W czym może pomóc rzecznik patentowy?

Rynek nigdy nie był tak mocno konkurencyjny jak obecnie. Firmy konkurują ze sobą na każdym polu. Wypracowują sobie przy tej okazji pewne przewagi konkurencyjne. Część z nich da się chronić z pomocą Urzędu Patentowego. Inne dobrymi umowami z zakresu prawa własności intelektualnej. W gąszczu tych przepisów, niuansów prawnych i wyjątków warto mieć profesjonalną pomoc. Tę może zapewnić właśnie tytułowy rzecznik patentowy.

Kim jest rzecznik patentowy?

Choć jest to nadal mało znany zawód (osób go wykonujących jest w Polsce około 1000), to jego historia liczy ponad 100 lat. Jego status prawny został uregulowany mniej więcej wtedy, kiedy utworzono Urząd Patentowy (dalej UPRP). Upraszczając jest to wyjątkowy zawód prawniczy z kilku powodów.

Po pierwsze skierowany jest nie tylko do prawników, ale każdej osoby, która skończyła studia wyższe przydatne do wykonywania tego zawodu. W praktyce przytłaczająca większość osób ma wykształcenie prawnicze lub inżynierskie. Po drugie jest to zawód kierowany na wąską działkę prawa jaką jest własność intelektualna oraz własność przemysłowa.

Zobacz również: Klasyfikacja nicejska. Co ma wspólnego z ochroną marki?

Jak można zdobyć taki tytuł?

Podobnie jak w przypadku adwokatów i radców prawnych konieczne jest odbycie 3-letniej aplikacji. Aby się na nią dostać należy zdać egzamin wstępny. Ten obejmuje część techniczną, prawną oraz znajomość języka obcego. Aktualnie wszystko odbywa się w formie testu jednokrotnego wyboru. O ile kandydat go zda, rozpoczyna się 6 semestrów nauki i zaliczeń. Obejmuje to podstawy techniki, materiałoznawstwo, prawo patentowe, prawo znaków towarowych, wzorów przemysłowych, użytkowych czy prawo celne.

Kandydat uczony jest procedury przed UPRP, EUIPO i WIPO, przygotowywania pism procesowych oraz urzędowych, pisania opinii prawnych. Jego wiedza jest następnie weryfikowana kilkudniowym egzaminem końcowym. Dopiero jego pozytywny wynik uprawnia do posługiwania się tytułem rzecznika patentowego.

Precyzyjna specjalizacja to zaleta

Głęboka, ale zarazem wąska wiedza i doświadczenie z konkretnej działki prawa to duża zaleta. Tutaj można zrobić porównanie z lekarzami. Są nawet tacy specjalizujący się jedynie w chirurgii dłoni. Ludzie potrafią przejechać do takiego specjalisty pół Polski. Wszystko dzięki temu, że całe zawodowe życie poświęcił takiej właśnie specjalizacji.

Rzecznik patentowy na co dzień zajmuje się sprawami związanymi z ochroną marki czy produktu. Zdobywa w ten sposób niezbędne doświadczenie. Prowadząc kilkadziesiąt sporów czy rejestrując setki znaków towarowych łatwiej mu przewidzieć możliwe problemy oraz sposoby im zapobiegania. Tymczasem wśród radców prawnych i adwokatów, na etapie zdobywania wykształcenia nie stawia się na specjalizację. Stąd czy to na studiach, czy na swojej aplikacji uczeni są wszystkiego. Dopiero w ramach praktyki zawodowej niektórzy wybierają konkretną specjalizację.

Obszary w których możesz otrzymać wsparcie

Generalnie można powiedzieć, że są to wszystkie aspekty, które dają Ci przewagę konkurencyjną. Strategicznie powinieneś doprowadzić do tego, aby konkurencja albo się o nich nie dowiedziała, albo od strony prawnej nie mogła ich wykorzystać. Sprowadza się to więc do:

1) Ochrony marki

Formalnie polega to na rejestracji znaku towarowego. Powinno je poprzedzać badanie zdolności rejestrowej. Chodzi o sprawdzenie czy dana nazwa nie łamie cudzych praw. Np. do znaków już chronionych. A także czy nie należy do kategorii określeń opisowych, których w tej formie chronić się nie da. Poniższa infografika świetnie pokazuje, co daje tego typu rejestracja.

2) Ochrona dizajnu

Często o sukcesie rynkowym decyduje wygląd produktu. Mówi się nawet przekornie, że brzydota sprzedaje się gorzej. Ludzie kupują oczami i za rzeczy piękne są w stanie zapłacić więcej. Aby wpaść w ich gusta przedsiębiorcy muszą eksperymentować. Często na 20 produktów tylko jeden ma rewelacyjną sprzedaż. Aby konkurencja nie skopiowała jego wyglądu należy go zastrzec w formie wzorów przemysłowych. Rolą rzecznika będzie tutaj pomoc w jak najlepszym przedstawieniu wzoru i zajęcie się formalnościami przy rejestracji.

3) Ochrona technologii

W sytuacji, kiedy przewaga konkurencyjna dotyczy rozwiązania technicznego, warto rozważyć ochronę patentową lub jako wzór użytkowy. To czy w ogóle takie prawo zostanie nam przyznane, a jeżeli tak, to na ile będzie nas zabezpieczać, zależy od dobrego opisu patentowego. Umiejętność jego przygotowania można porównać do gry na gitarze. Czytając sam poradnik nie nauczymy się grać. Potrzebna jest do tego praktyka. To dlatego doświadczony rzecznik patentowy zrobi to lepiej niż nawet wybitny inżynier, ale bez doświadczenia z tą materią.

3) Spory

Rzecznik patentowy jest zawodem zaufania publicznego. Może Cię reprezentować w sporach zarówno przed UPRP oraz EUIPO, jak i sądami. Ważne, aby dotyczyło to spraw własności przemysłowej. Jego pomoc przydaje się więc, jeżeli otrzymałeś pismo ostrzegawcze od kancelarii konkurenta oraz jeżeli ktoś narusza Twoje prawa. Może ocenić czy zarzuty z takiego pisma są zasadne i wskazać najlepszą strategię obrony. Np. poprzez próbę unieważnienia prawa w oparciu o które jesteś atakowany.

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Problemem naprawdę wielu firm jest to, że zaczynają interesować się ochroną swoich przewag dopiero, kiedy konkurencja zacznie ich kopiować. Przykładowo sprzedają całą serię mebli, a dopiero po 3 latach chcą chronić ich wygląd. To rodzi takie problemy, że w świetle prawa nie mają one atrybutu nowości. Konkurencja o ile znajdzie dowody na ich ujawnienie (np. archiwalna aukcja na Allegro), to może im takie prawo unieważnić. Analogiczna sytuacja jest w przypadku patentowania wynalazków. Różnica polega jednak na tym, że ekspert będzie weryfikował tę nowość.

Większość pracy rzecznika patentowego polega na zabezpieczaniu klientów przed nieuczciwą konkurencją. O ile zgłoszą się do niego odpowiednio wcześnie można przygotować skuteczną strategię działania. Posiadanie formalnej rejestracji odwraca ciężar dowodowy w sądzie. Ty możesz wylegitymować się świadectwem ochronnym i to konkurent musi się bronić, np. próbując to prawo unieważnić. Musi na to zgromadzić silne dowody. Niepewność wyniku takiej strategii często sprawia, że konkurent woli zawrzeć ugodę. Wszystko opiera się jednak o to, że masz w ręku tę formalną rejestrację.

Gdzie szukać dobrych rzeczników patentowych?

Być może Cię zaskoczę, ale w tym zawodzie są dalsze specjalizacje. Prawnicy zwykle chętniej zajmują się sporami i kwestiami znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych. Inżynierowie lepiej czują się w sprawach technicznych. Tutaj jednak jest tak szeroka materia, że mamy elektroników, biotechnologów czy chemików. Warto sprawdzić jakie wykształcenie ma dany rzecznik patentowy oraz ile ma zgłoszeń na koncie. Wchodząc na stronę UPRP możesz nawet przeczytać treść napisanych przez niego zastrzeżeń patentowych.

Jak w każdym biznesie warto sprawdzić opinie w Google o jego kancelarii. Przyjrzeć się jakich klientów do tej pory obsługiwał. Czy jego strona internetowa jest aktualizowana i nowoczesna, czy raczej przestarzała. Naturalnie to nie świadczy o jakości usług, ale pokazuje po części na ile taka osoba dba o swój wizerunek. Na koniec warto zapytać znajomych przedsiębiorców czy kogoś takiego polecają. Ostatnim czym bym się kierował to cena. Świetni specjaliści nie muszą nią walczyć, aby zdobyć klientów. Stawiają za to na jakość swoich usług.

Grafika: Pexels