TYLKO U NAS! Polacy wygrają na zmianach w OFE
Grażyna Raszkowska: Panie prezesie, jaki jest cel zmian przekształcenia OFE w IKE oraz przeniesienia 100 proc. aktywów OFE na prywatne indywidualne konta emerytalne?
Celem proponowanych zmian jest uporządkowanie systemu emerytalnego, który dziś jest niespójny i niezrozumiały. Chodzi również o lepsze zabezpieczenia, zwłaszcza młodszych Polaków – dzisiejszych 40 latków i osoby młodsze przed powiększającą się różnicą pomiędzy ich zarobkami, a emeryturą, która będą w przyszłości otrzymywać. Dziś tzw. stopa zastąpienia, wynosi ok. 50 proc. ale w przyszłości może to być mniej niż jedna trzecia zarobków. Proces starzenia się społeczeństwa, pogłębia niekorzystny stosunek osób pracujących do emerytów. Aby zapobiegać tym niekorzystnym tendencjom, konieczne jest zbudowanie silnego, prywatnego i dobrowolnego filara kapitałowego, który zwiększy poziom oszczędności emerytalnych Polaków.
Jak można podsumować kwestie, które stanowią podstawę prawną zaprezentowanych zmian w systemie emerytalnym?
Premier Mateusz Morawiecki zaproponował, aby publiczne środki z OFE, zostały przeniesione na prywatne konta emerytalne uczestników OFE. Przekształcenia OFE w IKE nastąpiłoby na bazie specjalnej ustawy, natomiast ustawa, która jest obecnie podstawą prawną działania OFE byłaby wycofana z porządku prawnego. Podstawą funkcjonowania przekształconych OFE byłaby ustawa z 20 kwietnia 2004 o indywidulanych kontach emerytalnych oraz ustawa z 27 maja 2004 o funduszach inwestycyjnych.
Trybunał Konstytucyjny w 2015 roku uznał, że środki z OFE są środkami publicznymi, ponieważ pochodzą z przymusowej i powszechnej składki na ubezpieczenia społeczne.
Tworząc OFE przekonywano Polaków, że gromadzone środki są ich prywatnymi oszczędnościami emerytalnymi, które zostaną wypłacone z filara kapitałowego niezależnie od ZUS. Natomiast zmiany w OFE dokonane w 2013 r. zlikwidowały praktycznie ten filar, powodując szereg negatywnych konsekwencji dla powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, uczestników OFE, czy wartości środków inwestowanych na GPW w Warszawie.
Jest możliwe, aby publiczne środki z OFE przenieść na prywatne IKE na bazie kilku prawnych przesłanek: TK w wyroku z 2015 uznał, że państwo ma swobodę kształtowania systemu emerytalnego, środki z OFE na IKE będą mogły być wypłacone tylko po osiągnieciu wieku emerytalnego, ponieważ pochodzą ze składki emerytalnej i muszą być przeznaczone na ten cel. To właśnie stanowi warunek konstytucyjny możliwości przekazania ich z sektora publicznego, jakim jest OFE na prywatne IKE.
Te środki na IKE będą przeznaczone na cele emerytalne. I co równie ważne będą one oznaczone i eiwdencjonowane na potrzeby ustalenia prawa do emerytury minimalnej w ZUS.
Jakie są najważniejsze elementy zaproponowanych zmian?
PB: 100 proc. środków zgormadzonych w OFE w kwocie 162,3 mld zł zostałoby przeniesionych na prywatne IKE. Na koniec lutego 2019 roku było 15,8 mln uczestników OFE, a średnie aktywa to to 10,2 tyś zł na uczestnika.
Jednocześnie wszyscy uczestnicy będą mieli następujący wybór: opcją domyślną jest przekazanie środków OFE na IKE, co oznacza wprost prywatyzację OFE. Natomiast jeśli ktoś złoży stosowną deklarację, może wybrać ZUS i wówczas jego zgromadzone środki będą przekazane z OFE do FUS i zapisane na podstawowym koncie emerytalnym FUS w I Filarze.
Czyli w efekcie tych zmian nie ma zagrożenia, że nastąpi spadek emerytur?
Nie. Będą wyłącznie dwa źródła wypłaty środków emerytalnych – ZUS i IKE po przekształceniu OFE. Zasadny opodatkowania będą zrównane, ponieważ średnia efektywna składka opodatkowania emerytur to 15%. Jestem przekonany, że zaprezentowane zmiany są spójne, sprawiedliwe i korzystne dla wszystkich uczestników OFE. System zakłada dobrowolność i daje większy wybór przyszłym emerytom, którzy będą mieli 3 podstawowe rozwiązania emerytalne: emerytura publiczna z ZUS, prywatne i dobrowolne Pracownicze Plany Kapitałowe oraz powszechne, prywatne i dobrowolne IKE. W oparciu o taki model działa większość silnych i nowoczesnych systemów emerytalnych na świecie.
