Bezpieczeństwo – kluczowy element gry gospodarczej

Tegoroczne Krynica Forum zogniskowało dyskusje i debaty ekspertów i przedstawicieli największych polskich instytucji finansowych i przedsiębiorstw wokół bezpieczeństwa i rozwoju Europy Środkowej. Bezpieczeństwo finansowe, surowcowe, energetyczne, cyfrowe, fiskalne – właściwie w każdej dyskusji pojawiały się wątki związane z zapewnieniem Polsce i Polakom bezpiecznej przyszłości.

Wśród panelistów nie zabrakło przedstawicieli zarządu Banku Pekao S.A., a ich udział w dyskusjach na temat najbardziej aktualnych wyzwań stojących przed polską gospodarką z pewnością był ważnym elementem debaty o najważniejszych elementach gospodarczej gry w obliczu wojny na Ukrainie, kryzysu energetycznego i walki z inflacją.

Bezpieczny polski bank i polska waluta

W panelu „Bezpieczeństwo finansowe w nowej rzeczywistości geopolitycznej – determinanty, szanse, wyzwania” prezes Banku Pekao S.A. Leszek Skiba celnie podsumował obecny stan bezpieczeństwa finansowego Polaków. Troska państwa o bezpieczeństwo finansowe obywateli jest niezwykle istotna. Celem rządu jest utrzymanie stabilności finansowej całego systemu finansowego przy tak nieprzewidywalnych czynnikach zewnętrznych, z jakimi mamy obecnie do czynienia. To banki są instytucjami pilnującymi bezpieczeństwa finansowego klientów i całego systemu. Od poziomu bezpieczeństwa w nich zależny jest poziom zaufania obywateli do instytucji finansowych. Taka zależność zmusza je do skutecznego przeciwdziałania zagrożeniom systemu finansowego.

–Jedyne zagrożenia, które obserwujemy dziś w gospodarce, to te płynące z zagranicy – związane z wojną i turbulencjami na światowych rynkach. Dlatego trzeba powiedzieć, że bezpieczeństwem finansowym jest dzisiaj dla Polski posiadanie własnej waluty. Widzimy, jak w trudnych czasach kraje bałtyckie mają problemy z dostosowaniami makroekonomicznymi. Polski złoty jest gwarantem naszego bezpieczeństwa finansowego, bo pozwala Narodowemu Bankowi Polskiemu oraz pośrednio rządowi na swobodę w kształtowaniu polityki fiskalnej – podkreślał podczas panelu prezes Leszek Skiba, wskazując, że „strategiczne decyzje o przyszłości polskiej gospodarki zapadają w Polsce. Z punktu widzenia interesów kraju rząd ma swobodę fiskalną do podejmowania decyzji i przenosi wydatki na takie cele, na które powinien. Również instytucje finansowe, które są własnością krajową, też podejmują decyzje z perspektywy interesu obywateli. Te czynniki krajowe, wewnętrzne, lokalne pozwalają nam zachować stabilność finansową państwa”.

W ocenie prezesa Banku Pekao „z jednej strony bank musi zarabiać na siebie, rozwijać się i modernizować, z drugiej strony musi kredytować gospodarkę w taki sposób, żeby zapewnić wzrost gospodarczy, żeby obywatele potrafili odpowiednio lokować swoje oszczędności i środki, rozwijać infrastrukturę i pomagać państwu w osiąganiu kolejnych celów”.

Można stwierdzić, że bezpieczeństwo finansowe jest kwestią pierwszorzędną nie tylko w działalności sektora bankowego. Tak buduje się zaufanie do instytucji państwowych, a silna gospodarka oraz własna waluta są najlepszymi gwarancjami bezpieczeństwa finansowego Polaków.

Derusyfikacja europejskiej energetyki

Innym elementem gry o bezpieczeństwo stała się rezygnacja po 24 lutego 2022 r. z surowców i paliw z Rosji. Podczas panelu poświęconego derusyfikacji europejskiej energetyki wiceprezes Banku Pekao S.A. Paweł Strączyński podkreślił, że agresja Rosji na Ukrainę ostatecznie zmieniła nastawienie państw europejskich wobec agresora, także wobec importu paliw i surowców z Rosji. Wyzwaniem stało się jednak przeprowadzenie skutecznej derusyfikacji, zwłaszcza w obszarze energetyki, a proces dekarbonizacji i rezygnacja z wykorzystania gazu, a zatem szybka transformacja, teoretycznie miały w tym pomóc. Problem polega na tym, że przemysł wciąż potrzebował węgla. Co to oznaczało dla Polski?

–Polityka Unii Europejskiej była i jest antywęglowa. Nawet spółki państwowe, górnicze czy energetyczne, które dysponowały własnymi kopalniami, ograniczały przecież wydobycie. Taki był trend wspólnoty. Nagle przyszedł kryzys i w pewnym momencie okazało się: potrzebujemy więcej węgla. Trzeba zauważyć, że przygotowanie nowych wyrobisk w kopalniach to proces inwestycyjny trwający przynajmniej dwa lata. Nie byłoby rozsądne, by w dowolnym momencie zdecydować o drastycznie większym lub mniejszym wydobyciu węgla – wskazywał wiceprezes Pekao.

Zdaniem Pawła Strączyńskiego węgiel jeszcze przez lata będzie stanowił podstawę bezpieczeństwa energetycznego Polski. Zmiana będzie możliwa dopiero wtedy, gdy pojawi się element, który będzie stanowił o prawdziwej suwerenności energetycznej kraju. Musi najpierw nastąpić przełom technologiczny dotyczący magazynowania energii, m.in. z farm wiatrowych na morzu czy lądzie. Innym korzystnym dla Polski elementem tej gry o suwerenność energetyczną może być technologia wodorowa, która mogłaby stanowić o bezpieczeństwie kraju. Jak podkreślał wiceprezes Pekao, nie bez znaczenia jest też dalsza rozbudowa odnawialnych źródeł energii i budowa elektrowni atomowych.

Zdaniem prezesa Strączyńskiego mówiąc o derusyfikacji gospodarki, należy się skupić właśnie na polskiej energetyce, która powinna przejść proces dwuetapowy. Okres przejściowy, podczas którego nadal będzie wykorzystywany gaz, ale niepochodzący z Rosji, a następnie rozbudowa energetyki odnawialnej, rozproszonej, pamiętając o stabilnej bazie z energetyki węglowej, a docelowo energetyki jądrowej. Rozwój technologiczny w zakresie energetyki, pozwalający bazować na własnych zasobach i źródłach odnawialnych, jest zatem najbezpieczniejszym wyjściem, które pozwoli na uniknięcie uzależnienia gospodarki od surowców i paliw pochodzących z importu. Tę lekcję już odrobiliśmy i choćby na przykładzie Niemiec wiemy, jak łatwo wpaść w gazową czy surowcową pułapkę Rosji.

Bezpieczna odbudowa Ukrainy

W panelu zatytułowanym „Kierunek: odbudowa. Jaką rolę odegrają Polska i polski biznes na Ukrainie” Bank Pekao S.A. był reprezentowany przez wiceprezesa Jarosława Fuchsa, który na wstępie podkreślił, iż konflikt na Ukrainie, poza tym, że przyniósł wiele negatywnych konsekwencji dla polskiej gospodarki, powinien w przyszłości stworzyć wiele możliwości dla polskich przedsiębiorców. W momencie rozpoczęcia odbudowy Ukrainy po wojnie to polscy przedsiębiorcy powinni – zdaniem prezesa Fuchsa – stanowić jak największy odsetek firm pomagających Ukrainie w odbudowie ich własnego kraju i inwestujących za naszą wschodnią granicą.

–Obecnie bank nie inwestuje bezpośrednio na Ukrainie. Być może wkrótce się to zmieni, ale, co istotne, udział Banku Pekao S.A. we wspieraniu polskich przedsiębiorców był, jest i będzie kluczowym zadaniem dla polskiej instytucji finansowej – deklarował Jarosław Fuchs.

Wiceprezes Pekao podkreślił też wagę potrzebnej w odbudowie Ukrainy technologii transferowanej na Wschód. Niezbędne będą fabryki, które trzeba będzie stawiać na odbudowywanych terenach, a infrastruktura transportowa stanie się kluczowym elementem możliwości naszego sąsiada w absorbcji pomocy. Ważnym aspektem okaże się również komunikacja cyfrowa, dzięki której przedsiębiorcy chcący inwestować w Ukrainie będą mieli pewność, że jest to bezpiecznie. Wymagane staną się klarowne przepisy oraz dostęp do finansowania, który będzie w jakiś sposób zabezpieczony – wskazywał prezes Fuchs.

Cyberbezpieczeństwo

Wątek bezpieczeństwa cyfrowego wybrzmiał wyraźnie w kolejnym panelu pt. „Od trolla do szpiega. Przeciwdziałanie cyberprzestępcom i cyberszpiegostwu jako zadanie dla instytucji i obywateli”. Uczestnicy dyskusji poruszyli temat przeciwdziałania przez instytucje finansowe i banki cybeprzestępczości. Kwestię tę omawiał szeroko Błażej Szczecki, wiceprezes Banku Pekao S.A..

Cyberprzestępstwa są niezwykle groźnym narzędziem i potrafią utrudnić, a nawet zatrzymać, pracę wielu instytucji i przedsiębiorstw, a także wpłynąć na bezpieczeństwo społeczności lokalnej czy całego kraju. Ważne jest podejmowanie ukierunkowanych działań pozwalających na zmniejszanie skali ataków i niebezpieczeństwa, by nie dawać cyberprzestępcom pola do manewru.

–W banku, który reprezentuję, na pierwszym miejscu stawiamy troskę o bezpieczeństwo środków finansowych klientów i bezpieczeństwo ich danych. Dotyczy to także zapewnienia ciągłej i niezakłóconej dostępności klientów do środków finansowych. Za bezpieczeństwo odpowiadają dwa filary, pierwszy filar dotyczy systemów wewnętrznych i sieci dostępu, drugi – budowania świadomości klientów banku. W Banku Pekao S.A. prowadzone są działania mające uwrażliwić klientów, jak reagować, zapobiegać możliwym atakom np. w mediach społecznościowych. Kluczowe jest podwyższanie świadomości zagrożeń i zachowanie czujności – wskazywał Błażej Szczecki. – Rzeczywistość wyprzedza, niestety, wprowadzane przepisy chroniące użytkowników. Prawo stara się przewidywać rzeczywistość, ale to niezwykle trudne, jeśli nie wręcz niemożliwe zadanie.

Prezes Szczecki przywołał przykład wchodzącej w życie 24 września ustawy o zapobieganiu nadużyciom w kanałach elektronicznych.

–Jako sektor bankowy czekaliśmy na nią, ponieważ ona będzie ograniczała takie działania jak phishing, spoofing, czyli podszywanie się pod różnego rodzaju instytucje, do których klienci mają zaufanie, tj. banki czy sektor energetyczny; przestępcy próbują wyłudzać w ten sposób dane użytkowników. W ciągu 6–12 miesięcy telekomy będą musiały wprowadzić takie rozwiązania technologiczne, które umożliwią skuteczną walkę z tymi zjawiskami. W banku błyskawicznie reagujemy na takie zdarzenia, i to wynika też ze współpracy z administracją państwa.

Jak podkreślał wiceprezes Pekao, na szczęście system walki z cyberzagrożeniami opiera się na współpracy administracji, wojska, sektora biznesowego i instytucji finansowych, a współpraca jest prowadzona w wielu dziedzinach.

–Tylko dzięki tej współpracy mamy szanse w tym wyścigu. Możemy nie tylko wziąć w nim udział, ale także wygrać. Tylko trzeba pamiętać, że to jest ultramaraton, w którym na bieżąco musimy analizować mnóstwo danych i reagować błyskawicznie – mówił wiceprezes Błażej Szczecki. – Są pewne działania, które powinny wejść na stałe do edukacji wczesnoszkolnej. Nie chodzi o skomplikowaną wiedzę techniczną, bardziej o pewne nastawienie.

Bezpieczeństwo skoordynowane

Co warunkuje bezpieczeństwo gospodarcze państw i obywateli? Jakie są zagrożenia, a jakie szanse w świecie, który na skutek pandemii i wojny diametralnie zmienił się w ciągu kilkudziesięciu miesięcy? Na te pytania odpowiadali uczestniczący w dyskusjach podczas Krynica Forum 2023 przedstawiciele kluczowej dla polskiego sektora bankowego instytucji, jaką z pewnością jest Bank Pekao S.A.

Konstatacją rozmów na temat bezpieczeństwa w różnych jego odsłonach niech będzie fragment wystąpienia wygłoszonego przez obecnego na Forum Prezydenta RP Andrzeja Dudę.

–Nie mam żadnych wątpliwości co do tego, że Rosja zaprzestanie swoich imperialnych ambicji. Nie, niezależnie od tego, jaki będzie rezultat wojny na Ukrainie. Jeżeli Rosja przegra, a przegra, bo to oznacza, że nie będzie okupowała ziem Ukrainy, nawet jeśli Rosja tej wojny nie wygra, to nie zmniejszy imperialnych ambicji. Bo to nie są tylko ambicje Władimira Putina. To są ambicje dużej części rosyjskiego społeczeństwa […] – mówił prezydent Polski i dodał: – Musimy się umacniać. […] Jedność, współdziałanie, bycie razem, wzajemna współpraca mają kluczowe znaczenie dla naszego przetrwania w tej bardzo trudnej sytuacji, która rysuje się na skutek ewidentnej eksplozji rosyjskiego imperializmu, z jaką mamy do czynienia.

Od 13 do 15 września w Krynicy-Zdroju tysiące gości z kraju i zagranicy, w tym liderzy polityki, biznesu, samorządu oraz przedstawiciele świata kultury i nauki, dyskutowali o najistotniejszych wyzwaniach stojących obecnie przed Polską i całym kontynentem. W tegorocznym Forum Krynica 2023 uczestniczyli prezydenci Polski i Litwy oraz premier Korei Południowej.

Joanna Buczyńska

Oglądaj też: Jak kształtuje się rynek kredytów hipotecznych w Polsce? [wideo]

Oglądaj też: Dlaczego potrzebujemy polskich banków?