Zaskakująco wysoki deficyt na rachunku bieżącym

Saldo rachunku bieżącego w sierpniu było ujemne i wyniosło aż 13,2 mld zł (3,87 mld euro). W analogicznym miesiącu 2024 r. saldo też było na minusie, jednak znacznie mniejszym - 8,7 mld zł (2,09 mld euro).

Według wstępnych danych opublikowanych przez NBP, w sierpniu 2025 r., po trzech miesiącach wzrostu, wartość eksportu towarów zmniejszyła się o 2,1 proc. w stosunku do analogicznego miesiąca 2024 r. i wyniosła 106,6 mld zł. Import obniżył się z kolei o 1,8 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, do 115,7 mld zł.

Eksport spada

Według komentarza NBP, największy wpływ na zmniejszenie eksportu miał duży spadek sprzedaży części środków transportu, przede wszystkim akumulatorów elektrycznych. Spadkowa tendencja była kontynuowana także w eksporcie trwałych towarów konsumpcyjnych. Niewielki spadek nastąpił w eksporcie towarów zaopatrzeniowych. Z kolei trend wzrostowy utrzymał się w eksporcie produktów rolnych, pozostałych towarów konsumpcyjnych, głównie za sprawą reeksportu odzieży oraz dóbr inwestycyjnych, na co złożył się dalszy wzrost sprzedaży zagranicznej sprzętu komputerowego.

Podobnie, jak w poprzednich miesiącach największy spadek nastąpił w imporcie paliw, do czego przyczyniły się niższe niż w 2024 r. ceny ropy naftowej. W większości pozostałych kategorii nastąpiło niewielkie obniżenie wartości importu w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednocześnie niewielki wzrost importu odnotowano w kategorii obejmującej środki transportu, głównie ze względu na większy przywóz aut osobowych, piszą analitycy NBP. Ponownie najbardziej wzrosła wartość importu pozostałych towarów konsumpcyjnych obejmujących głównie odzież, obuwie i konsole do gier wideo.

Gorzej niż konsensus

Sierpień był szóstym z rzędu miesiącem deficytu obrotów bieżących bilansu płatniczego, który okazał się tym razem wyjątkowo wysoki (po weryfikacji historycznych danych, plus w czerwcu zamienił się w minus). Deficyt w sierpniu był prawie 2,5-krotnie wyższy od konsensusu rynkowego, który zakładał 1,3 mld euro na minusie.

Ujemne saldo obrotów bieżących w sierpniu było wypadkową dużego deficytu towarowego, deficytu na rachunku dochodów pierwotnych (16,576 mld zł) i wtórnych (896 mln zł) oraz wysokiej nadwyżki w handlu usługami (13,465 mld zł).

Głównym zaskoczeniem był dla analityków PKO BP rachunek dochodów pierwotnych – odnotował on rekordowo wysoki miesięczny deficyt (3,887 mld w przeliczeniu na euro). Rozchody na tym rachunku (przede wszystkim dochody inwestorów bezpośrednich i portfelowych), na poziomie 5,261 mld euro przyjęły drugą najwyższą wartość w historii, jednocześnie przychody (polskich inwestorów za granicą) znajdowały się od kilku miesięcy w trendzie spadkowym – komentuje PKO BP. W sierpniu prawie 70 proc. zysków z tytułu inwestycji bezpośrednich w Polsce zostało reinwestowane, jednak analitycy obserwują stagnację napływu instrumentów udziałowych oraz spadek napływu instrumentów dłużnych ze strony Foreign Direct Investment.

Handel pod wpływem Trumpa

Jak piszą analitycy ING BSK w swoim komentarzu, handel zagraniczny pozostaje pod wpływem częstych zmian ceł przez Donalda Trumpa. Wprawdzie niepewność w polityce handlowej spadła po zawarciu porozumień handlowych, ale średnia efektywna stawka celna na towary sprowadzane z USA wzrosła ponad 6-krotnie (do około 18 proc. obecnie z 2,5 proc. na początku drugiej kadencji Trumpa). Co jakiś czas pojawiają się nowe groźby celne.

Nowe groźby celne

Według ING BSK, polska gospodarka “pozostaje solidnie zewnętrznie zrównoważona”, a dane o obrotach handlowych (i niekiedy negatywne niespodzianki) mają niewielki wpływ na krótkoterminowe notowania złotego. Dynamika obrotów towarowych w sierpniu była wprawdzie niska, ale wynikało to częściowo z różnicy w liczbie dni roboczych oraz układu kalendarza, a także do pewnego odreagowania w związku z porozumieniem handlowym USA-UE, które zaczęło obowiązywać od sierpnia, natomiast niektóre zamówienia mogły zostać zrealizowane w poprzednich miesiącach.

Deficyt na rachunku obrotów bieżących oznacza, że gospodarka jest dłużnikiem netto państw, z którym prowadzi wymianę handlową i wykorzystuje ich zasoby, aby zaspokoić swoje potrzeby konsumpcyjne i inwestycyjne.

Bilans obrotów bieżących to zestawienie wszystkich transakcji międzynarodowych kraju. Tworzy go saldo obrotów towarowych, usług, saldo dochodów pierwotnych (np. wynagrodzenia pracowników, dochody z inwestycji bezpośrednich i portfelowych) i dochodów wtórnych (są to dochody sektora rządowego i pozostałych sektorów, transfery pieniężne, takie jak przekazy emigrantów czy pomoc zagraniczna).

Stanisław Koczot