaminie sklepu internetowego. Realizacja tego obowiązku ma zagwarantować, iż konsument będzie w pełni świadomy swoich praw.
Kolejne zobowiązanie jakie nowa ustawa nakłada na przedsiębiorcę, to obowiązek przekazania konsumentowi potwierdzenia zawarcia umowy na odległość na trwałym nośniku i w rozsądnym czasie po jej zawarciu - jednak nie później niż w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi. Brak wdrożenia przez przedsiębiorcę obowiązków informacyjnych stanowić będzie wykroczenie z art. 139b Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z tym przepisem, kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, zawierając umowę z konsumentem, nie spełni wymagań dotyczących udzielenia informacji lub wydania dokumentu przewidzianych w jej przepisach, podlegać będzie karze grzywny w wysokości od 20 do 5 000 zł.
Obecnie konsument ma 10 dni na odstąpienie od umowy. Nowa ustawa wydłuży natomiast termin na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawartej na odległość bez podawania przyczyny do 14 dni. Ustawa wprowadza również gotowy do wykorzystania wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, który co do zasady stanowić powinien załącznik do regulaminu sklepu lub umowy.
Przedsiębiorca zobowiązany będzie do zwrotu konsumentowi wszelkich płatności, w tym także kosztów dostarczenia rzeczy, z tym zastrzeżeniem, że jeśli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy do przedsiębiorcy inny niż najtańszy sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, wówczas przedsiębiorca zobowiązany jest do zwrotu jedynie kosztu najtańszego sposobu dostarczenia. Nie poinformowanie konsumenta o prawie odstąpienia od umowy powoduje negatywne konsekwencje dla przedsiębiorcy. Konsument nabywa wówczas prawo do odstąpienia od umowy w okresie 12 miesięcy liczonych po upływie terminu 14-dniowego, kiedy to konsument mógłby od umowy skutecznie odstąpić, gdyby został należycie poinformowany.
Istotnym zagadnieniem wpływającym na ważność zawieranej umowy są dwie kwestie uregulowane w art. 17 ustawy o prawach konsumenta. Przedsiębiorca, który prowadzi sprzedaż w sklepie internetowym musi zapewnić, by konsument w momencie składania zamówienia potwierdził wyraźnie, że wie, iż zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Urzeczywistnić ten obowiązek można, poprzez umieszczenie na końcu procedury składania zamówienia przycisku ze słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty”, „transakcja z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego sformułowania. Niezapewnienie powyższego powoduje, że taka umowa nie zostaje zawarta. Co za tym idzie konsument nie będzie musiał odbierać przesyłki, a przedsiębiorca nie będzie miał podstaw do żądania od konsumenta zwrotu poniesionych kosztów wysyłki.
Kolejną istotną zmianą wprowadzoną przez Ustawodawcę jest kwestia rękojmi tj. odpowiedzialności za wady sprzedawanej rzeczy. Obecnie w tym zakresie obowiązują dwie różne regulacje zawarte w Kodeksie cywilnym oraz w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Nowa ustawa ma na celu scalenie powyższych regulacji, a kwestie rękojmi i gwarancji zawarte będą tylko w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z nim, jeśli kupującym jest konsument, to przedsiębiorca zobowiązany jest niezwłocznie wydać rzecz kupującemu, jednak nie później niż 30 dni od dnia zawarcia umowy chyba, że wiążąca ich umowa stanowi inaczej.
Ponadto Kodeks cywilny wydłuża czas trwania domniemania, iż wada towaru lub jej przyczyna istniała w chwili zakupu z dotychczasowych 6 miesięcy do 12 miesięcy. Od 25 grudnia 2014 r. kupujący będzie mógł złożyć oświadczenie i tym samym wybrać, czy w związku z wadą towaru żąda naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub zwrotu. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli przedsiębiorca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Powyższe ograniczenie nie ma zastosowanie, jeśli rzecz była już wymieniona lub naprawiona, chyba że wady są nieistotne.
W dniu wejścia w życie nowej ustawy przedsiębiorca, na stronie swojego sklepu internetowego, zobowiązany jest do posiadania dwóch regulaminów. Pierwszy z nich powinien być zgodny z dotychczasowymi przepisami i będzie miał zastosowanie w stosunku do tych klientów, którzy złożyli zamówienie w sklepie do dnia 25 grudnia 2014 roku. Drugi regulamin dostosowany będzie do nowych przepisów, przeznaczony dla tych kupujących, którzy złożyli zamówienia po 25 grudnia. W związku z powyższym przez pierwsze dwa lata zastosowanie będą miały dwa reżimy prawne, gdyż tyle trwa obecna tzw. odpowiedzialność sprzedawcy za niezgodność towaru z umową.
Brak wdrożenia powyższych nowych zapisów ustawy może zostać zakwalifikowany jako naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może za takie działanie nałożyć sankcję nawet do 10% rocznego obrotu.
Zgodnie z nowymi przepisami przedsiębiorca zobowiązany jest:
• wprowadzić powyższe zmiany w regulaminie,
• a następnie sprawdzić czy nie pojawiają się w nim klauzule niedozwolone oraz
• czy zawarte są w nim wszystkie wymagane prawem kwestie.
Nowa ustawa o prawach konsumenta wprowadza spore obciążenia dla przedsiębiorców, w tym w zakresie treści i funkcjonalności stron internetowych. Nowe przepisy będą miały wpływ na zmianę już utrwalonych sposobów postępowania, praktyk sprzedażowych oraz regulaminów.
Pozostało niewiele czasu, aby przygotować się do wejścia w życie nowych przepisów, które przypomnijmy zaczną obowiązywać w pierwszym dniu Świąt Bożego Narodzenia.
Radca Prawny
Piotr Mentlewicz
