Krynica Forum ’22 | Czy polityka fiskalna może być stabilna w niestabilnych czasach?

- Patrząc pod kątem wpływów podatkowych i biorąc pod uwagę to, czemu one służą, polityka fiskalna jest nie tylko stabilna, ale w pełni zabezpiecza potrzeby wydatkowe państwa - powiedział Artur Soboń, wiceminister w resorcie finansów, podczas debaty „Stabilna polityka fiskalna na niestabilne czasy”. Panel odbył się w trzecim dniu Krynica Forum ’22

Wiceminister polemizował z obiegową opinią, według której wysoka inflacja, która zwiększa wpływy do budżetu, jest zarazem korzystna dla fiskusa. Otóż w obecnej sytuacji nie jest, gdyż wysokiej inflacji towarzyszą wprowadzone przez rząd tarcze antyinflacyjne, które radykalnie zmniejszają wpływy podatkowe. W sumie więc bilans – biorąc pod uwagę finanse – nie jest korzystny.

Uczestniczący w panelu eksperci dyskutowali na temat stabilności polskiego systemu podatkowego, okoliczności, w jakich on obecnie działa, i ewentualnych zmian, jakich można byłoby w nim dokonać, by stał się bardziej prosty i czytelny.

Przemysław Ruchlicki, zastępca dyrektora Biura Polityki Gospodarczej w Krajowej Izbie Gospodarczej, zwrócił jednak uwagę, że dyskutowanie o systemie podatkowym jedynie pod kątem jego uproszczenia, jest dość ryzykowne. To prawda, że system można uprościć, stworzyć bardzo jasną ustawę, jednak należy pamiętać, że w obecnym systemie znajduje się wiele rozwiązań wprowadzających ulgi dla rodzin, dla biznesu, promujących jego innowacyjność, są w więc w nim elementy socjalne i gospodarcze. Uproszczenie rozwiązań podatkowych oznaczałoby ich przerzucenie do innych aktów prawnych; otrzymalibyśmy więc prostą system podatkowy z niezwykle skomplikowanymi rozwiązaniami rozsianymi po innych ustawach. Być może zakończylibyśmy w ten sposób dyskusję o podatkach, ale temat np. wsparcia dla biznesu nadal by pozostał aktualny, i być może wcale jego rozwiązanie nie byłoby prostsze.

Interesujący wątkiem dyskusji był podatek akcyzowy. Polska posiada swoją mapę akcyzową, która powstała po to, by unikać jego skokowych wzrostów. Tymczasem Unia pracuje nad dyrektywą, która zakłada szybkie podwyżki (rozwiązania znajdują się na razie na etapie prac nad projektem). – Będziemy bronić tej mapy – mówi Artur Soboń. Podobne stanowisko w tej kwestii mają inne państwa europejskie, np. Włochy.

Przed skokową podwyżką akcyzy przestrzegał prof. Konrad Raczkowski, dyrektor Centrum Gospodarki Światowej UKSW, prorektor UKSW. Podał przykład Francji, gdzie gwałtowny wzrost akcyzy doprowadził do zmniejszenia wpływów do budżetu o ponad 6 mld euro w zeszłym roku.

Jacek Fundowicz, wiceprezes Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych, mówił o akcyzie z punktu widzenia szarej strefy (instytut systematycznie bada to zjawisko). Przed 2015 rokiem udział szarej strefy w gospodarce bardzo szybko wzrastał, natomiast obecnie jest on rekordowo niski. Powód? Większa przewidywalność podatku akcyzowego (akcyzą są objęte np. papierosy, które były ważnym składnikiem szarej strefy), likwidacja dziur systemowych, skuteczne działania służb zwalczających ten proceder, wzrost zamożności Polaków, którzy wolą kupować legalnie produkty, choć są one droższe. Ważnym powodem ograniczenia szarej strefy jest też sytuacja geopolityczna, tzn. zamknięcie kanałów przerzutu z Rosji, z Białorusi, a także Ukrainy, gdzie z powodu działań wojennych zostały zniszczone fabryki papierosów.

Jarosław Sachajko, wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, członek sejmowej Komisji Finansów Publicznych mówił o zbyt niskim opodatkowaniu dużych korporacji, płacących minimalny CIT. – Podatki powinny służyć społeczeństwu, a nie korporacjom – stwierdził.

Uczestnicy panelu zastanawiali się, co zrobić, by stabilne podatki stały się marką Polski. Obok opinii, że podatki to kompetencja polityków i polityki, pojawił się pomysł prof. Konrada Raczkowskiego, powołania na mocy ustawy Rady Polityki Fiskalnej. sk