Trzy kluczowe czynniki rozwoju i trudne słowo „odporność”

Drugie Forum Idee dla Polski organizowane przez obchodzący właśnie jubileusz 20-lecia Instytut Sobieskiego udowodniło po raz kolejny, że można podjąć dyskusję na temat strategicznych dla Polski spraw ponad doraźnymi podziałami politycznymi. Być może jednak tajemnicą sukcesu debat na temat tworzenia zrębów spójnej i wspólnej strategii był brak polityków Platformy Obywatelskiej, której plan gospodarczy wciąż opiera się na niezrealizowanych obietnicach z kampanii wyborczej, wzniecaniu i gaszeniu pożarów i oczywiście na próbie obarczenia odpowiedzialnością za wszystko rządów Zjednoczonej Prawicy.

Jednodniowe forum, które odbyło się na najwyższym piętrze warszawskiego Skylinera pozwalało w czasie rozmów i ciekawych wystąpień spoglądać na stolicę z góry, wokół biurowców naszego, polskiego Mannhattanu. W tych okolicznościach trudno mówić, że jest źle, że Polska zatrzymała inwestycje, że w finansach publicznych panuje chaos. Być może to sprawiło, ze inauguracyjna debata II Forum Idee dla Polski skupiła się raczej na budowaniu – odporności i konsensusu.

Notabene „odporność” robi zawrotną karierę, jak swego czasu pojęcia takie jak dywersyfikacja, czy zrównoważony rozwój. Dziś państwo, obywatele, gospodarka i przedsiębiorstwa potrzebują odporności. Na geopolityczną burzę, na wojnę za wschodnią granicą, na zagrożenie militarne, na zmienność cen energii… itd.

Nic zatem dziwnego, że debata, w której udział wzięli politycy wszystkich (prawie) opcji politycznego krajobrazu w Polsce dotyczyła właśnie budowania odporności gospodarki. W debacie zatytułowanej „Gospodarka odporna na wstrząsy. Tanio już było… co dalej” udział wzięli premier Mateusz Morawiecki - szef EKR, wiceprezes PiS, wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak (Konfederacja), minister energii Miłosz Motyka (PSL) i minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Polska 2050). Można? Można…

Rady dla Polski

Premier Mateusz Morawiecki wskazał nie po raz pierwszy, że Polska pilnie potrzebuje strategii, która ujmie kluczowe tematy na najbliższe 10 lat. Podkreślił „ponadkadencyjność” i „ponadpartyjność” strategicznych, kluczowych, dziejowych projektów, takich jak CPK, atom czy użeglowienie polskich rzek, jak choćby Odry i polskich portów.

Wymieniając trzy elementy, które pozwolą Polsce rozwijać się bezpiecznie w najbliższej dekadzie premier wskazał na przyspieszenie innowacji jako nowy etap rozwoju gospodarczego, punkt drugi to energia, czyli tania energia, zrównoważona energia, która dostarcza dobrego zasobu dla przedsiębiorców, którzy mogą konkurować nie tylko w ramach Europy i trzeci czynnik - potrzebujemy strategii. Strategii, która naprawdę będzie ujmowała te tematy na kolejnych 10 lat.

Minister Miłosz Motyka przekonywał, że rząd realizuje te najważniejsze projekty inwestycyjne. „I to powinniśmy w tym horyzoncie następnych 10, 15 lat utrzymać.” Wskazał też na potrzebę stworzenia planu, jeżeli chodzi o infrastrukturę, jeżeli chodzi o absorpcję środków europejskich, jeżeli chodzi o transformację energetyczną. I apelował o utrzymanie „strategicznego kurs jedności politycznej w tych tematach”.

„Druga rzecz której potrzebujemy to maksymalne uproszczenie procedur skrócenie czasu tych inwestycji i deregulacja też łamanie oporu urzędniczego na paru szczeblach. To widzimy dzisiaj jest coś co nas blokuje i na poziomie krajowym i na poziomie europejskim i trzecia rzecz to jest wzmacnianie bezpieczeństwa. Z punktu widzenia relacji inwestorskich Polska jest dzisiaj państwem, które jest podawane jako przykład państwa bezpiecznego” – mówił minister Motyka.

Minister Katarzyna Pełczyńska- Nałęcz przypomniała, że wspominana strategia jest „właśnie” tworzona i trafiła do konsultacji. Wskazując na trzy niezbędne elementy gry, które zapewnić mogą Polsce stabilność i odporność zwróciła uwagę na ryzyko inwestowania w innowacje, które powoduje ostrożność inwestycyjną Polaków.

„Po pierwsze potrzebujemy innowacji, ale my tymi innowacjami i tym hasłem operujemy od lat. Rzecz w tym, że trzeba powiedzieć „dość” takiemu rozsmarowywaniu inwestycji w innowacje równiutko po całym chlebku - trzeba wskazać te sektory, które są szczególnie przebojowe, szczególnie przełomowe, szczególnie obiecujące i w nie inwestować w sposób nowatorski” – mówiła minister funduszy.

Jako drugi warunek budowania pomyślności minister wskazała „koniec takiej uległości wobec bigtechów”. A trzeci element to energia – choć, co zrozumiałe, zdaniem Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz oznacza inwestycje w OZE, jako że to dać ma rozwój lokalny, w odróżnieniu do energetyki konwencjonalnej oznaczającej dopłaty do wydobycia węgla. Ten wątek wywołał oczywiście polemikę ze strony pozostałych uczestników debaty, głównie Krzysztofa Bosaka, który – co równie zrozumiałe - nie mógł dopatrzyć się korzyści „lokalnych” w niemieckich wiatrakach na lądzie.

Wicemarszałek Sejmu wskazał za to, że warunkiem podstawowym jest zakończenie wojny na Ukrainie.

„To będzie spowalniać i to spowalnia rozwój gospodarczy. Wiele przedsiębiorstw, które zastanawiają się czy inwestować, odkłada te inwestycje, wstrzymuje je. Ludzie również zastanawiają się co robić ze swoimi oszczędnościami, jeżeli mają wybór będą je przesuwać bardziej na zachód, niekoniecznie inwestować w Polsce” – uzasadniał marszałek. I na drugim miejscu wskazał na niezbędny dla stabilności i odporności -minimalny poziom konsensusu politycznego.

„Możemy sobie powiedzieć najbardziej idealistyczne, mądre i trafne rzeczy, ale jeżeli utrzyma się sposób zarządzania państwem, polegający na tym, że co cztery lata lub co osiem przychodzi ekipa, która nienawidzi tej poprzedniej, zmienia wszystkie kadry, wywraca wszystkie strategie, zwalnia specjalistów, którzy realizowali różne rzeczy, próbuje postawić im zarzuty prokuratorskie i trzymać ich z tymi zarzutami możliwie długo w areszcie, żeby tam coś powiedzieli i wszyscy skupiają się na tych wzajemnych walkach, to realizacja jakiekolwiek bardziej złożonej strategii jest po prostu głęboko nieefektywna” – mówił Krzysztof Bosak.

Lider Konfederacji ostrzegał przed „amokiem regulacyjnym” ze strony UE i rządu, który jest odpowiedzialny za wzrost cen energii. Stwierdził, że powszechny mit o tym, że więcej OZE oznacza tańszą energię, jest błędny, a w rzeczywistości będzie tylko drożej. Skrytykował również warunkowanie funduszy unijnych czynnikami politycznymi, co destabilizuje długofalowe planowanie, którego tak bardzo potrzebujemy.

»» Relacje z debat II Forum Idee dla Polski czytaj tutaj:

Zachodnia gospodarka w stagnacji, Polska błyszczy

Konsensus

Mimo zasadniczych różnic w ocenie stanu bieżącej polityki, udało się w czasie debaty wypracować pewien konsensus co do wieloletniej strategii gospodarczej, której dziś po prostu brakuje. Czy to pomoże Polakom inwestować, oszczędzać, gromadzić kapitał zamiast „inwestować w beton”, czyli kupować kolejne mieszkania?

„Musimy sobie zdać sprawę z tego, co jest głównym naszym problem gospodarczym, który powstał na skutek 35 lat rozwoju zależnego. Ten problem polega na tym, że Polacy w Polsce nie są właścicielami większości dóbr produkcji, kapitału, przemysłu, a nawet większość eksportu pochodzi od przedsiębiorstw, które ulokowane są w Polsce, ale należą do kapitału zagranicznego – mówił premier Morawiecki. - Jeżeli nie zdamy sobie sprawy z tego jaka jest przyczyna wielu naszych problemów, że te wszystkie biurowce w których tutaj siedzimy, ten tamten, który widać kolejne, nie należą w ogromnej większości do Polaków. Należą do zagranicy - w postaci dywidend, odsetek od kapitału, odsetek od rachunku bieżącego, kredytów, depozytów, obligacji. Netto w łącznej kwocie w zeszłym roku wypłynęły z Polski pieniądze w wysokości 120 miliardów złotych. Tą podstawową polską bolączką jest brak oszczędności krajowych i z niej się bierze bardzo wiele innych problemów i te szczupłe zasoby jakie mamy, ten brak oszczędności to jest właśnie pierwsza pochodna tego najważniejszego problemu gospodarczego, z jakim się mierzymy od lat – przekonywał były premier. - Jeżeli mamy gigantyczny zasób do dyspozycji, który jako skarb zostawiliśmy naszym następcom, czyli potężne pieniądze na uzbrojenie 4,5 proc. w relacji do PKB, to powinniśmy jako rację stanu, a staram się nie nadużywać tego zwrotu, potraktować to, żeby jak największa część tych środków przeznaczona została na polski biznes, żeby tutaj zostało, żeby to było made in Poland, designed and crafted in Poland. To powinien być nasz podstawowy absolutnie cel. No i ja tego nie widzę” – skonstatował wiceprezes PiS.

Wśród rad dla administracji i przedsiębiorców – co robić, żeby uodparniać gospodarkę paneliści wymieniali oczywiście stabilność finansów publicznych, wspieranie polskich firm innowacyjnych w kontraktach rządowych i realizowanych przez Skarb Państwa, powołanie polskiej agencji wdrożeniowej, deregulację – ale opartą o stabilność w kontaktach między administrację a biznesem i budowanie konkurencyjności na unijnym rynku. „Tak. żeby to nie było wyłącznie dofinansowywanie i wsparcie wielkich korporacji, bo my ich w Polsce nie mamy, tylko żeby to było także wsparcie mniejszych, żeby rośli na średnich, średnich, żeby rośli na dużych. To jest dzisiaj nasza racja stanu” – mówiła minister Pełczyńska-Nałęcz.

Raport odporności

Co ciekawe, to fakt, że wiele z tych argumentów, które padły podczas debaty znalazło się w ogłoszonym podczas forum najnowszym raporcie Instytutu Sobieskiego przygotowanym we współpracy Instytutem Wschodniej Flanki i Radą Polskich Przedsiębiorców, zatytułowanym „Jak zbudować odporność państwa we współpracy z przedsiębiorcami”.

Raport dostępny jest już na stronach Instytutu Sobieeskiego: https://sobieski.org.pl/jak-zbudowac-odpornosc-panstwa-we-wspolpracy-z-przedsiebiorcami/

“Żyjemy w czasie niestabilności i nieustannego napięcia, w świecie, który przyspieszył do granic możliwości. Globalna gospodarka, technologia, geopolityka i bezpieczeństwo splotły się ze sobą tak ściśle, że żadne państwo ani żadna firma nie mogą już działać w izolacji. Dziś nie ma bezpieczeństwa państwa bez odporności i siły jego gospodarki, nie ma też odpornej gospodarki bez silnego, elastycznego biznesu, który potrafi działać w warunkach ryzyka, niepewności i zmiany” – napisał we wstępie do tegoż raportu Rafał Brzoska, założyciel i prezes InPostu.

Nie ma bezpieczeństwa państwa bez odporności, a odporności bez strategii powstałej we współpracy wszystkich środowisk, bez konsensusu, na którym opiera się polska racja stanu – można by dopowiedzieć. A II Forum Idee dla Polski stało się tego najlepszym dowodem.

Pełna relacja z Forum dostępna na stronach IS: https://sobieski.org.pl/#aktualnosci

Maciej Wośko, redaktor naczelny portalu wGospodarce.pl i „Gazty Bankowej”

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Srebro bardziej nerwowe niż złoto

Koniec absurdalnych kar za studnie?

Teraz Francja! Zabójczy wirus krąży nad bankami

»»Serwis najnowszych doniesień o biznesie i finansach – oglądaj Wiadomości Gospodarcze w telewizji wPolsce24