Chętnie pomagasz innym? Naukowcy znają przyczynę

W naturze człowieka leży chęć niesienia pomocy innym, szczególnie tym będącym w potrzebie. Jednak to, co wydaje się być naturalne, jest jednocześnie trudne do wytłumaczenia i zrozumienia. Dlaczego zatem pomagamy?

Badanie uczonych z uniwersytetów w Birmingham i Oksfordzie, opublikowane w czasopiśmie „Nature Human Behavior”, pozwoliło ustalić, co dokładnie stoi za gotowością niesienia pomocy innym.

Zrozumieć ludzkie zachowania

Region mózgu zwany również brzuszno-przyśrodkową korą przedczołową (vmPFC) pełni istotną rolę odpowiedzialną za uruchamianie procesów, mających wpływ na zachowania prospołeczne.

„Zachowania prospołeczne są niezbędne, aby stawić czoła globalnym wyzwaniom. Jednak pomaganie innym często wymaga wysiłku, a ludzie odczuwają niechęć do wysiłku. Niezwykle ważne jest więc zrozumienie, w jaki sposób decyzje o pomocy są przetwarzane w mózgu” – wyjaśniła prof. Patricia Lockwood, główna autorka badania.

Niezwykły obszar mózgu

Umiejscowiony w przedniej części mózgu obszar vmPFC odpowiada za podejmowanie decyzji oraz innych funkcji wykonawczych. Badania z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego wykazały powiązanie pomiędzy obszarem vmPFC a wyborami wymagającymi kompromisu między dostępnymi nagrodami a wysiłkiem wymaganym do ich uzyskania.

Badaniami objęto grupę pacjentów z uszkodzonym obszarem mózgu. Podzielono ich na trzy grupy. U 25 pacjentów stwierdzono uszkodzenie vmPFC, u 15 – uszkodzenie innych części mózgu, a 40 osób stanowiło grupę kontrolną dobraną pod względem wieku i płci. Taki podział pozwolił na przetestowanie wpływu uszkodzeń vmPFC.

Każdy z badanych anonimowo spotkał inną osobę. Następnie zostali oni poproszeni o wykonanie zadania mierzącego chęć podjęcia wysiłku fizycznego – mocne ściśnięcie uchwytu, w celu zdobycia nagrody pieniężnej dla siebie i drugiej, spotkanej wcześniej osoby.

Dając uczestnikom eksperymentu możliwość wcześniejszego spotkania człowieka, dla którego ściskali uchwyt, stworzono poczucie, iż wysiłki badanych będą miały realne konsekwencje, jednocześnie ukrywając wszelkie informacje o drugiej osobie, które mogłyby wpłynąć na podjęcie decyzji.

Wyniki eksperymentu wyraźnie podkreśliły, że kora vmPFC była niezbędna, aby rozwinąć motywację do pomagania innym.

Pacjenci ze zdiagnozowanym uszkodzeniem tego regionu mózgu wykazywali mniejszą skłonność do pomagania, wywierali mniejszą siłę nawet po podjęciu decyzji o pomocy i „zarabiali” (poprzez ściskanie uchwytu) mniej pieniędzy, aby pomagać innym w porównaniu z grupami kontrolnymi.

Zbliżone wnioski płyną z techniki zwanej mapowaniem objawów uszkodzeń, umożliwiającej identyfikację bardziej specyficznych podregionów vmPFC, których uszkodzenie powodowało, iż osoby te są szczególnie aspołeczne i niechętne do podejmowania wysiłku na rzecz drugiej osoby.

Nieoceniona pomoc

„Oprócz lepszego zrozumienia motywacji prospołecznej, badanie to może nam również pomóc w opracowaniu nowych metod leczenia zaburzeń klinicznych, takich jak psychopatia, w przypadku których zrozumienie leżących u podstaw mechanizmów neuronalnych może dać nam nowy wgląd w to, jak leczyć te schorzenia” – powiedziała współautorka badania dr Jo Cutler.

„Ten obszar mózgu jest szczególnie interesujący, ponieważ wiemy, że u nastolatków rozwija się późno, a także zmienia się wraz z wiekiem” – wskazała profesor Lockwood. – „Naprawdę interesujące będzie sprawdzenie, czy edukacja może również wpływać na ten obszar mózgu. Czy możemy nauczyć się lepiej pomagać innym?” - dodała.

Filip Siódmiak