TYLKO U NAS
Cyfryzacja i rozwój narzędzi IT w administracji publicznej to wielka szansa i nasz obowiązek
Dynamiczny postęp technologiczny stanowi zarówno wyzwanie, jak i szansę dla sektora publicznego i prywatnego. Umiejętne wykorzystanie pojawiających się zaawansowanych technologicznie narzędzi stanowi podstawę rozwoju, wzrostu produktywności oraz wpływa na zdobywanie i umacnianie przewagi konkurencyjnej zarówno w aspekcie prowadzonej działalności gospodarczej, jak i polskiego systemu podatkowego – pisze Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów na łamach rocznika „Polski Kompas 2023”
Na początku należy wspomnieć o rozliczeniu PIT w 2023 r. Dzięki cyfryzacji administracji skarbowej możemy oferować coraz więcej nowoczesnych usług dla różnych grup naszych klientów. Z e-Urzędu Skarbowego korzystają miliony Polaków, a Twój e-PIT to jedna z najpopularniejszych e-usług polskiej administracji.
Polacy docenili cyfryzację usług podatkowych, co bezpośrednio przełożyło się na rekordową liczbę podatników, którzy wybrali tę formę rozliczenia – szacujemy, że będzie to ponad 90 proc. podatników. Niewątpliwie wpływ na to miał rozwój usługi Twój e-PIT, która w prosty i wygodny sposób pozwala na rozliczenie z urzędem skarbowym. Aby skorzystać z usługi, wystarczy zalogować się do e-Urzędu Skarbowego i wybrać zakładkę Twój e-PIT, a następnie sprawdzić lub zmienić swoje dane i wysłać deklarację jednym kliknięciem. Dzięki temu rekordowe było także tempo zwrotów. Było to zwykle kilka, kilkanaście dni, ale byli i tacy podatnicy, którzy otrzymali zwrot podatku następnego dnia po wypełnieniu swojej e-deklaracji.
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie sztuczną inteligencją oraz jej rolą w kontekście przyszłości gospodarki. Trzeba pamiętać, że wywiera ona również wpływ na relacje między organami podatkowymi a podatnikami. Już teraz na skutek działań legislacyjnych oraz wdrożeniowych możliwe jest szybsze i sprawniejsze załatwienie spraw przy wykorzystaniu elektronicznych narzędzi komunikacji, dzięki czemu w coraz mniejszym stopniu wymagana jest fizyczna obecność podatnika w urzędzie. Proces ten bez wątpienia będzie się pogłębiał, a to oznacza dalszą digitalizację usług publicznych.
Wykorzystanie narzędzi IT prowadzi tym samym do przebudowania relacji między organem a podatnikiem. Przejawia się to przez efektywne działanie bez ryzyka nadużyć po którejkolwiek ze stron, co w rezultacie wpływa na wzajemny wzrost zaufania i budowanie otoczenia przyjaznego dla biznesu. W konsekwencji powinno się to przełożyć z jednej strony na zredukowanie czasu poświęcanego na załatwianie spraw administracyjnych, w tym na dopełnienie przez przedsiębiorców obowiązków podatkowych, z drugiej zaś strony na wzrost transparentności. Równocześnie w sposób pozytywny będzie to oddziaływało na jakość oraz sprawność załatwiania spraw. Jest to tym bardziej istotne, że zaoszczędzony czas może zostać wykorzystany na rozwój działalności, co z kolei przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki.
Warto również wskazać na widoczny globalny wzrost znaczenia ESG (Environmental, Social and Corporate Governance), którego nieodzownym elementem jest przestrzeganie prawa, w tym uczciwe rozliczanie się z podatków. Jak dowodzą badania, klienci i pracownicy – szczególnie z „pokolenia Z” – zwracają coraz większą uwagę na uczciwe prowadzenie biznesu i etykę, m.in. na to, czy przedsiębiorstwa, których są klientami lub pracownikami, nie unikają płacenia podatków, przyczyniając się tym samym do zmniejszania dochodów publicznych przeznaczanych na ochronę zdrowia, edukację czy ochronę środowiska, w tym walkę ze zmianami klimatu, czy transformację energetyczną. Można się spodziewać, że obywatele będą coraz częściej i coraz bardziej aktywnie patrzyli na ręce przedsiębiorstwom, w szczególności międzynarodowym korporacjom, i dokonywali oceny etycznej ich działań, co w znacznym stopniu może się przekładać na uzyskiwane przez przedsiębiorstwa dochody. Już dziś obywatele zapoznają się z publikowanymi przez spółki w internecie strategiami podatkowymi i zwracają uwagę m.in. na to, czy spółki nie wykazują powiązań z tzw. rajami podatkowymi. Coraz więcej osób zapoznaje się również z publikowanymi na stronie internetowej Ministerstwa Finansów indywidualnymi danymi podatników CIT i ocenia, czy znane wszystkim spółki uczciwie płacą podatki.
Z perspektywy organów podatkowych wdrażanie narzędzi IT oraz skutecznych procedur stwarza możliwości szybkiego reagowania dzięki zapewnionemu dostępowi do dokumentacji w czasie rzeczywistym. Jest to szczególnie istotne biorąc pod uwagę fakt, iż przed administracją stawia się coraz wyższe wymagania dotyczące efektywności podejmowanych działań. Transformacja cyfrowa otwiera pole do dyskusji w zakresie m.in. uproszczeń procedur podatkowych czy unowocześnienia regulacji wokół szeroko rozumianej sprawozdawczości i raportowania. Nowe technologie otwierają drzwi do rozwiązań, które równolegle pozwalają zapobiegać nieprawidłowościom i wraz m.in. z niezwykle istotnym prowadzeniem dialogu z biznesem i ekspertami tworzą przyjazne środowisko dla biznesu, rozwoju i inwestycji.
Nikt nie dysponuje monopolem na mądrość i nie ma na świecie osoby, która wie, jak uwzględnić wszystkie zmienne w podejmowanych regulacjach. Niezbędne są tu konsultacje z interesariuszami. Nie inaczej jest z systemem podatkowym. Pierwsze, co usłyszałem od partnerów społecznych w styczniu 2022 r., gdy zacząłem pracę w Ministerstwie Finansów – to właśnie żal o deficyt dialogu z księgowymi, biurami rachunkowymi, doradcami podatkowymi, dostawcami oprogramowania, pracodawcami – wszystkimi, którzy na co dzień zajmują się podatkami.
Wsłuchując się w głosy drugiej strony, dokonaliśmy wielu zmian, co pozwoliło skutecznie przeprowadzić korektę reformy podatkowej. Bez tego dialogu nie udałoby się tego dokonać. Wspomniane konsultacje społeczne z uczestnikami rynku podatkowego, księgowego, rachunkowego prowadziliśmy także cyfrowo. Po przyjęciu przez Radę Ministrów ustawy Niskie Podatki kontynuowaliśmy kampanię informacyjną, w ramach której prowadziliśmy działania edukacyjne oraz spotykaliśmy się on-line z przedstawicielami poszczególnych środowisk, księgowymi oraz dostawcami systemów i usług IT. Na livechatach omawialiśmy istotę zmian oraz odpowiadaliśmy na pytania. Te najczęściej się powtarzające upubliczniliśmy wraz z odpowiedziami na stronie internetowej, na której zamieściliśmy również zarejestrowane webinary, kalkulatory oraz poradniki. Wydaliśmy także objaśnienia podatkowe dotyczące nowych rozwiązań. Wszystko po to, aby ułatwić zrozumienie zakresu przeprowadzonej reformy oraz poznanie jej korzyści. W efekcie naszych starań i dzięki podmiotom konsultującym powstała dobra ustawa, która odpowiada na oczekiwania społeczne oraz wpisuje się w konsekwentną politykę rządu ukierunkowaną na uproszczenie podatku PIT oraz obniżenie jego wysokości. Wykorzystanie narzędzi IT w procesie konsultacji społecznych okazało się niezwykle skuteczne, w związku z czym planujemy stosować podobny model w przyszłości. Zapewne wraz z rozwojem nowoczesnych technologii mechanizmy zdalnych czy w większym stopniu uwzględniających narzędzia cyfrowe konsultacji społecznych staną się w nieodległej przyszłości powszechne.
W ramach szerokiej cyfryzacji rozwijamy i utrzymujemy systemy IT finansów publicznych. Centrum Informatyki Resortu Finansów (CIRF) wspiera m.in. cyfryzację podatków i usług celnych, cyberbezpieczeństwo oraz wielkie bazy danych resortu finansów. Infrastruktura CIRF pozwala na stosowanie nowoczesnych narzędzi analitycznych uszczelniających system podatkowy. To dzięki nim precyzyjnie identyfikujemy nieprawidłowości. W latach 2017–2022 na poziomie Ministerstwa Finansów zidentyfikowano w ten sposób 549 tzw. karuzel podatkowych. Szacowana skala nieprawidłowości wygenerowanych przez nie w obszarze VAT to ok. 3,58 mld zł. Typowanie do kontroli prowadzonych przez KAS opiera się na wynikach analizy ryzyka, do której wykorzystywane są zaawansowane narzędzia analityczne. Powoduje to, że skuteczność kontroli dotyczących podatków jest na poziomie ponad 90 proc. W ciągu ostatnich sześciu lat w ramach czynności sprawdzających i kontroli, zarówno podatkowych, jak i celno-skarbowych, ujawniliśmy nieprawidłowości na kwotę blisko 108 mld zł.
Wykorzystanie przez administrację narzędzi IT staje się obecnie pewnego rodzaju obowiązkiem. Związane jest to z koniecznością dostosowywania się do rzeczywistości gospodarczej oraz zachodzących w niej przemian. W tym względzie już obecnie resort finansów może stanowić przykład konsekwentnego wdrażania narzędzi IT oraz rozszerzania pakietu zdigitalizowanych usług. Nie oznacza to jednak zaprzestania dotychczasowych działań. Ministerstwo Finansów dąży bowiem do wykorzystania zdobytego doświadczenia w celu kontynuowania procesu wdrażania zaawansowanych narzędzi technologicznych pozwalających na wzrost efektywności administracji podatkowej i tworzenie przyjaznego otoczenia prawnego.
Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2023” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2023”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
