Jelita to nie tylko trawienie pokarmów

Jelita stanowią kluczowy element zachowania prawidłowej fizjologii organizmu, a samo ich funkcjonowanie wykracza daleko poza tylko procesy trawienne. Szacuje się, iż nawet 90 proc. serotoniny - neuroprzekaźnika uczestniczącego w regulacji nastroju i samopoczucia powstaje w obrębie przewodu pokarmowego.

Coraz więcej danych wskazuje też, że zaburzenia składu i aktywności mikrobioty jelitowej mogą korelować z występowaniem objawów depresyjnych, stanów lękowych oraz przewlekłego zmęczenia.

“Drugi mózg”

Przewód pokarmowy określa się niekiedy mianem „drugiego mózgu”. Zawiera on w sobie rozbudowany jelitowy układ nerwowy, obejmujący około 100 milionów neuronów - więcej niż w rdzeniu kręgowym.

Struktura ta umożliwia częściowo autonomiczną regulację motoryki, sekrecji i lokalnych odruchów. Dodatkowo szacunkowo 70-80 proc. komórek układu odpornościowego lokalizuje się w obrębie jelitowego układu limfatycznego (GALT), tym samym podkreślając fundamentalne znaczenie “zdrowego” przewodu pokarmowego dla zachowania odporności całego organizmu.

Przyczyny chorób jelit

W Polsce choroby układu pokarmowego należą do jednych z najczęstszych przyczyn hospitalizacji. Pomimo deklarowanej przez pacjentów świadomości szkodliwego wpływu czynników takich jak żywność wysoko przetworzona, stres, używki czy ciężkostrawna dieta, mimo to znaczna część populacji regularnie ulega na nie eskpozycji każdego dnia.

Dostępne analizy epidemiologiczne wskazują, że zwiększenie udziału żywności ultraprzetworzonej w diecie o każde 10 proc. może wiązać się ze wzrostem ryzyka przedwczesnej śmierci o 3-10 proc.

Na mikrobiotę jelitową negatywnie oddziałują również:

• Przewlekły stres;

• Zaburzenia rytmu dobowego;

• Niewystarczająca aktywność fizyczna;

• Nieregularność posiłków.

Czynniki te sprzyjają występowaniu objawów dyspeptycznych, takich jak wzdęcia, bóle brzucha, gazy, biegunki czy zaparcia. Dolegliwości te zgłaszane są przez znaczną część populacji, a ich przewlekły charakter może z czasem prowadzić do rozwoju schorzeń takich jak nieswoiste zapalne choroby jelit, zespół jelita drażliwego (IBS), celiakia czy choroba uchyłkowa jelit.

W diagnostyce przewodu pokarmowego kluczowe jest rozpoznawanie tak zwanych objawów alarmowych, wśród których wymienia się głównie:

• Niezamierzoną utratę masy ciała;

• Obecność krwi w stolcu, w tym krew utajoną;

• Gorączkę;

• Ból brzucha wybudzający ze snu;

• Niedokrwistość.

Objawy te wymagają pilnej konsultacji lekarskiej i ukierunkowanej diagnostyki. Warto podkreślić, że schorzeniom jelitowym mogą towarzyszyć także symptomy pozajelitowe, jak bóle głowy, obniżona tolerancja wysiłku, zaburzenia miesiączkowania czy przewlekłe zmęczenie.

Zmienność płciowa

Częstość występowania i natężenie dolegliwości jelitowych może różnić się między płciami, co wynika między innymi z odmiennych mechanizmów hormonalnych.

Estrogeny modulują wrażliwość trzewną i wpływają na motorykę jelit, tym samym mogąc nasilać percepcję bólu w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego. U części osób z IBS większą reaktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercza obserwuje się w odpowiedzi na stres, bezpośrednio korelując z nasileniem objawów żołądkowo-jelitowych.

Wsłuchuj się w swoje ciało

Wskazuje się, że nieustannie konieczna jest dalsza edukacja społeczeństwa w zakresie funkcjonowania przewodu pokarmowego, sygnałów ostrzegawczych wymagających konsultacji medycznej oraz wpływu stylu życia na zdrowie jelit.

Wdrożenie takich działań może przyczynić się do znaczącego zmniejszenia pomijania i lekceważenia objawów ze strony układu pokarmowego, a to z kolei do wcześniejszego zgłaszania dolegliwości, profilaktyki i skuteczniejszej prewencji chorób przewlekłych.

Filip Siódmiak

Źródło: https://genactiv.pl/pages/raport-o-stanie-jelit-polakow

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Borykasz się z problemami jelitowymi? Wypróbuj ten składnik

Mleko pasteryzowane, UHT, a może „Bez laktozy”?

Skyr, kvarg czy może jogurt naturalny – co wybrać?

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje