NASZ WYWIAD: Leszek Skiba: W styczniu dochody budżetu z VAT znowu rosną

Grudniowy spadek wpływów budżetu z VAT to efekt przyspieszenia inwestycji – mówi Leszek Skiba, wiceminister finansów. I choć resort finansów liczy, że wysokie inwestycje utrzymają się również w kolejnych miesiącach, to wstępne szacunki dotyczące VAT w styczniu sygnalizują wzrost dochodów.

Wszyscy się zastanawiają, co się stało z dochodami z VAT w grudniu. Po dobrych miesiącach, kiedy budżet notował wyraźnie większe dochody z VAT niż w poprzednich latach, w grudniu wpływy w stosunku do ostatniego miesiąca spadły o blisko połowę. Czy to oznacza, że nie udało się uszczelnić systemu podatkowego?

Leszek Skiba, wiceminister finansów: Tu trzeba wyjaśnić, jak wygląda rozliczenie dochodów z VAT. Najpierw napływają wpływy z podatku od towarów importowanych i od sprzedaży krajowej, a następnie dokonywane są zwroty. Po odliczeniu zwrotów wiemy jaki jest VAT w ujęciu netto, który stanowi dochód budżetu.

W grudniu mieliśmy do czynienia ze znacznymi wzrostami zwrotów, wynikających z silnego przyspieszenia inwestycji. Liczymy, że inwestycje te będą kontynuowane w kolejnych miesiącach, ale nie będzie już tak silnego efektu jak w grudniu. Wskazują na to m.in. wstępne szacunki ze stycznia.

Tyle że tak silnego wzrostu inwestycji nie potwierdzają inne dane.

Oczywiście, że potwierdzają. W listopadzie i grudniu widać choćby wyraźne odbicie w produkcji budowlano-montażowej. To właśnie jeden z efektów wzrostu inwestycji.

Tyle że zwykle grudzień, ze względu na temperaturę, nie jest miesiącem, w którym buduje się najwięcej.

Ale nie tylko chodzi o inwestycje budowlane, są i inne rodzaje, jak choćby zakup maszyn czy urządzeń. Chciałbym też zwrócić uwagę na dane o PKB za 2016 r. Jak podał GUS, wzrost wyniósł 2,8 proc., a więc był lepszy niż oczekiwany. Taki wynik oznacza, że tylko w IV kwartale wzrost PKB wyniósł 1,5-1,6 proc. W stosunku do poprzedniego kwartału. Gdyby takie tempo wzrostu gospodarczego utrzymało się w całym roku, mielibyśmy do czynienia z łącznym wzrostem PKB na poziomie 6 proc. Widać więc, jak dobre są wyniki za IV kw. ub. r.

Jeszcze dodatkowe wyjaśnienie – w przypadku inwestycji okres, w którym dokonuje się zwrotu VAT, jest krótszy, wynosi 25 dni.

A może ten wzrost zwrotów jest wiąże się z oszustwami, przynajmniej w części? Od 1 stycznia została zaostrzona ustawa o VAT, na dodatek kończą się prace nad podniesieniem kar za fałszowanie faktur. Może ci, którzy do tej pory okradali budżet, postanowili ostatni raz spróbować wyłudzić VAT zanim zacznie być to karane nawet 25 latami więzienia?

Tego nie jest w stanie ocenić, nie mam pełnej informacji o strukturze tych zwrotów. Nie wiemy, w jakiej części zwroty trafiły do małych firm, które zwykle są używane do wyłudzania VAT. Oczywiście, staramy się wykorzystywać dane z Jednolitego Pliku Kontrolnego, ale pochodzą one na razie wyłącznie z dużych firm.

Jak już powiedziałem, niektóre rozwiązania uszczelniające system podatku VAT już weszły w życie, a prace nad innymi są już na ukończeniu. Proszę powiedzieć, z jakimi rozwiązaniami wiążecie nadzieje na dalsze uszczelnienie podatku VAT?

Trudno mówić o jednym rozwiązaniu, tak naprawdę konieczna jest ich cała gama. Przykładem może być ustawa, która weszła w życie od 1 stycznia i która daje duże możliwości weryfikacji przedsiębiorców będących płatnikami VAT i wykreślania z rejestru VAT-owców tych firm, które są używane jako słupy przy oszustwach. To rozwiązanie jest przez niektóre osoby krytykowane ze względu na dużą liczbę firm wykreślonych z rejestru w styczniu, ale dzięki podobnemu przepisowi Holandia uzyskała spore sukcesy w walce z wyłudzeniami VAT.

Do wskazywania firm-słupów służy cały mechanizm analityczny, dzięki niemu jesteśmy w stanie wyłapywać podejrzane przedsiębiorstwa wśród VATowców. To oczywiście nie jest proste, bo często do oszustw używa się nie tylko firm nowo powstających, ale takich, które po okresie działania zawiesiły działalność, a następnie zostały wykorzystane przez nowych właścicieli w celu wyłudzenia VAT.

Są jeszcze informacje płynące z Jednolitego Pliku Kontrolnego, czyli z danych o wystawionych i otrzymanych fakturach, przesyłanych przez firmy. Wkrótce będzie gotowy moduł, którego zadaniem będzie zestawianie danych o wystawionych i otrzymanych fakturach, co pozwoli na wyłapanie sytuacji, w której jedna firma żąda zwrotu na podstawie fałszywej faktury lub faktury, od której nie odprowadzono podatku VAT.

Są jeszcze inne rozwiązania, monitorowanie transportu paliw, chcemy także wykorzystywać informacje, dotyczące przelewów, przechodzących przez system bankowy. To wszystko pozwoli na dalsze uszczelnienie systemu podatkowego.

Wspomniał Pan, że o tym, że spadek dochodów z VAT w grudniu był jednorazowy, świadczą dobre dane ze stycznia. Czyli już nimi dysponujecie?

Dysponujemy na razie szacunkami, które świadczą o tym, że styczeń pod względem dochodów z VAT będzie dobry i powróci dodatnia dynamika w ujęciu rocznym. Pełna informacja zostanie przedstawiona w połowie lutego.

Dziękuję za rozmowę