Polacy coraz bogatsi. Ale za mało oszczędzamy

Statystycznie dorosły Polak posiada majątek o wartości 105 tys. dol., ponad siedem razy więcej niż w 1989 roku. Choć dystans do najbogatszych gospodarek Zachodu pozostaje znaczący, polskie gospodarstwa domowe przestały być ubogie w sensie majątkowym.

Od 1989 roku zamożność Polaków wzrosła bardziej niż w większości krajów świata, ustępując skalą zmian jedynie spektakularnemu wzrostowi w Chinach, pisze w „Kwartalniku makroekonomicznym” dr Piotr Arak, główny ekonomista Velobanku, były prezes Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Wzrost zamożności jest imponujący, jednak nasze bogactwo nadal jest znacznie mniejsze niż w krajach rozwiniętych – w Stanach Zjednoczonych przeciętny majątek wynosił w 2024 roku przeszło 550 tys. dolarów, czyli ponad pięciokrotnie więcej.

Bogaci, ale nie tak jak Czesi

Uplasowaliśmy się pod tym względem w dolnej połowie krajów Unii Europejskiej. Polska wyprzedza większość państw regionu, w tym Węgry, Słowację, Rumunię i Bułgarię, a także zbliża się do poziomu Estonii (110 tys. dol.) i Grecji (114 tys. dol.). Więcej brakuje nam do Czechów (136,1 tys. dol.) i Słoweńców (170,2 tys. do.). Wciąż jednak dzieli nas duży dystans do bogatszej części Europy – majątek przeciętnego Portugalczyka to 208,8 tys. dol., Hiszpana – 220,3 tys. dol., Niemca to ok. 358 tys. dolarów, a mieszkańca Luksemburga aż 683 tys. dol. - Dane pokazują, że mimo utrzymujących się różnic, Polska coraz wyraźniej przesuwa się z grupy krajów doganiających w stronę państw o ugruntowanej zamożności, ale proces bogacenia może potrwać jeszcze kilka lat – pisze Piotr Arak.

Od 1989 roku majątek prywatny na dorosłego mieszkańca wzrósł wyraźnie w całej Europie, ale w różnym tempie. Kraje południowe i zachodnie, takie jak Grecja czy Niemcy, zanotowały wzrost o 1,7–2,7 razy. Największe przyspieszenie nastąpiło w Europie środkowo-wschodniej. Polska, Litwa czy Bułgaria zwiększyły majątek nawet ponad siedmiokrotnie. Polacy wyprzedzili pod tym względem większość regionu – szybsza pod względem tempa akumulacji majątku była od nas tylko Bułgaria.

Ciągle daleko od Zachodu

W 2024 roku przeciętny Polak zgromadził w depozytach i inwestycjach finansowych średnio ok. 24 tys. dolarów. To daje nam przedostatnie miejsce w Europie. Za nami znaleźli się jedynie Rumuni.

Około 12,5 tys. dol. zostało ulokowanych na depozytach i w oszczędnościach walutowych. Więcej od nas tego typu produktów finansowych posiadają m.in. Chorwaci (15,6 tys. dol.) i Słowacy (12,6 tys. dol.). W porównaniu z państwami zachodniej Europy, różnice są ogromne – np. w Danii depozyty wynoszą średnio 41,6 tys. dol., a w Szwecji 32 tys. dol. na dorosłego mieszkańca.

W bardziej zdywersyfikowanych aktywach finansowych (w akcjach, funduszach, obligacjach) przeciętny Polak posiadał w 2024 roku ok. 11,4 tys. dol. To także plasuje nas na końcu stawki. Wyraźnie więcej tego typu aktywów posiadają Węgrzy (26,9 tys. dol.), Litwini (23 tys. dol.) czy Łotysze (17,7 tys. dol.). Najwięcej kapitału w inwestycjach finansowych zgromadzili mieszkańcy Danii (279 tys. dol.), Holandii (195 tys. dol.) i Szwecji (197 tys. dol.).

Z niemal 2,5 bln złotych oszczędności finansowych Polaków, 1 348 mld zł znajduje się na lokatach i rachunkach bieżących. Do tego dochodzi jeszcze 399 mld zł trzymanych w gotówce. Kapitał ulokowany w detalicznych funduszach inwestycyjnych to 207 mld zł, a w obligacjach oszczędnościowych - 149,1 mld zł.

Po co oszczędzać…

Jak pisze Piotr Arak, najszybciej rosły oszczędności zgromadzone w ramach PPK – program emerytalny w ciągu zaledwie kilku lat urósł o 39 proc., do 30,3 mld zł. OFE utrzymały wartość na poziomie 213 mld zł (wzrosły o 2,4 proc.). Najmniejsze zmiany odnotowały UFK (38,7 mld zł), fundusze zagraniczne (7 mld zł) oraz akcje (100 mld zł, spadek o 3,4 proc.). Największy majątek Polaków kryje się w nieruchomościach. To w nich ulokowanych jest około 7 455 mld zł, czyli ponad 200 proc. polskiego PKB.

Polacy oszczędzają mniej niż inni mieszkańcy naszego regionu Europy. W latach1995–2024 regionalnym lidem byli Czesi, których stopa oszczędności krajowych przekraczała średnio 30 proc. PKB. Polska osiągała zdecydowanie niższy poziom, zwykle w przedziale 18-25 proc. PKB, choć widoczny jest stopniowy wzrost od początku XXI wieku. Średnia dla całej Unii Europejskiej oscylowała w tym okresie w okolicach24-26 proc. PKB, pisze Piotr Arak. Polska i część krajów regionu nadal pozostają poniżej tego poziomu i gromadzi oszczędności wolniej, niż reszta kontynentu.

Stanisław Koczot

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Samozbiory – sieci handlowe poczuły krew

Piece gazowe i węglowe na złom. Rząd nie zablokował unijnej dyrektywy

Rolnicy karani za transport plonów z pola do gospodarstwa?!

»»Co nowego w gospodarce – oglądaj Wiadomości Gospodarcze w telewizji wPolsce24